Introductie

Sildenafil verwijdt bepaalde bloedvaten en bevordert de erectie.

Artsen schrijven het voor bij erectieproblemen en bij pulmonale arteriële hypertensie. Ook wordt het soms voorgeschreven bij het fenomeen van Raynaud.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Sildenafil verwijdt sommige bloedvaten. Hierdoor kan het bloed er beter doorstromen.
• Bij erectieproblemen en bij pulmonale arteriële hypertensie (verhoogde bloeddruk in de longen). Soms bij de ziekte van Raynaud (doorbloedingsstoornis).
• Erectieproblemen: een half tot 1 uur na inname wordt de penis stijf. De erectie verdwijnt na ongeveer 4 uur. Neem de tablet in met water, 1 uur voor de seks.
• Gebruik sildenafil niet vaker dan 1 keer per dag, anders heeft u te veel bijwerkingen.
• Pulmonale arteriële hypertensie: na ongeveer 12 weken neemt de benauwdheid af.
• Tabletten: innemen met water.
• Drank: 10 seconden goed omschudden voor u de dosis met de doseerspuit of maatbeker afmeet.
• Meest voorkomende bijwerkingen: hoofdpijn, blozen en diarree. Ook kunt u pijn in uw spieren of rug krijgen, duizelig worden of wazig zien. Raadpleeg uw arts, als u hier veel last van heeft.
• Ouderen met hart- en vaatziekten (zoals hartkramp, na een hartinfarct of beroerte) kunnen weer hartklachten krijgen. Krijgt u pijn op de borst? Waarschuw dan direct een arts.

Werking

Seksuele stoornissen

Een erectie ontstaat doordat bij seksuele prikkeling de bloedvaten in de penis zich verwijden. Zo kunnen de zogenaamde zwellichamen in de penis vol bloed stromen. De bloedvaten die het bloed weer moeten afvoeren worden tijdelijk dichtgedrukt. Hierdoor blijft de penis stijf tijdens seksuele stimulatie.

Oorzaak
Bij een erectiestoornis kan de penis niet stijf worden of niet lang genoeg stijf blijven tijdens seksuele prikkeling. Oorzaken hiervoor kunnen zijn:

• leeftijd: het erectievermogen neemt op oudere leeftijd geleidelijk af;
• psychische oorzaken, zoals angst, stress of depressiviteit;
• ziekten, zoals diabetes, hormoonziekten, hart- en vaatziekten, prostaataandoeningen;
• bepaalde geneesmiddelen of overmatig alcohol- en drugsgebruik.

Werking
De bloedvatverwijding wordt in gang gezet door stoffen die bij seksuele prikkeling in de penis vrijkomen. Sildenafil remt de afbraak van deze bloedvatverwijdende stoffen. Ze blijven daardoor langer en in grotere hoeveelheden aanwezig in de penis. Hierdoor kan de penis beter stijf worden en blijft ook langer stijf. Voor de werking is wel seksuele prikkeling nodig.

De werking begint na een half uur, bereikt een maximum na ongeveer één uur en verdwijnt na ongeveer vier uur.

Pulmonale arteriële hypertensie

Verschijnselen
Bij pulmonale arteriële hypertensie is er sprake van een abnormaal hoge bloeddruk in de longvaten. Hierdoor wordt de hartfunctie aangetast. Het bloed wordt niet meer goed rondgepompt. U krijgt daardoor last van kortademigheid, u bent sneller moe en kunt last krijgen van pijn op de borst, flauwvallen en vocht in de benen.

Oorzaken
Pulmonale arteriële hypertensie kan aangeboren zijn of het gevolg zijn van een andere aandoening. Bijvoorbeeld een aangeboren hartafwijking of sclerodermie. Sclerodermie betekent letterlijk 'harde huid'. De verharding is het gevolg van ontstekingen die littekenweefsel achterlaten. Ook de onderliggende weefsels kunnen ontsteken, zoals de organen, bijvoorbeeld de bloedvaten, nieren, darmen en longen. Als deze verharding in het hartweefsel optreedt, zal het hart niet meer goed kunnen samentrekken. Hierdoor kan het bloed niet meer goed worden rondgepompt en ontstaat hartfalen.

