betamethason in propyleenglycol

Introductie

Betamethason behoort tot de bijnierschorshormonen of corticosteroïden. Op de huid toegepast remmen ze ontstekingen, verminderen schilfering, werken jeukstillend en verminderen zwelling.

Propyleenglycol zorgt ervoor dat betamethason beter in de huid kan dringen.

Bijnierschorshormonen die op de huid worden gebruikt, zijn ingedeeld naar sterkte. Betamethason in propyleenglycol behoort tot de zeer sterk werkzame bijnierschorshormonen.

Betamethason wordt bij veel huidaandoeningen gebruikt. De belangrijkste aandoeningen waarbij artsen het voorschrijven zijn psoriasis en Lupus Erythematodes (LE).

Instructiefilmpje

Film 1 - Doseerinstructies corticosteroid op de huid

Werking

Psoriasis

Verschijnselen
Bij psoriasis groeit de bovenste laag van de huid te snel. Hierdoor ontstaan verdikkingen en schilfers. Ook kan de huid ontstoken zijn en erg jeuken. De ernst van de aandoening varieert van één tot twee kleine plekjes tot een uitgebreide schilfering van de huid. Kenmerkend zijn perioden van spontane verbetering of verslechtering. De oorzaak van psoriasis is niet bekend.

Behandeling
Bij psoriasis schrijft uw arts meestal eerst een sterk werkend bijnierschorshormoon voor zoals dit medicijn. Bij klachten in het gezicht, in de lichaamsplooien of bij kinderen zal uw arts meestal een minder sterk werkend bijnierschorshormoon adviseren, zoals clobetason of triamcinolon-acetonide.

Heeft u veel last van jeuk? Smeer dan ook met een verzachtende crème of zalf, zonder werkzaam bestanddeel. Uw arts kan u dit op recept voorschrijven. Die crème of zalf mag u zo vaak gebruiken als u wilt.

Werking
Betamethason vermindert de overmatige huidgroei en roodheid, remt de ontsteking en stilt de jeuk. De huid kan hierdoor tot rust komen en zal daardoor minder jeuken en er beter uitzien.

Als u het meerdere dagen achter elkaar gebruikt, ontstaat er een 'voorraadje' in de huid, waardoor het daarna nog enkele dagen blijft werken, zonder dat u het opnieuw opsmeert.

Nadat u het medicijn dun heeft aangebracht blijft het tussen de twaalf uur tot een dag werken. U merkt dat de jeuk snel afneemt en dat de roodheid en schilfering binnen enkele dagen minder worden.

Lees meer over psoriasis

Lupus Erythematodes (LE)

Verschijnselen
Deze ziekte kan zich op verschillende manieren uiten. Eén van deze uitingen zijn rode vlekken meestal in het gezicht, vooral op de neus. Maar ze kunnen zich ook bevinden op de borst, handen, voeten, ellebogen en knieën.

De ernst en de vorm van de huidaandoening variëren sterk. Sommige mensen hebben er nauwelijks last van, bij anderen zijn de verschijnselen heel opvallend. De vlekken kunnen klein en vlak zijn, op de huid liggen of er juist in. In dit laatste geval zijn de plekken vaak pijnlijk. Kenmerkend bij LE zijn perioden van spontane verbetering of verslechtering.

Oorzaak
Lupus Erythematodes is een auto-immuunziekte. Dit wil zeggen dat het afweersysteem zich tegen het eigen lichaam richt. De oorzaak hiervan is onbekend. Bij deze ziekte kunt u ook last krijgen van ontstekingen in andere organen in het lichaam, dit heet systemische Lupus Erythematodes (SLE).

Behandeling
De huidklachten van deze aandoening kunnen behandeld worden met een sterk werkend bijnierschorshormoon, zoals dit medicijn.

Werking
Dit medicijn vermindert de roodheid en remt de ontsteking. Nadat u het medicijn dun heeft opgesmeerd blijft het tussen de twaalf uur en een dag werken. U merkt dat de roodheid en zwelling binnen enkele dagen minder worden.

