Desoximetason op de huid

Desoximetason is een medicijnzalf met corticosteroïd. Een medicijnzalf met corticosteroïd remt ontstekingen, vermindert schilfering, werkt jeukstillend en vermindert zwelling. We noemen het zalf, maar het kan ook een crème of lotion zijn. 

Medicijnzalven met corticosteroïd zijn ingedeeld naar sterkte. Desoximetason is een sterk werkzame medicijnzalf met corticosteroïd.

Desoximetason wordt bij veel huidaandoeningen gebruikt. De belangrijkste aandoeningen waarbij artsen het voorschrijven zijn eczeem, psoriasis, lichen planus (een huidziekte waarbij de huid ontstoken raakt, met kleine jeukende roze plekken), lichen sclerosus (een strakke, harde huid). Het wordt ook voorgeschreven bij puisten en huidzweren op handen of voeten.

• Desoximetason is een corticosteroïd. Het remt ontstekingen en zorgt voor minder schilfering, jeuk en zwellingen.
• Bij ontstekingen van de huid, zoals eczeem, psoriasis, lichen sclerosus en lichen planus.
• U heeft binnen een paar uur minder jeuk.
• Na enkele dagen zijn roodheid en schilfering minder.
• Het is belangrijk dat u de juiste hoeveelheid smeert. Dan werkt het goed. En u heeft minder kans op bijwerkingen. Kijk bij Hoe gebruik ik dit medicijn? hoeveel u moet smeren. De hoeveelheid is aangegeven in vingertop-streepjes per huidoppervlak. 
• Gebruik niet meer dan 100 gram per week (volwassenen). Als u meer gebruikt heeft u kans op bijwerkingen in het lichaam.
• Gebruik ook elke dag een basiszalf tegen irritatie van de huid. De ontstoken plekken blijven dan langer weg.
• Door dit medicijn merkt u minder snel dat u een infectie op uw huid heeft. De infectie kan zich daardoor uitbreiden zonder dat u het merkt. Heeft u een infectie op uw huid? Gebruik dit medicijn dan niet op deze plek. Gebruik dit medicijn bijvoorbeeld niet op of in de buurt van voetschimmel, zweren, gordelroos en een koortslip. Gebruikt u voor de infectie ook een medicijn? Dan kunt u desoximetason daar wel gebruiken.
• Stop niet ineens met dit medicijn. Uw huidklachten kunnen dan terugkeren. Of u kunt last krijgen van bijwerkingen. Uw arts kan u een afbouwschema geven.
• Bent u zwanger? Of wilt u zwanger worden? Vraag aan uw arts of apotheker of u dit medicijn mag gebruiken.
• Geeft u borstvoeding? Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk komt. Het is niet zeker of dit medicijn altijd veilig is voor de baby. Vraag aan uw arts of u dit medicijn mag gebruiken.

Eczeem

Klachten
Eczeem is een jeukende huiduitslag waarbij de huid rood, gezwollen, schilferig, stug en droog kan zijn. Ook kunnen zich blaasjes op de huid bevinden of kan de huid vochtig zijn. Door de jeuk heeft u de neiging te krabben, waardoor de huid nog meer beschadigt.

Oorzaak
Eczeem kan allerlei oorzaken hebben, zoals allergie, stress, overgevoeligheid, uitdroging en irriterende stoffen.

Behandeling
Bij eczeem is het belangrijk om een droge huid in te vetten, zodat de irritatie en jeuk verminderen. Smeer daarom minimaal 1 keer per dag de huid in met een basiszalf, het liefst vaker. Een basiszalf is een zalf, crème of lotion zonder medicijn. Uw arts kan u dit op recept voorschrijven. Basiszalven houden de huid soepel en voorkomen dat de huid verder uitdroogt.

Behalve een basiszalf zal uw arts u meestal ook een medicijnzalf met corticosteroïd voorschrijven, zoals hydrocortisonacetaat of triamcinolonacetonide. Als deze medicijnen onvoldoende werken, kan uw arts desoximetason proberen. Bij zeer ernstige eczeem kan uw arts adviseren meteen met desoximetason te beginnen. 

Effect
Desoximetason remt de ontsteking, stilt de jeuk en vermindert de zwelling. De huid kan hierdoor herstellen: de jeuk, droogheid en schilfering nemen af. De huid zal er beter uitzien en is soepeler.