Werking
Sildenafil verwijdt de bloedvaten. Dit verlaagt de bloeddruk in de vaten van de longen. Door deze effecten hoeft het hart minder druk op het bloed uit te oefenen dat naar de longen stroomt. Het hart hoeft dan minder hard te werken. Daardoor verminderen de verschijnselen van pulmonale arteriële hypertensie.

Behandeling
Pulmonale arteriële hypertensie is een ernstige ziekte. Vroeger was er geen behandeling mogelijk en was een longtransplantatie het enige redmiddel. Nu zijn er verschillende medicijnen, waaronder sildenafil.

De behandeling is nog niet genezend, maar er is de laatste jaren wel vooruitgang geboekt door verbetering van klachten en kwaliteit van leven.

Fenomeen van Raynaud

Bij deze aandoening verkrampen de bloedvaten in de huid als reactie op bijvoorbeeld kou of emoties. Dit merkt u vooral doordat u pijnlijke, koude vingers en tenen krijgt die bleek, rood of blauw kunnen worden.

Sildenafil verwijdt de verkrampte bloedvaten. Het effect bij het fenomeen van Raynaud is echter nooit goed aangetoond.

Bijwerkingen

Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven. Er is hierbij een verschil of u dit middel af en toe gebruikt als erectiemiddel of continu tegen pulmonale arteriële hypertensie.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Hoofdpijn en zelden blozen en opvliegers. Dit komt doordat ook in het hoofd de bloedvaten iets verwijden. Bij de hogere dosering komt dit vaker voor dan bij de lagere. Deze bijwerkingen gaan over als u gewend bent geraakt aan het middel.
• Maagdarmklachten, zoals diarree en zelden een verstoorde spijsvertering. Dit komt vooral voor bij de hogere dosering of bij de dosering die wordt gebruikt bij pulmonale arteriële hypertensie. Mogelijk helpt het de tablet met wat voedsel in te nemen. Bij gebruik tegen een erectiestoornis kan de werking door voedsel wel langer op zich laten wachten. In plaats van een half tot één uur kan het dan één tot twee uur duren.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Oogklachten, zoals wazig zien, een blauwgroene waas voor de ogen, dubbelzien, pijnlijke rode ogen, lichtovergevoeligheid, verlies van gezichtsveld. Dit gezichtsverlies kan blijvend zijn. Raadpleeg altijd uw arts als u merkt dat uw zicht verandert. Ook deze bijwerking komt vaker voor bij de hoge dosering. Als u een erfelijke aandoening aan het netvlies van uw ogen heeft, raadpleeg dan voor gebruik uw arts.
• Rugpijn en spierpijn. Vooral als u het dagelijks of in hoge doseringen gebruikt, zoals bij pulmonale arteriële hypertensie.
• Duizeligheid, door daling van de bloeddruk.
• Verstopte neus en zeer zelden een bloedneus.

Zelden, bij langdurig gebruik

• Tintelingen, en een branderig of verminderd gevoel op de huid.
• Griepachtige verschijnselen.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Langdurige en soms pijnlijke erectie. Waarschuw uw arts als de erectie langer dan vier uur duurt. Er bestaat dan een kleine kans op beschadiging van de zwellichamen in de penis.
• Hartkloppingen.
• Pijn in de ledematen.
• Vermoeidheid en prikkelbaarheid.
• Droge mond. Hierdoor kunnen zich eerder gaatjes in uw gebit ontwikkelen. Poets en flos daarom extra goed als u merkt dat u last heeft van een droge mond. Laat eventueel de tandarts vaker uw gebit controleren als u dit middel gedurende verschillende weken gebruikt.
• Een sikkelcelcrisis bij mensen met sikkelcelziekte. Sikkelcelziekte is een aangeboren afwijking van de rode bloedcellen. Bij een sikkelcelcrisis verslechtert de ziekte plotseling. U merkt dit aan hevige pijn en zwelling rond botten en gewrichten, buikpijn, pijn op de borst en kortademigheid. Als u dit merkt, neem dan direct contact op met uw arts.
• Overgevoeligheid voor dit middel. Dit merkt u aan huiduitslag en jeuk. Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts. In ernstige gevallen ontstaat er koorts of een ernstige huidafwijking. Stop dan met het gebruik en raadpleeg uw arts. In beide gevallen mag u dit middel niet meer gebruiken. Geef aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor dit middel. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u het middel niet opnieuw krijgt.