Lees meer over lupus erythematodes (le)

Bijwerkingen

Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

Huidinfecties. Dit medicijn kan de verschijnselen van een huidinfectie maskeren. U merkt dus minder snel op dat de huid met een bacterie, schimmel of virus is geïnfecteerd. De verschijnselen van een infectie, zoals jeuk, zwelling en roodheid treden immers minder op. De infecties kunnen zich daardoor makkelijk ongemerkt uitbreiden. Gebruik dit medicijn daarom niet op een plek van de huid waarvan u weet of vermoedt dat deze geïnfecteerd is met een schimmel, bacterie of virus. Dus bijvoorbeeld niet op of in de buurt van voetschimmel, zweren, gordelroos en een koortslip. Als u ook een medicijn tegen deze infectie gebruikt, kunt u het wel toepassen.
Overgevoeligheid voor betamethason of een van de bestanddelen van het huidmiddel. Dit merkt u aan een verergering van de huidaandoening of doordat de huidaandoening niet overgaat. Raadpleeg uw arts als u overgevoeligheid vermoedt. Blijkt u overgevoelig, geef dat dan aan de apotheker door. Het apotheekteam kan er op letten dat u het medicijn niet opnieuw krijgt.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

Bij aanbrengen op acne-plekken: een verergering van acne. Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.
Bij mensen met de huidziekte psoriasis, ontstaan van met vocht gevulde blaasjes. Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.

Na gebruik gedurende meer dan drie weken

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

Dunnere huid, waardoor deze makkelijker kan beschadigen. Stop met het gebruik als u merkt dat u hier last van heeft. De huid kan zich dan weer herstellen. Smeer dit medicijn vanwege deze bijwerking liever niet op dunne huid, zoals van het gezicht en de geslachtsdelen. Op deze plekken moet u meestal een zwakker werkzaam bijnierschorshormoon gebruiken. Als u het toch op dunne huid moet gebruiken, doe dat dan niet langer dan een paar dagen. Oude mensen hebben een erg dunne huid. Daarom moeten zij dit medicijn extra spaarzaam gebruiken.
Littekenachtige strepen (striae), rode plekken, verbleking of juist een donkere verkleuring van de huid op de plek waar u dit medicijn aanbrengt. Deze huidafwijkingen zijn meestal blijvend. Raadpleeg uw arts bij deze verschijnselen.
Bij gebruik in het gezicht: rode, jeukende uitslag rond de mond, neus of ogen. Soms pijnlijk of met schilfering. Raadpleeg dan uw arts. Over het algemeen adviseren artsen dit medicijn niet in het gezicht te gebruiken.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

Meer haargroei op de plek waar u het medicijn heeft aangebracht.
Tragere genezing van wonden. Breng het daarom alleen op advies van uw arts aan op een kapotte huid.
Cataract (grauwe staar), als dit medicijn per ongeluk in het oog komt .
Gebruik dit medicijn daarom bij voorkeur niet in het gezicht en zeker niet in de buurt van het oog.
Bij mensen met glaucoom (verhoogde oogboldruk) kan dit medicijn de oogboldruk verder verhogen. U kunt dit merken aan wazig zien, minder zien, een rood of opgezwollen oog, hevige pijn aan het oog of aan het gezicht, misselijkheid en braken. Raadpleeg bij deze verschijnselen direct uw arts. Deze bijwerking kan ontstaan als veel medicijn via de huid in het bloed is gekomen en zo het oog heeft kunnen bereiken. Meestal zal uw arts adviseren dit medicijn niet in het gezicht te gebruiken. Er is ook kans op deze bijwerking als er per ongeluk wat van dit medicijn in uw ogen komt. Het is daarom bij glaucoom extra belangrijk uw handen te wassen na aanbrengen van dit medicijn.
Als u plotseling stopt met dit medicijn, kunnen de klachten weer terugkomen. U merkt dit aan een intens rode huid, een brandend gevoel en tintelingen. Ook op plaatsen op de huid waar u eerder geen klachten had. Bouw het gebruik daarom langzaam af. Overleg hierover met uw arts. Zie ook rubriek 'Hoe gebruik ik dit medicijn'.