U heeft binnen een paar uur minder jeuk. Na enkele dagen zijn roodheid en schilfering minder.

Psoriasis

Klachten
Bij psoriasis groeit de bovenste laag van de huid te snel. Hierdoor ontstaan verdikkingen en schilfers. Ook kan de huid ontstoken zijn en erg jeuken.

De ernst van de aandoening varieert van 1 tot 2 kleine plekjes tot een uitgebreide schilfering van de huid. Kenmerkend zijn perioden van spontane verbetering of verslechtering. De oorzaak van psoriasis is niet bekend.

Behandeling
Bij psoriasis schrijft uw arts meestal eerst een sterk werkende medicijnzalf met corticosteroïd voor, zoals dit medicijn. Bij klachten in het gezicht of in de lichaamsplooien zal uw arts eerst een minder sterk werkende medicijnzalf met corticosteroïd adviseren, zoals clobetason of triamcinolonacetonide. Als dat na een aantal weken onvoldoende werkt, kan uw arts een sterkere medicijnzalf met corticosteroïd voorschrijven, zoals dit medicijn.

Smeer ook basiszalf. Een basiszalf is een zalf, crème of lotion zonder medicijn. Uw arts kan u dit op recept voorschrijven. Gebruik basiszalf minimaal 1 keer per dag. U mag altijd vaker smeren. 

Effect
Desoximetason vermindert de overmatige huidgroei en roodheid, remt de ontsteking en stilt de jeuk. De huid kan hierdoor tot rust komen en zal daardoor minder jeuken en er beter uitzien.

U heeft binnen een paar uur minder jeuk. Na enkele dagen zijn roodheid en schilfering minder.

Overige huidaandoeningen

Artsen schrijven dit medicijn soms voor bij bepaalde huidziekten met ontstekingen, zoals lichen sclerosus en lichen planus.

Lichen sclerosus
Bij lichen sclerosus zitten er verharde huidafwijkingen op de schaamlippen, ingang van de vagina, anus, eikel of voorhuid. De huid jeukt, voelt strak aan en krijgt witte plekjes. Vooral vrouwen na de overgang kunnen er last van krijgen, soms ook mannen en kinderen.

De afwijking geeft een iets verhoogd risico op huidkanker. Daarom is het belangrijk de huid regelmatig te controleren en bij verandering de arts te raadplegen.

Oorzaak
Hoe de huidafwijking ontstaat is onbekend. Mogelijk maakt het lichaam antistoffen tegen eigen lichaamscellen, in dit geval van de huid of slijmvliezen.

Behandeling
Het is belangrijk niet te krabben. Draag ook geen schurende kleding. Dit verergert de klachten namelijk. De huid goed invetten met een basiszalf helpt de klachten verminderen.

Meestal schrijft de arts ook een medicijnzalf met corticosteroïd voor, zoals desoximetason. Dit vermindert de irritatie en ontsteking.

Lichen planus
Lichen planus kan op de huid zitten of op de slijmvliezen. Ongeveer de helft van de mensen met lichen planus op de huid heeft het ook op de slijmvliezen.

Lichen planus op de huid
Op de huid is lichen planus te herkennen aan paars-rode platte bultjes, vooral op de polsen, enkels en de scheenbenen. De plekken kunnen sterk jeuken of pijnlijk zijn. Opvallend is dat op de plaats waar de huid beschadigd is, een nieuwe lichen planus plek kan ontstaan. De klachten zijn niet voortdurend aanwezig, maar komen in periodes voor.

Lichen planus op de slijmvliezen
Op slijmvliezen komt lichen planus vooral voor in de mond en op de schaamlippen. Een heel enkele keer komt het ook voor rond de anus, in de neus of bij de ogen.
Het is te herkennen aan witte pukkels die een kantachtig netwerk vormen of glanzende verheven plekken geven. Soms is sprake van wondjes, zweertjes of blaasjes. De plekken kunnen pijnlijk zijn. Bij lichen planus in de mond heeft men vaak last van een rauwe droge mond, branderig gevoel en een metaalachtige smaak. Lichen planus op de schaamlippen geeft een branderig gevoel en maakt seksueel contact pijnlijk. De klachten zijn niet voortdurend aanwezig, maar komen in periodes voor.