Zeer zelden, van belang bij gebruik als erectiemiddel

• Hartkramp, hartinfarct of beroerte. Dit is enkele keren voorgekomen bij mannen ouder dan zestig jaar, die leden aan hart- en vaatziekten, diabetes of hoge bloeddruk. Bespreek vóór gebruik met uw arts of uw lichaam de inspanning van de seksuele activiteit aankan. Krijgt u tijdens de seksuele activiteit last van pijn op de borst: waarschuw onmiddellijk een arts. Neem in dit geval geen middel tegen hartkramp in, zoals een pufje uit een spuitbusje of een tabletje voor onder de tong. Dit kan juist een averechts effect hebben. Als u het laatste halfjaar een hartinfarct of beroerte heeft doorgemaakt, mag u dit middel niet gebruiken.

Raadpleeg uw arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen of als u andere bijwerkingen ervaart waar u zich zorgen over maakt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Hoe?

• Tabletten: innemen met een glas water.
• Drank: (alleen bij pulmonale arteriële hypertensie): schud de fles eerst 10 seconden lang goed. Meet dan de juiste hoeveelheid af met een doseerspuit of maatbeker en neem de dosering in. Spoel daarna de doseerspuit of maatbeker af met water.
• Injecties (alleen bij pulmonale arteriële hypertensie): deze worden toegediend onder medisch toezicht.

Wanneer?

• Erectiestoornis: neem de tablet ongeveer 1 uur vóór de seksuele activiteit in.
• Pulmonale arteriële hypertensie: bij driemaal per dag: verdeel de tijdstippen gelijkmatig over de dag. Dus voor het naar bed gaan, net na het opstaan en aan het eind van de middag.
• Fenomeen van Raynaud: bij twee keer per dag: verdeel de tijdstippen gelijkmatig over de dag. Dus 's ochtends en 's avonds.

Hoe lang?

• Erectiestoornis: gebruik het medicijn niet vaker dan één keer per dag, anders heeft u te veel kans op ernstige bijwerkingen. Als u dit middel gedurende meerdere jaren heeft gebruikt, kan het zijn dat het minder goed gaat werken en u een hogere dosis nodig heeft. Overleg hierover met uw arts.
• Pulmonale arteriële hypertensie: u kunt dit medicijn doorgebruiken tot het niet meer genoeg werkt of tot u last van bijwerkingen krijgt.
• Fenomeen van Raynaud: gebruik dit middel zolang u klachten heeft. Als u na drie maanden geen duidelijke verbetering van de klachten merkt, heeft doorgaan met de behandeling geen zin.

Vergeten

Pulmonale arteriële hypertensie en fenomeen van Raynaud

• Als u dit medicijn 1 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit medicijn 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit medicijn 3 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 2 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 2 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

Verboden

autorijden?
Dit medicijn kan duizeligheid en wazig zien veroorzaken. Neem geen deel aan het verkeer als u hier last van krijgt.

alcohol drinken?
Alcohol vermindert het vermogen om een erectie te krijgen. U kunt daarom beter geen alcohol drinken in combinatie met dit geneesmiddel.

