Sint-janskruid

Sint-janskruid heeft een antidepressieve werking.

Net als medicijnen tegen depressie heeft sint-janskruid invloed op de lichaamseigen stoffen in de hersenen die een rol spelen bij stemmingen en emoties. Hoe het precies werkt is nog niet helemaal bekend.

Let op! Alleen bij de producten met sint-janskruid die zijn geregistreerd als geneesmiddel, is de werkzaamheid onderzocht. De kruidenmiddelen met sint-janskruid zijn niet onderzocht (zie ook de rubriek 'Hoe te verkrijgen; recept nodig en welke toedieningsvormen' onderaan deze tekst).

Sint-janskruid wordt gebruikt bij depressie. Het kan worden gebruikt bij lichte tot matige depressie.

• Sint-janskruid (ook wel hypericum genoemd) is een kruidenmiddel. Het verbetert de stemming.
• Wordt gebruikt bij lichte tot matige klachten van depressie.
• Tabletten en capsules: slikken met een half glas water.
• Tinctuur/druppels: op een lepel druppelen en slikken. Of de druppels in een vloeistof doen en opdrinken. Kijk in de bijsluiter hoeveel druppels u moet gebruiken.
• Kruidenthee: laat de losse bladeren of het theezakje trekken in kokend water. Kijk in de bijsluiter hoeveel bladeren en hoeveel water u moet gebruiken.
• U merkt niet direct verbetering. Dit duurt enkele weken. Merkt u na enkele weken geen effect? Overleg dan met uw arts.
• Bijwerkingen: u kunt last krijgen van klachten van maag en darmen, zoals misselijk zijn en diarree. Dit gaat over als u gewend bent aan dit middel.
• Verder droge mond, duizelig, verward, rusteloos of moe zijn. En vaak moeten plassen.
• Sint-janskruid heeft veel wisselwerkingen met andere middelen. Gebruikt u andere medicijnen? Of medicijnen die u zonder recept heeft gekocht? Laat uw apotheker controleren of u deze medicijnen veilig kunt gebruiken met sint-janskruid.
• Bent u zwanger? Of wilt u zwanger worden? Vraag aan uw arts of apotheker of u dit medicijn mag gebruiken. Het is niet zeker of dit medicijn veilig is voor zwangere vrouwen.
• Geef geen borstvoeding als u dit medicijn gebruikt. Het is niet zeker of dit medicijn veilig is voor de baby. Overleg met uw arts of apotheker.

Depressie

Verschijnselen
Bij depressie is er sprake van een sombere stemming, geen interesse en plezier meer in de dingen van het leven. Iemand die depressief is, voelt zich vaak waardeloos en heeft schuldgevoelens. Ook kunnen depressieve mensen snel geïrriteerd zijn en hebben moeite met inslapen of doorslapen.

Behandeling
Depressie kan worden behandeld met psychotherapie (gesprekken), met medicijnen, of met een combinatie van beide. Uw arts zal samen met u bepalen welke behandeling voor u het beste is. Het hangt vervolgens van uw persoonlijke situatie af en van het soort depressie, met welk medicijn de arts zal starten.

Effect
Mensen met een lichte tot matige depressie blijken zich door sint-janskruid energieker te voelen en vinden dat het hun stemming verbetert.

Werking
Het kan 4 tot 6 weken duren voor u het positieve effect van sint-janskruid merkt. De eerste weken kunt u wel last krijgen van de bijwerkingen. Stop dan niet met het gebruik, meestal verminderen de bijwerkingen als u gewend bent geraakt aan dit middel. Vaak verdwijnen ze zelfs.

Behalve het gewenste effect kan dit middel bijwerkingen geven.

Bijwerkingen treden niet bij iedereen op, maar alleen bij personen die daarvoor gevoelig zijn.
Veel bijwerkingen zijn in de eerste week het meest uitgesproken en nemen daarna af of verdwijnen zelfs. Ze gaan weer over als u met het middel stopt.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende:

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijk zijn en diarree.