Oorzaak
Hoe de ontsteking ontstaat bij lichen planus is onbekend. Mogelijk maakt het lichaam antistoffen tegen eigen lichaamscellen, in dit geval van de huid of slijmvliezen. Soms blijken bepaalde medicijnen, erfelijke aanleg, infecties met virussen of stress een rol te spelen. Een enkele keer blijken amalgaamvullingen in het gebit lichen planus in de mond te veroorzaken. Het is verstandig regelmatig de tandarts te bezoeken als u lichen planus in de mond heeft.

Behandeling
Soms zijn de plekjes niet pijnlijk en gaan ze vanzelf over. Dan is behandeling niet nodig. Bij lichen planus in de mond helpt het soms om sterk gekruide producten, citrusfruit en knapperige producten zoals chips of toast te vermijden.

Als de plekjes op de huid sterk jeuken schrijft de arts meestal een medicijnzalf met calcitriol of een corticosteroïd voor. Bijvoorbeeld desoximetason.
Als de plekjes in de mond of op de schaamlippen pijnlijk zijn of branderig aanvoelen, kan de arts een plaatselijk werkend medicijn voorschrijven.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Huidinfecties

  Dit medicijn kan de verschijnselen van een huidinfectie maskeren. U merkt dus minder snel op dat de huid met een bacterie, schimmel of virus is geïnfecteerd. De verschijnselen van een infectie, zoals jeuk, zwelling en roodheid treden immers minder op. De infecties kunnen zich daardoor makkelijk ongemerkt uitbreiden. Gebruik dit medicijn daarom niet op een plek van de huid waarvan u weet of vermoedt dat deze geïnfecteerd is met een schimmel, bacterie of virus. Dus bijvoorbeeld niet op of in de buurt van voetschimmel, zweren, gordelroos en een koortslip. Als u ook een medicijn tegen deze infectie gebruikt, kunt u het wel toepassen.

• Overgevoeligheid voor desoximetason of een van de bestanddelen van dit huidmiddel. Dit merkt u aan een verergering van de huidaandoening of doordat de huidaandoening niet overgaat.

  Raadpleeg uw arts als u overgevoeligheid vermoedt. Blijkt u overgevoelig, geef dat dan aan de apotheker door. Het apotheekteam kan er op letten dat u het medicijn niet opnieuw krijgt.

• Dunnere huid, waardoor u sneller wondjes of blauwe plekken kunt krijgen.

  Gebruik dit medicijn op de juiste manier, dan is de kans hierop erg klein. Merkt u dat u hier last van heeft? Bespreek dit met uw arts. Smeer dit medicijn vanwege deze bijwerking liever niet op dunne huid, zoals van het gezicht en de geslachtsdelen. Oude mensen hebben een erg dunne huid. Daarom moeten zij dit medicijn extra voorzichtig gebruiken.

• Veranderingen van de huid op de plek waar u dit medicijn aanbrengt, zoals littekenachtige strepen (striae), rode plekken, lichte of donkere plekken.

  Gebruik dit medicijn op de juiste manier, dan is de kans hierop erg klein. De huidafwijkingen zijn meestal blijvend. Raadpleeg uw arts bij deze verschijnselen.

• Bij gebruik in het gezicht: rode, jeukende uitslag rond de mond, neus of ogen. Soms pijnlijk of met schilfering.

  Gebruik dit medicijn op de juiste manier, dan is de kans hierop erg klein. Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft. Meestal verdwijnen deze klachten vanzelf als u stopt met dit medicijn.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Bij aanbrengen op acne-plekken: een verergering van acne

  Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.

• Bij mensen met de huidziekte psoriasis: u kunt last krijgen van blaasjes die met vocht zijn gevuld.

  Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.

• Meer haargroei op de plek waar u het medicijn heeft aangebracht.

  Gebruik dit medicijn op de juiste manier, dan is de kans hierop erg klein.

• Tragere genezing van wonden. Breng het daarom alleen op advies van uw arts aan op een kapotte huid.

• Cataract (grauwe staar), als dit medicijn per ongeluk in het oog komt.

  Gebruik dit medicijn daarom niet in de buurt van het oog. Wees voorzichtig bij smeren in het gezicht.