Bij langdurig gebruik van meerdere weken tot maanden

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

Bij toepassing op de billen of dijen blauwpaarse, ovale bultjes. Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts, want nadat deze bultjes zijn verdwenen kunnen er littekens achterblijven.
Vermindering van de werking van de bijnierschors. Hierdoor kunt u na het stoppen tijdelijk last krijgen van erge vermoeidheid. De kans hierop is groter als u grote hoeveelheden van dit medicijn gebruikt. Bijvoorbeeld als een volwassene gedurende meerdere maanden meer dan vijfentwintig gram zalf of crème per week gebruikt.
Als dit medicijn wordt gebruikt bij kinderen: een vertraging van de lengtegroei, doordat de hoeveelheid groeihormoon vermindert. De groeivertraging is meestal zeer gering. Sommige artsen controleren kinderen die dit medicijn langer dan drie maanden gebruiken voor de zekerheid op lengte. Over het algemeen zal dit medicijn echter niet bij kinderen worden toegepast.

Raadpleeg uw arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen of als u andere bijwerkingen ervaart waar u zich zorgen over maakt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Uw arts heeft u waarschijnlijk een instructie gegeven hoe vaak en wanneer u dit medicijn moet aanbrengen. Het is nuttig deze instructie op te schrijven, zodat u dit later na kunt kijken. Kijk voor de juiste dosering ook altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?

Het is belangrijk dat u de juiste hoeveelheid bijnierschorshormoon (corticosteroïd) op uw huid smeert. Te dik smeren zorgt voor bijwerkingen. Maar te dun smeren zorgt ervoor dat het middel onvoldoende werkt. In het plaatje kunt u zien wat de juiste hoeveelheid is voor welk lichaamsdeel. In dit plaatje wordt de hoeveelheid weergegeven als Finger Tip Unit (FTU). Een FTU (vingertopstreepje) is gelijk aan een streepje zalf of gel dat net zo lang is als het vingertopje van een volwassene. Hoeveel vingertopstreepjes u nodig heeft, hangt af van het lichaamsdeel dat u moet insmeren.
Was de vinger waarmee u het medicijn heeft aangebracht daarna met wat zeep. Ook kunt u voor het aanbrengen plastic handschoenen of een 'vingercondoom' gebruiken. Dit is een hoesje dat u over de vinger aanbrengt. Het is te krijgen in uw apotheek.
Soms adviseert de arts de ingesmeerde plekken af te dekken met plastic folie of verband. Dit versterkt het effect, maar verhoogt ook de kans op sommige bijwerkingen.
Gebruik niet meer dan 50 gram per volwassene per week. Als u meer gebruikt, heeft u een grotere kans op sommige bijwerkingen.
Let op dat dit medicijn niet in de ogen komt. Als het per ongeluk toch in het oog komt, moet u het oog goed spoelen met water om het medicijn te verwijderen.

Wanneer?
Breng het medicijn aan op een moment dat u weet dat er het eerstkomende halfuur geen water op de huid komt, anders spoelt u het er weer af. Het beste kunt u het daarom voor de nacht aanbrengen.

Smeer de huidaandoening in wanneer deze verergert of weer opkomt. Vaak begint u met 1 tot twee 2 per dag. Als de klachten verminderen gaat u over op 1 keer per dag smeren. Het beste is het om dit medicijn na een paar dagen smeren even niet te gebruiken. Bijvoorbeeld per week 4 dagen dit medicijn smeren en daarna 3 dagen niet. Dus zolang u last heeft van de huidaandoening 1 of 2 keer per dag smeren tot de huidaandoening is verdwenen of sterk is verminderd. En dan weer een aantal dagen niet.
Gebruik verder elke dag de vette crème die uw arts meestal ook heeft voorgeschreven. Deze gaat irritatie van de huid tegen, waardoor de ontstoken plekken langer wegblijven.