  Dit gaat meestal binnen enkele dagen over, als u gewend bent geraakt aan dit middel. U heeft minder last van deze bijwerkingen als u het met wat voedsel inneemt. Blijft u er ook na een paar dagen last van houden? Overleg dan met uw arts.

• Duizelig, in de war, rusteloos zijn en hoofdpijn.

• Droge mond, doordat u minder speeksel aanmaakt.

  Hierdoor kunnen zich eerder gaatjes in uw gebit ontwikkelen. Poets en flos daarom extra goed als u merkt dat u last heeft van een droge mond. Laat eventueel de tandarts vaker controleren.

• Moe zijn

• Tijdelijke seksuele stoornissen, zoals minder zin in vrijen, moeilijke erectie en te late zaadlozing.

  Deze bijwerkingen gaan over als u met dit middel stopt. Neem contact op met uw arts als u hier last van heeft.

• Vaak moeten plassen

• Overgevoeligheid voor dit middel. U kunt dan huiduitslag of jeuk krijgen.

  In zeldzame gevallen ontstaat er overgevoeligheid voor fel zonlicht of UV-licht van een zonnebank. Stop dan het gebruik en raadpleeg uw arts. Bij allergie mag u sint-janskruid in de toekomst niet meer gebruiken. Geef aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor sint-janskruid. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit middel niet opnieuw krijgt. Let er vooral ook zelf op als u geneesmiddelen zonder recept koopt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Kijk voor de juiste dosering in de bijsluiter.

Hoe?

• Tabletten of capsules: slik de tabletten of capsules met een half glas water.
• Tinctuur/druppels: u kunt de druppels op een lepel druppelen en direct innemen. Of u kunt de druppels in een vloeistof doen en dit opdrinken. Kijk in de bijsluiter hoeveel druppels u per keer kunt gebruiken.
• Drank: de drank goed schudden. Daarna de juiste hoeveelheid afmeten met de maatbeker en opdrinken.
• Kruidenthee: laat het sint-janskruid trekken in kokend water. U kunt losse bladeren of een theezakje gebruiken. Kijk in de bijsluiter hoeveel bladeren en hoeveel water u moet gebruiken. Als u losse bladeren gebruikt: zeef de thee na het trekken.

Wanneer?

Het beste kunt u vaste tijdstippen kiezen, dan vergeet u minder snel om het te nemen. Bijvoorbeeld in de ochtend na het ontbijt.

Hoelang?

Na 4 tot 6 weken kunt u zich beter voelen. Merkt u na die periode te weinig effect? Dan heeft verder gebruik waarschijnlijk geen zin.

Moet u dit middel gebruiken van uw arts? Dan is het belangrijk het consequent te gebruiken. Alleen dan kunnen u en uw arts het effect goed beoordelen.

Bent u vergeten dit middel in te nemen? Lees dan in de bijsluiter wanneer u dit middel weer moet innemen.

Ja, dat kan. U mag autorijden, en u mag eten en drinken zoals u normaal doet.

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Sommige medicijnen tegen hiv en hepatitis C. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.
• Sommige medicijnen tegen kanker. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat. De werking en bijwerkingen van deze medicijnen kunnen veranderen. Overleg hierover met uw arts.

Sint-janskruid vermindert de werking van de onderstaande medicijnen. Vertel daarom altijd aan uw arts en apotheker dat u sint-janskruid gebruikt.

Overleg met uw arts of apotheker voordat u deze combinatie gaat gebruiken. Uw arts zal u een ander medicijn voorschrijven, de dosering verhogen, de hoeveelheid van dit medicijn in uw bloed laten controleren of u adviseren te stoppen met sint-janskruid.

Ook als u stopt met het gebruik van sint-janskruid moet u overleggen met uw arts. Soms moet de dosering van de onderstaande medicijnen dan weer worden aangepast.