• Bij mensen met glaucoom (verhoogde oogboldruk) kan dit medicijn de oogboldruk verder verhogen. U kunt dit merken aan wazig zien, minder zien, een rood of opgezwollen oog, hevige pijn aan het oog of aan het gezicht, misselijkheid en braken.

  Gebruik dit medicijn op de juiste manier, dan is de kans hierop erg klein. Raadpleeg bij deze verschijnselen direct uw arts. De kans dat u hier last van krijgt is groter als er per ongeluk wat van dit medicijn in uw ogen komt. Deze bijwerking kan ook ontstaan als veel medicijn via de huid in het bloed is gekomen en zo het oog heeft kunnen bereiken. Meestal zal uw arts adviseren dit medicijn niet langer dan 2 weken in het gezicht te gebruiken.

• Huidklachten als u plotseling stopt met dit medicijn. 

  Als u na langdurig gebruik plotseling stopt met dit medicijn, kunnen de klachten weer terugkomen. U merkt dit aan een intens rode huid, een brandend gevoel en tintelingen. Ook op plaatsen op de huid waar u eerder geen klachten had. Bouw het gebruik daarom langzaam af. Overleg hierover met uw arts. Zie ook rubriek 'Hoe gebruik ik dit medicijn'.

• Bij langdurig gebruik en plotseling stoppen: tijdelijke vermindering van de werking van de bijnierschors. Hierdoor kunt u na het stoppen tijdelijk last krijgen van erge vermoeidheid.

  De kans hierop is groter als u grote hoeveelheden van dit medicijn gebruikt. Bijvoorbeeld als een volwassene gedurende meerdere maanden meer dan 50 gram zalf of crème per week gebruikt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Uw arts heeft u waarschijnlijk een instructie gegeven hoe vaak en wanneer u dit medicijn moet aanbrengen. Het is nuttig deze instructie op te schrijven, zodat u dit later na kunt kijken. Kijk voor de juiste dosering ook altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Het is belangrijk dat u de juiste hoeveelheid medicijnzalf met corticosteroïd smeert. Dan werkt het goed. En u heeft minder kans op bijwerkingen. Een lotion (smeersel) of huidemulsie mag er niet afdruipen. Meer informatie over het juiste gebruik en de juiste hoeveelheid vindt u op medicijnzalf met corticosteroïd gebruiken.
• Was de vinger waarmee u het medicijn heeft aangebracht daarna met wat zeep. Ook kunt u voor het aanbrengen plastic handschoenen of een 'vingercondoom' gebruiken. Dit is een hoesje dat u over de vinger aanbrengt. Het is te krijgen in uw apotheek.
• Soms adviseert de arts de ingesmeerde plekken af te dekken met plastic folie of verband. Dit versterkt het effect, maar verhoogt ook de kans op sommige bijwerkingen.
• Gebruik niet meer dan 100 gram per volwassene per week. Als u meer gebruikt, heeft u een grotere kans op sommige bijwerkingen.
• Smeer dit medicijn niet in de buurt van de ogen. Als het per ongeluk toch in het oog komt, moet u het oog goed spoelen met water om het medicijn te verwijderen.
• Gebruik verder basiszalf, minimaal 1 keer per dag. Een basiszalf is een zalf, crème of lotion zonder medicijn.  Basiszalf verzacht en beschermt de huid. De jeuk wordt minder. Ook ontstaan er minder snel nieuwe plekken met klachten. Meestal schrijft uw arts basiszalf voor. Heeft u geen basiszalf? Vraag ernaar in de apotheek. 

Wanneer?

Breng het medicijn aan op een moment dat u weet dat u het eerstkomende uur geen water op de huid komt, anders spoelt u het er weer af. Het beste kunt u het daarom voor de nacht aanbrengen.

• Smeer de plekken met klachten in wanneer de klachten beginnen of erger worden. Vaak begint u met 1 tot 2 keer per dag. Als de klachten verminderen gaat u over op 1 keer per dag smeren. Het beste is het dit medicijn na een paar dagen smeren even niet te gebruiken. Bijvoorbeeld per week 4 dagen dit medicijn smeren en daarna 3 dagen niet.
• Smeer een medicijnzalf met corticosteroïd nooit tegelijk met basiszalf op de plekken met klachten. Dan werkt de medicijnzalf met corticosteroïd minder goed. Smeer bijvoorbeeld basiszalf in de ochtend en medicijnzalf met corticosteroïd in de avond. Zorg er in elk geval voor dat er 1 uur tijd zit tussen het smeren van de 2 zalven. Wilt u niet 1 uur wachten? Smeer dan medicijnzalf met corticosteroïd op de plekken met klachten en basiszalf op de rest van uw lichaam.  