Bovendien verwijdt alcohol de bloedvaten, net als dit medicijn. U kunt daardoor wat last krijgen van duizeligheid. Probeer het drinken van alcohol eerst met mate uit. U kunt dan zelf inschatten of u hier veel last van krijgt. In het algemeen is enkele keren per week een glas wijn geen probleem.

alles eten?
Voedsel kan de werking ongeveer een uur vertragen. Dit is vooral voor vetrijk voedsel het geval. U kunt hiermee rekening houden.

Wisselwerking

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Bloedvatverwijders met nitraat, zoals nitroglycerine, isosorbidemononitraat, isosorbidedinitraat en nicorandil. Als u deze medicijnen tegelijkertijd met sildenafil gebruikt kunt u plotselinge en lang aanhoudende lage bloeddruk krijgen. Let op: zogenaamde 'poppers', soms gebruikt bij seksuele activiteit, bevatten eveneens nitraten. Neem bij pijn op de borst contact op met uw arts.
  • Gebruikt u sildenafil voor erectiestoornis? Neem deze medicijnen ten minste 24 uur voor of na sildenafil.
  • Gebruikt u sildenafil voor een andere aandoeningen, zoals pulmonale hypertensie (verhoogde bloeddruk in de longen)? Overleg met uw arts. Mogelijk schrijft hij een ander medicijn voor.
• Bosentan, een ander middel tegen pulmonale arteriële hypertensie. Sildenafil kan de werking en bijwerkingen van bosentan versterken. Soms krijgt u deze middelen bewust in combinatie om de werking tegen pulmonale arteriële hypertensie te versterken. Als u sildenafil gebruikt tegen erectiestoornissen, zorg dan wel dat uw longarts op de hoogte is.
• De medicijnen tegen een vergrote prostaat alfusozine, doxazosine en terazosine. Als u deze middelen gebruikt, kan uw bloeddruk tijdelijk extra dalen als u sildenafil neemt. U merkt dit aan duizeligheid. Dit gaat vanzelf weer voorbij. Ga niet plotseling staan als u duizelig bent.
• Het maagmiddel cimetidine, de antibiotica ciprofloxacine, claritromycine en erytromycine en de antischimmelmiddelen itraconazol, ketoconazol en voriconazol. De hoeveelheid sildenafil in het bloed kan door deze middelen stijgen. Hierdoor zijn de bijwerkingen sterker. Overleg met uw arts. Bij pulmonale arteriële hypertensie zal de arts de dosering misschien moeten aanpassen. Gebruik bij erectiestoornissen niet meer dan 25 mg sildenafil per 24 uur als u één van deze middelen gebruikt.
• Sommige medicijnen tegen hiv en hepatitis C. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Overleg met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Over het gebruik van dit middel tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Mogelijk kan de arts u (tijdelijk) een ander middel voorschrijven, waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts. Dit medicijn komt in een kleine hoeveelheid in de moedermelk. Het is niet bekend of het schadelijk voor de baby is. Mogelijk kan de arts u (tijdelijk) een ander middel voorschrijven, waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Stoppen

Als u dit medicijn regelmatig gebruikt bij erectiestoornissen, dan kunt u er zonder meer mee stoppen.

Gebruikt u dit medicijn dagelijks tegen pulmonale arteriële hypertensie? Overleg dan met uw arts. Mogelijk is het in uw geval beter de dosering af te bouwen, zodat de klachten niet in één keer te heftig terugkomen.

Gebruikt u dit medicijn tegen het fenomeen van Raynaud? U kunt dan op elk moment in één keer stoppen met het gebruik van dit medicijn. Stop echter alleen als uw arts dat adviseert.

Handelsinformatie

Sildenafil is sinds 1998 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknamen Viagra (voor erectieproblemen), Balcoga, Mysildecard en Granpidam (voor pulmonale arteriële hypertensie) en als het merkloze Sildenafil in tabletten, en onder de merknaam Revatio (voor pulmonale arteriële hypertensie) in tabletten, drank en injecties.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.