• Anticonceptiepil. Sint-janskruid vermindert de betrouwbaarheid van de pil. Hierdoor stijgt de kans op een zwangerschap. Mogelijk mag u geen sint-janskruid gebruiken. Of misschien krijgt u een ander anticonceptiemiddel, zoals een spiraaltje of de prikpil. Als dit niet mogelijk is, kunt u condooms gebruiken. Als u stopt met sint-janskruid, is het effect op de hormonen nog 4 weken aanwezig. Gebruik daarom condooms tijdens en tot en met 4 weken na het stoppen van sint-janskruid.
  Let op: ook de minipil met desogestrel of lynestrenol en het implantatiestaafje worden door sint-janskruid minder betrouwbaar. Dit geldt ook voor de vaginale ring en de anticonceptiepleister. Ook de betrouwbaarheid van de morning-afterpil met levonorgestrel of ulipristal kan verminderd zijn. Dit geldt ook als u sint-janskruid in de afgelopen 4 weken heeft gebruikt. Overleg hierover met uw arts.

Sint-janskruid vermindert ook de werking van de volgende medicijnen.

• De afweeronderdrukkende medicijnen ciclosporine, everolimus, tacrolimus, temsirolimus en sirolimus. Uw arts zal de dosering hiervan verhogen.
• De antipsychotica aripiprazol, brexpiprazol, broomperidol, cariprazine, clozapine, haloperidol, lurasidon, quetiapine, risperidon en sertindol.
• de antistollingsmedicijnen, acenocoumarol en fenprocoumon. De werking van acenocoumarol en fenprocoumon kan afnemen. Meld het aan de trombosedienst als u sint-janskruid gaat gebruiken. Ook als de dosering van sint-janskruid wijzigt of als u stopt met sint-janskruid, moet u de trombosedienst hierover inlichten.
• De antistollingsmedicijnen apixaban, dabigatran, edoxaban, rivaroxaban en ticagrelor. Overleg hierover met uw arts. Mogelijk schrijft uw arts een ander medicijn voor.
• Bijnierschorshormonen (corticosteroïden), zoals cortison, dexamethason, hydrocortison, fluticason, prednison en prednisolon. Dit is alleen van belang als u het bijnierschorshormoon meerdere weken moet gebruiken.
• De cholesterolverlagende medicijnen atorvastatine en simvastatine.
• de medicijnen tegen depressie buspiron en mirtazepine.
• Het hartmedicijn digoxine.
• De medicijnen tegen epilepsie perampanel, topiramaat en zonisamide.
• Bedaquiline, een medicijn tegen tuberculose.
• Disopyramide, een medicijn tegen hartklachten.
• Doxycycline, een antibioticum.
• Ebastine, een anti-allergiemedicijn.
• Fesoterodine, een medicijn tegen urine-incontinentie.
• Finerenon, een medicijn om nierschade
• Guanfacine, een medicijn tegen ADHD.
• Isavuconazol, een middel tegen schimmelinfecties.
• Ivabradine, een medicijn tegen pijn op de borst.
• Kinidine, een medicijn tegen hartritmestoornissen. Bij gelijktijdig gebruik met sint-janskruid kunnen de hartklachten weer erger worden.
• De maagzuurremmers esomeprazol en omeprazol. U mag bij deze medicijnen geen sint-janskruid gebruiken.
• Macitentan, een middel tegen pulmonale arteriële hypertensie (hoge bloeddruk in de longen).
• Mefloquine, een medicijn tegen malaria.
• Methadon, een medicijn tegen hevige pijn en tegen verslaving. Als u start met mitotaan kunt u ontwenningsverschijnselen krijgen.
• De medicijnen tegen misselijkheid en braken aprepitant, fosaprepitant en netupitant.
• De pijnstillers fentanyl en oxycodon. Overleg met uw arts als uw pijnklachten terugkomen.
• De medicijnen tegen reuma of andere chronische ontstekingen tofacitinib en upadacitinib.
• De slaap- en rustgevende medicijnen alprazolam, midazolam, zolpidem en zopiclon.
• Theofylline, een luchtwegverwijder. Hierdoor kunnen de klachten van benauwdheid toenemen.
• Tolvaptan, een medicijn gebruikt bij nierziekte.
• Ulipristal gebruikt bij vleesbomen in de baarmoeder. Overleg hierover met uw arts.
• Verapamil, een medicijn tegen angina pectoris.
• Voriconazol, een antischimmelmedicijn. Gebruik geen sint-janskruid als u voriconazol gebruikt.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts. Vertel uw arts altijd dat u sint-janskruid gebruikt.

