Introductie

Albendazol doodt wormen, wormeieren en larven, doordat het hun opname van voedingsstoffen verhindert.

Het is te gebruiken bij verschillende worminfecties, zoals lintworm, spoelworm, filaria, zweepworm, aarsmaden en mijnworm. Ook is het te gebruiken bij sommige andere worminfecties, die vooral in de tropen voorkomen.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Werking

Worminfecties, algemeen

In Nederland zijn aarsmaden, spoelwormen, zweepwormen en lintwormen inheems, ze kunnen in Nederland overleven.

Als u naar verre landen reist, kunt u te maken krijgen met infecties door andere soorten wormen. Wormen of wormeieren kunnen zich daar in het voedsel of in het water bevinden. Via het voedsel of via de huid kunt u ze binnen krijgen.

De verschijnselen hierbij zijn wisselend en soms moeilijk op te merken. Raadpleeg altijd uw arts als u iets bijzonders opmerkt, ook al is uw reis al enige tijd geleden. Het kan soms namelijk wel jaren duren voordat u verschijnselen krijgt van de worminfectie.

In bepaalde gevallen kan uw arts albendazol voorschrijven.

Worminfectie door lintworm

Oorzaak
Lintwormen komen voor bij mensen en dieren. Sommige lintwormen die voorkomen bij honden of vossen kunnen besmettelijk zijn voor de mens. Deze honden- en vossenlintworm komt in Nederland niet meer voor, maar kan wel worden opgelopen in het buitenland of door het meenemen van een buitenlandse hond naar Nederland.

In de ontlasting van besmette honden kunnen eitjes van de hondenlintworm zitten. De eitjes kunnen zo ook in de grond terechtkomen. Besmetting treedt op als de eitjes uit de hondenpoep worden opgegeten, bijvoorbeeld als de eitjes na tuinieren of buitenspelen aan de handen zitten en deze niet goed zijn gewassen voor het eten.

In de darm van de mens komen er larfjes uit de eitjes. Deze larven worden opgenomen in het bloed en kunnen op allerlei plaatsen in het lichaam terechtkomen, zoals longen, hersenen, hart, lever of nieren. Hier ontwikkelen de larven zich tot een ‘blaasworm`. Er ontstaan cysten; dit zijn blaasjes gevuld met vocht, waarin de worm zich bevindt.

Verschijnselen
Meestal geven de cysten geen klachten. Als ze echter groot zijn of tegen andere organen aandrukken, kunnen wel klachten ontstaan.

Bij cysten in de buik kan buikpijn, misselijkheid en braken ontstaan. In de longen kan pijn op de borst, benauwdheid of hoesten optreden.

Cysten in de nier kunnen pijn en bloed bij de urine geven. Cysten in de hersenen kunnen hoofdpijn veroorzaken en epilepsie aanvallen of uitvalsverschijnselen.

Als de cysten openbarsten, kunnen bovendien allergische reacties en ontstekingen ontstaan.

Behandeling
Het beste kunnen de cysten door een operatie worden verwijderd. Albendazol wordt dan wel voor en na de operatie voorgeschreven in een aantal kuren van vier weken. Albendazol doodt wormen, wormeneitjes en larven.

Als een operatie niet mogelijk is, kan de arts ook albendazol voorschrijven. Ook dan wordt een aantal kuren van vier weken gegeven. Tussen de kuren hoeft u steeds twee weken geen albendazol te gebruiken.

Worminfectie door spoelworm

Spoelwormen zijn ronde wormen van 8 tot 20 centimeter lang. Spoelwormen lijken een beetje op regenwormen, ze zijn vaak alleen lichter van kleur. U kunt de spoelworm of een stuk ervan soms in de ontlasting terugvinden.

Oorzaak
Eitjes van de spoelworm zitten onder andere in hondenpoep, zandbakken, aarde of op ongewassen groente. Besmetting treedt op als u een eitje binnenkrijgt. De eitjes ontwikkelen zich in de darm tot larven. Deze komen via het bloed in de longen, worden opgehoest en weer ingeslikt. In de darm ontwikkelen ze zich dan tot volwassen wormen.

Verschijnselen
Spoelwormen veroorzaken nauwelijks klachten. U ziet ze wel in de ontlasting. Alleen als er erg veel spoelwormen in de darmen zitten, kunt u last krijgen van wat buikpijn of misselijkheid, diarree of verstopping. De larven in de longen kunnen soms kriebelhoest, koorts en andere longklachten geven

Behandeling
Albendazol kan worden voorgeschreven om de spoelwormen te doden. In de weken hierna ziet u nog regelmatig dode wormen in de ontlasting.

Hygiënische maatregelen
De eitjes van spoelwormen zitten onder andere in ontlasting, zand, aarde of op ongewassen groente. Om te voorkomen dat u wordt besmet met de eitjes van de spoelworm, moet u de volgende maatregelen nemen.

• Was de handen na het buitenspelen of na tuinieren grondig.
• Was de handen ook voor het eten, voor het koken en na wc-bezoek.
• Knip de nagels van de handen kort en maak ze regelmatig schoon.
• Was rauwe groente en sla voor het verwerken.
• Geef honden en katten twee keer per jaar een wormenkuur.

