De overgang en anticonceptie

We houden de leeftijd van 52 jaar aan als grens waarna een vrouw met anticonceptie kan stoppen. De kans op zwangerschap is dan nog maar heel klein, maar niet nul. Pas wanneer een vrouw een jaar niet heeft gemenstrueerd, is het zeker dat ze niet meer vruchtbaar is. Wanneer ze in de pre-menopauze zit en nog onregelmatig menstrueert, is er een kans op zwangerschap. Als je dat risico liever niet neemt, kun je beter tot een jaar na de laatste menstruatie een voorbehoedsmiddel blijven gebruiken.

De gemiddelde leeftijd waarop Nederlandse vrouwen hun laatste menstruatie hebben (menopauze) en niet meer vruchtbaar zijn, is 51 jaar. Maar pas wanneer een vrouw een jaar niet heeft gemenstrueerd, is het zeker dat het echt de laatste menstruatie is geweest. Ze is dan niet meer vruchtbaar.

Gebruik je de pil? Dan kun je de menopauze niet vaststellen. Je krijgt dan maandelijks een onttrekkingsbloeding, maar dat is geen echte menstruatie. Je moet dus eerst  stoppen met de pil om te zien of de menopauze al is geweest.

Op latere leeftijd neemt het risico op hart- en vaatzieken en borstkanker toe bij het gebruik van anticonceptie met 2 hormonen, zoals de pil. Het is daarom de vraag of gebruik van de pil gewenst is na je vijftigste. Dit is een persoonlijk keuze. Zolang je de pil gebruikt krijg je een maandelijkse bloeding. Stop je met de pil en de bloedingen blijven weg, dan is het nog onzeker of je echt niet meer zwanger kunt worden. Dit weet je pas als de menstruatie langer dan een jaar is weggebleven. In de tussentijd is het verstandig een voorbehoedsmiddel te gebruiken, zoals een condoom.

De hormonen in de pil helpen ook tegen overgangsklachten zoals opvliegers en nachtelijke zweetaanvallen. Heb je hier last van in de stopweek? Dan weet je dat je in de overgang zit. Wil je de pil blijven gebruiken om overgangsklachten te verminderen? Na de leeftijd van 52 jaar wordt de pil ontraden voor overgangsklachten alleen. Bespreek met je huisarts wat dan de behandelmogelijkheden zijn.

De hierboven genoemde risico’s zijn redenen om als vijftigplusser te stoppen met de pil of anticonceptiering. Een andere mogelijkheid is dan om anticonceptie te gebruiken die alleen het progestageen hormoon heeft, bijvoorbeeld een pil met alleen progestageen, een anticonceptiestaafje of het hormoonspiraal. Ook zijn er anticonceptiemethoden zonder hormonen zoals een condoom, pessarium of koperspiraal.

Bij het gebruik van anticonceptie met alleen progestageen hormoon is de postmenopauze niet vast te stellen. De postmenopauze is de periode na de laatste menstruatie (menopauze). Vanaf dan kan een vrouw niet meer zwanger raken.

Tijdens het gebruik van een anticonceptie zonder hormonen kun je de postmenopauze wel vaststellen. Anticonceptie zonder hormonen zoals condooms of koperspiraal is daarom het handigst.