Zwangerschap
Gebruik sint-janskruid alleen in overleg met uw arts. Weeg met uw arts de ernst van uw aandoening af tegen het risico van dit middel voor het kind. Er zijn niet veel zwangere vrouwen die sint-janskruid hebben gebruikt. Daarom is niet zeker wat de risico's zijn voor zwangere vrouwen en hun kind. Wel is bekend dat het kind ontwenningsverschijnselen kan krijgen na de geboorte. Dit merkt u aan trillen, een onregelmatige ademhaling, slecht drinken en hard huilen.

Maar soms kan het ook schadelijk voor de baby of voor u zijn, als uw aandoening niet zo goed mogelijk behandeld wordt. Zo kunnen depressieve klachten ook schadelijk zijn voor de moeder en het kind. Stoppen als u al zwanger bent wordt dan meestal niet aangeraden. Overleg daarom met uw arts over de voor- en nadelen.

Heeft u een kinderwens? Overleg dan eerst met uw arts. Misschien kan uw arts u een medicijn voorschrijven, waarmee meer ervaring is bij zwangere vrouwen.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven? Overleg dan met uw arts. U kunt dit middel beter NIET gebruiken als u borstvoeding geeft. Dit middel komt in een kleine hoeveelheid in de moedermelk. Het kan schadelijk zijn voor de baby. Misschien kunt u overstappen op een ander medicijn. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

U kunt in een keer stoppen met het gebruik van sint-janskruid. Heeft u meerdere weken meer dan de gebruikelijke dosering gebruikt, dan is het verstandig om af te bouwen over een periode van een paar dagen tot weken. Vraag uw arts of apotheker om advies.

Na plotseling stoppen van hoge doses krijgen sommige mensen last van maagdarmklachten, duizeligheid, droge mond, dorst, koude rillingen en vermoeidheid.

Niet iedereen heeft even veel last van ontwenningsverschijnselen. Als u er geen last van heeft, kunt u wel in een keer stoppen.

Nee, u heeft geen recept nodig

Als u last heeft van depressie en sint-janskruid wilt kopen in de apotheek, krijgt u hierover advies van de apotheker. Om een goed advies te kunnen geven, heeft de apotheker informatie over uw klachten en andere medische informatie van u nodig. Aan de hand hiervan kan uw apotheker u adviseren en ook controleren of sint-janskruid samen gaat met uw andere medicijnen.

Andere middelen met sint-janskruid zijn kruidenmiddelen en hoeven geen constante hoeveelheid werkzame stof te bevatten en de werkzaamheid is niet onderzocht. U moet wel rekening houden met dezelfde bijwerkingen en wisselwerkingen als bij het geregistreerde geneesmiddel.

Kruidenmiddelen met sint-janskruid zijn sinds 1996 internationaal in de handel en te krijgen als extract of als gedroogd kruid, in capsules, dragees, tabletten, druppels en kruidenthee.

Sint-janskruid is een bestanddeel van onder andere:

• Arkocaps Sint Janskruid capsules
• Beturca druppels
• Hypericum perforatum Bonusan druppels
• Kira forte tablet 450 mg
• Nervoregin tablet
• New Care St Janskruid capsule
• Optimax Super Sint Janskruid tablet
• Salus Sint Janskruid
• Sint Janskruid capsule
• Sint Janskruid Pigge
• Springfield Sintjanskruid
• Vitortho St John's extract capsule
• Vitotaal Sint Janskruid capsule
• Vogel Hyperisan

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.