Worminfectie door filaria

Er bestaan verschillende soorten filaria. Filaria komen in Nederland niet voor.

In de tropen (vooral Afrika) worden ze overgebracht via een kleine vliegje, dat vooral overdag steekt. De larven dringen de huid binnen. Ze kunnen ook andere organen binnendringen, zoals de darmen en de ogen.

Verschijnselen
De larven kunnen jeuk en bobbels in de huid veroorzaken. Een opgezet been kan ontstaan als de lymfevaten worden afgesloten. In zeldzame gevallen dringen de larven de ogen binnen en kunnen ze blindheid veroorzaken.

Behandeling
Uw arts kan albendazol in bepaalde gevallen voorschrijven. Een kuur duurt meestal drie dagen.

Worminfectie door zweepworm

Zweepwormen zijn ronde wormen van ongeveer drie tot vijf cm lang. Zweepwormen komen voornamelijk voor in warme landen met een slechte hygiëne.

Besmetting gebeurt door het inslikken van de eitjes, door het eten van verontreingde groenten of via vuile handen. De eitjes komen uit in de darm, waarna de worm zich met zijn kop vastzet in de darmwand.

Verschijnselen
Zweepwormen veroorzaken nauwelijks klachten. U ziet ze wel in de ontlasting. Alleen als er erg veel zweepwormen in de darm zitten, kunt u last krijgen van wat buikpijn of misselijkheid.

Behandeling
U kunt albendazol gebruiken om zweepwormen te doden. Soms is een eenmalige dosis voldoende, soms wordt een kuur van 3 tot 7 dagen voorgeschreven. Verder is het van belang dat u dezelfde hygiënische maatregelen neemt als bij een infectie met spoelwormen om een herinfectie te voorkomen.

Worminfectie door aarsmade

Infecties met aarsmaden zijn de meest voorkomende worminfecties in Nederland. Aarsmaden zijn dunne, lichtgeel of witte bewegende wormpjes van een halve tot één centimeter lang. U kunt ze soms zien zitten in de ontlasting.

Oorzaken
Eitjes van dit wormpje worden doorgegeven van mens op mens. De eitjes komen na inslikken via de mond in de darmen terecht. In de darm groeit het eitje uit tot een wormpje. De vrouwelijke worm legt vervolgens eitjes in de darm, het liefst vlak bij of rond de anus. Hierdoor ontstaat jeuk en door te krabben kunnen de eitjes op de vingers en onder de nagels terechtkomen. Via de handen kunnen de eitjes in de mond terechtkomen, waarna de eitjes zich in de darm weer ontwikkelen tot een wormpje.

De eitjes kunnen via de handen ook worden verspreid in de leefomgeving en bijvoorbeeld op beddengoed, kleding, handdoeken, deurklinken en speelgoedbeesten terechtkomen. Op deze manier kunnen ook andere mensen worden besmet.

Verschijnselen
Van de aanwezigheid van de wormpjes in de buik merkt u meestal niets. Heel soms is er sprake van buikpijn. Wel kunnen de vrouwelijke wormpjes als ze eitjes gaan leggen de huid rond de anus irriteren. Ze veroorzaken dan een hevige jeuk in de bilspleet, vooral `s nachts. Kinderen kunnen nogal eens slecht slapen door de jeuk.

Behandeling
Meestal is een behandeling nodig met een wormdodend middel, zoals albendazol. Een eenmalige dosis albendazol is voldoende om alle wormen te doden. Er kunnen echter eitjes blijven leven.

Ook eitjes op bijvoorbeeld beddengoed en speelgoed kunnen voor een nieuwe besmetting zorgen. Na twee tot drie weken zijn ook deze eitjes uitgekomen. Daarom moet u de kuur na twee tot drie weken herhalen.

Met de volgende maatregelen kunt u voorkomen dat de infectie terugkomt of dat de infectie zich uitbreidt naar andere leden van het gezin.

Hygiënische maatregelen

• Was de handen met zeep voor en na het slapengaan, voor het eten, na het spelen en na wc-bezoek.
• Knip de nagels van de handen kort en maak ze regelmatig schoon.
• Doe kinderen een nauwsluitend broekje aan, zodat ze zichzelf niet kunnen krabben. Tegen de jeuk kunt u wat vaseline op de bilnaad smeren.
• Verschoon het ondergoed dagelijks. Sla het beddengoed en de nachtkleding iedere ochtend buiten uit. Was het beddengoed, ondergoed en nachtkleding op ten minste zestig graden.
• Stofzuig de vloer dagelijks.
• Maak voorwerpen die u of uw kind met de handen aanraakt, zoals deurknoppen, kastdeuren, de wc-bril en speelgoed, regelmatig schoon.

Als u deze maatregelen heel strikt opvolgt, kan de worminfectie ook vanzelf overgaan, dus zonder een wormdodend middel te gebruiken. Deze maatregelen zijn daarom absoluut noodzakelijk als u niet kunt behandelen met een wormdodend middel, zoals tijdens de zwangerschap. Maar ook als u de worminfectie wel met een geneesmiddel bestrijdt, zijn bovenstaande hygiënische maatregelen belangrijk. U voorkomt ermee dat de infectie terugkomt of dat u anderen met de infectie besmet.