Hoelang?

• Zodra de jeuk en de roodheid verminderen, kunt u dit medicijn afbouwen. Smeer het dan nog maximaal 1 keer per dag en sla steeds meer dagen over. Ga hiermee door totdat de klachten zijn verdwenen. Uw huisarts kan u hiervoor een afbouwschema geven. Het is belangrijk dat u het gebruik langzaam afbouwt. Want als u plotseling stopt, kunnen uw huidklachten weer terugkeren.
• Soms geeft de arts aan om dit medicijn de eerste keer 2 tot 3 weken achter elkaar door te gebruiken en daarna de behandeling telkens na enkele dagen te onderbreken.

Bent u vergeten te smeren? Smeer nooit vaker dan 2 keer per dag. Smeer ook nooit dubbel zoveel van dit medicijn. U heeft dan meer kans op bijwerkingen. 
Wast u per ongeluk het medicijn van uw huid af, vlak na het aanbrengen? Breng dit medicijn dan opnieuw aan.

Gebruikt u ook basiszalf? Smeer dit medicijn niet tegelijk met basiszalf of een andere zalf of crème op dezelfde plek. Dan werkt dit medicijn minder goed. Lees bij ‘hoe gebruik ik dit medicijn?’ hoe u dat het beste kunt doen.

Ja, dat kan. U mag autorijden, en u mag eten en drinken zoals u normaal doet.

Smeer dit medicijn niet tegelijk met basiszalf of een andere zalf of crème op dezelfde plek. Dan werkt dit medicijn minder goed. Lees bij ‘hoe gebruik ik dit medicijn?’ hoe u dat het beste kunt doen.

Zwangerschap
Meld het aan uw arts en apotheker als u zwanger bent of dit binnenkort wilt worden.

• Gebruikt u dit medicijn voor lange tijd of in grote hoeveelheden? Of gebruikt u dit medicijn op een beschadigde huid? U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Bij gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap bestaat er namelijk een risico op bijwerkingen bij het kind. Er is een risico dat de baby minder goed groeit. Ook kan het medicijn de werking van de bijnierschors van de baby remmen.
  Overleg daarom met uw arts over de voor-en nadelen. Misschien kan uw arts een ander medicijn voorschrijven. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.
  Moet u na overleg met uw arts dit medicijn blijven gebruiken tijdens de zwangerschap? Dan is extra controle van de baby nodig. Tijdens de zwangerschap zal de arts de groei van de baby controleren. En na de geboorte zal de arts de bijnierschors van uw de baby controleren.
• Gebruikt u dit medicijn voor korte tijd en in kleine hoeveelheden? Dan kunt u dit medicijn veilig gebruiken tijdens de zwangerschap.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven? Overleg dan met uw arts.

• Gebruikt u dit medicijn voor lange tijd of in grote hoeveelheden? Of gebruikt u dit medicijn op een beschadigde huid? U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u borstvoeding geeft. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk komt en of het slecht is voor de baby. Misschien kan uw arts een ander medicijn voorschrijven. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken. Of u kunt kunstvoeding geven.
• Gebruikt u dit medicijn voor korte tijd en in kleine hoeveelheden? Dan kunt u dit medicijn veilig gebruiken als u borstvoeding geeft.
  Heeft u dit medicijn op of rond de tepel gesmeerd? Maak voor de borstvoeding de tepel dan schoon met (afgekoeld gekookt) water.

• U kunt niet zomaar stoppen met dit medicijn. Uw huidklachten kunnen dan terugkeren. Of u kunt last krijgen van bijwerkingen. Overleg hierover met uw arts. Uw huisarts kan u een afbouwschema geven. 
• Blijf tijdens het afbouwen met dit medicijn uw huid goed verzorgen met een basiszalf. Ga hier ook mee door als u helemaal met dit medicijn bent gestopt.

Ja, u heeft een recept nodig.

Desoximetason is sinds 1965 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknamen Topicorte en Desoximetason Bipharma in een crème en een smeersel (emulsie).

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.