Hoe lang?
Als u dit medicijn enige tijd achter elkaar gebruikt kan de werking afnemen.

Als u het medicijn slechts tijdelijk hoeft te gebruiken, smeer het dan niet langer dan ongeveer 3 weken. Als u daarna betamethason enkele dagen niet smeert, keert de werkzaamheid weer terug.
Als u dit medicijn langdurig moet gebruiken, smeer het dan bij voorkeur niet langer dan een paar dagen achtereen. Gebruik daarna alleen een crème of zalf zonder werkzame stof en wissel dit dan steeds af met enkele dagen betamethason. Hierdoor keert de werkzaamheid steeds weer terug.
Soms geeft de arts aan om dit medicijn de eerste keer wel 2 tot 3 weken achter elkaar door te gebruiken en daarna de behandeling telkens na enkele dagen te onderbreken.
Zodra de jeuk en de roodheid verminderen, kunt u dit medicijn afbouwen. Smeer het dan nog maximaal 1 keer per dag en sla steeds meer dagen over. Ga hiermee door totdat de klachten zijn verdwenen. Uw huisarts kan u hiervoor een afbouwschema geven. Het is belangrijk dat u het gebruik langzaam afbouwt. Want als u plotseling stopt, kunnen uw huidklachten weer terugkeren.

Vergeten

Laat u bij het gebruik van dit medicijn leiden door de ernst van uw aandoening. Gebruik het medicijn daarom als de aandoening verergert en verminder het gebruik als de klachten afnemen.

Vaker dan eens in de 12 uur insmeren heeft geen zin, maar verhoogt wel de kans op bijwerkingen. Mocht u het medicijn er vlak na het aanbrengen per ongeluk afwassen, dan kunt u het wel opnieuw aanbrengen.

Verboden

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Smeer andere huidmiddelen niet tegelijkertijd op de aangedane plekken. U heeft dan kans dat u dit medicijn met het volgende wegsmeert. Smeer eerst het corticosteroïd op de huid. Wacht dan ten minste 1 uur voordat u de vette crème of zalf smeert, die uw arts meestal ook heeft voorgeschreven.

Zwangerschap

Zwangerschap
Gedurende een week kunt u dit medicijn veilig gebruiken tijdens de zwangerschap als het oppervlak waarop u het smeert kleiner is dan het oppervlak van een arm. Het heeft dan geen nadelige gevolgen voor het kind. Langer dan een week gebruik geeft kans op een groeiremming van het kind. Gebruik van dit medicijn langer dan een week is alleen verantwoord wanneer u samen met uw arts de ernst van uw aandoening hebt afgewogen tegen de risico's van het medicijn voor het kind. Wanneer u hierover vragen hebt, raadpleeg dan uw arts.

Borstvoeding
Vrouwen die hun kind borstvoeding geven kunnen dit medicijn in kleine hoeveelheid op de huid gebruiken. Overleg met uw arts of apotheker. Smeer het niet op of rond de tepels als u vlak daarna wilt voeden.

Stoppen

U kunt niet zomaar stoppen met dit medicijn. Uw huidklachten kunnen dan terugkeren. Overleg hierover met uw arts. Uw huisarts kan u een afbouwschema geven. Blijf tijdens het afbouwen met dit medicijn uw huid goed verzorgen met een vette zalf of crème. Ga hier ook mee door als u helemaal met dit medicijn bent gestopt.
Als u betamethason gedurende meerdere weken gebruikt en u meer dan 50 gram crème of zalf per week gebruikt, kunnen uw bijnieren eraan gewend zijn geraakt. U kunt dan niet zomaar stoppen, maar moet het gebruik gedurende enkele dagen afbouwen.

Handelsinformatie

Betamethason in propyleenglycol is sinds 1984 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknamen Diprolene in een zalf en gel.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.