Worminfectie door mijnworm

De mijnworm is een kleine wormsoort (ongeveer een cm lang) die vooral in de tropen en subtropen voorkomt.

Besmetting met de mijnworm ontstaat als de larven van de mijnworm met de blote huid in contact komen. Dit gebeurt bijvoorbeeld als u met blote voeten door zand loopt of op het strand ligt. De larven komen in het zand via de ontlasting van honden of katten.

Op de plaats waar de larven de huid zijn binnengedrongen, ontstaat een jeukende huiduitslag. Via het bloed en de lymfe bereiken de larven vervolgens de longen, waar u ze na ophoesten inslikt. Ongeveer een week na de besmetting hebben de larven de darmen bereikt, waar ze leven van bloed dat ze opzuigen uit de darm.

Soms schrijft uw arts albendazol voor om de mijnwormen te doden. Een eenmalige dosis is meestal voldoende.

Bijwerkingen

Behalve het gewenste effect kan dit middel bijwerkingen geven.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Soms, bij een kuur van 28 dagen

• Een verminderde leverwerking. Om dit te voorkomen, zal de arts uw leverwerking voor de behandeling en tijdens de behandeling regelmatig controleren.
• Hoofdpijn.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Duizeligheid.
• Koorts tijdens de eerste dagen van de behandeling. Dit gaat na een paar dagen vanzelf over. Zeer zelden kan koorts een verschijnsel zijn bij bloedafwijkingen. Als u onverklaarbare koorts, keelpijn of blaasjes in de mond en keel, plotselinge blauwe plekken of extreme vermoeidheid krijgt, kan dit duiden op bloedafwijkingen. Waarschuw dan uw arts. Om bloedafwijkingen te voorkomen, zal de arts uw bloedbeeld voor de behandeling en tijdens de behandeling regelmatig controleren.
• Lichte haaruitval. Dit gaat vanzelf weer over als u stopt met dit middel.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals maagpijn, misselijkheid en braken. Dit kan echter ook komen door de worminfectie zelf.
• Overgevoeligheidsreacties, zoals huiduitslag, jeuk en galbulten. Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts. Geef aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor albendazol. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u het medicijn niet opnieuw krijgt.

Raadpleeg uw arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen of als u andere bijwerkingen ervaart waar u zich zorgen over maakt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

Wanneer?
U kunt dit medicijn het beste bij het eten innemen. Het wordt dan beter opgenomen in het lichaam. Als u het 1 keer per dag gebruikt, neem het dan bij voorkeur 's ochtends bij het ontbijt. Als u het 2 keer per dag gebruikt, neem het dan 's ochtends bij het ontbijt en 's avonds bij het avondeten.

Hoe lang?

• Lintworm: meestal zijn enkele kuren van 28 dagen nodig om de lintworm en de larven helemaal uit het lichaam te krijgen. Soms in combinatie met een operatie om de wormen te verwijderen.
• Spoelwormen, zweepwormen en overige worminfecties: afhankelijk van de soort duurt een kuur één tot dertig dagen.

Vergeten

Meerdaagse kuur

• Als u dit middel 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten dosis dan over. De vergeten dosis neemt u aan het eind van de kuur in. U verschuift dus het moment waarop u de kuur beëindigt. Maakt u wel de volledige kuur af!
• Als u dit middel 1 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla dan de vergeten dosis over. De vergeten dosis neemt u aan het eind van de kuur in. U verschuift dus het moment waarop u de kuur beëindigt. Maakt u wel de volledige kuur af!

Herhaling na 2 weken

Als u te laat bent voor de tweede behandeling, begin hier dan alsnog aan zodra u het merkt.

Verboden

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Dit medicijn kan wisselwerkingen hebben met andere medicijnen. In de tekst hieronder staat alleen de werkzame stof van dit medicijn, dus niet de merknaam. Of uw medicijn die werkzame stof bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerking optreden, zijn de volgende.

• Sommige medicijnen tegen hiv. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.

Twijfelt u eraan of bovenstaande wisselwerking voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Overleg met uw arts. Er zijn niet veel zwangere vrouwen die dit medicijn hebben gebruikt. Daarom is niet zeker wat de risico's van dit medicijn zijn voor zwangere vrouwen en hun kind. Mogelijk kunt u (tijdelijk) overstappen op een ander medicijn, zoals mebendazol.

Borstvoeding
U kunt dit medicijn gebruiken als u borstvoeding geeft. Het medicijn komt in kleine hoeveelheden in de moedermelk terecht, maar is waarschijnlijk niet schadelijk voor het kind.

Stoppen

Nee, u moet de kuur afmaken. Als u de kuur niet afmaakt, is de worm waarschijnlijk nog niet verdwenen.

Als u allergische reacties of ernstige bijwerkingen krijgt, moet u wel stoppen met de kuur. Neem in dat geval direct contact op met uw arts.

Handelsinformatie

Albendazol is sinds 1988 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknaam Eskazole in tabletten.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.