vortioxetine

Introductie

Vortioxetine is een antidepressivum. Het regelt in de hersenen de hoeveelheid natuurlijk voorkomende stoffen die een rol spelen bij stemmingen en emoties.

Artsen schrijven het voor bij depressie.


Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen


Highlight

  • Vortioxetine verbetert de stemming.
  • Bij depressie.
  • Tabletten: innemen met een half glas water.
    Druppels: mengen met wat water of vruchtensap.
  • U merkt niet direct verbetering. Dit duurt 1 tot 4 weken.
  • Als het werkt moet u het meestal minstens een halfjaar gebruiken.
  • U kunt wel meteen last hebben van bijwerkingen. Misselijkheid komt het meest voor. Stop dan niet. Deze bijwerking wordt meestal binnen 2 weken minder. Bij misselijkheid helpt het dit medicijn met wat voedsel in te nemen.
  • Andere bijwerkingen: abnormaal dromen, duizeligheid en jeuk. Raadpleeg uw arts, als u hier veel last van heeft.
  • Let op! Tijdens de eerste 2 weken dat u dit medicijn gebruikt, mag u pas vanaf 12 uur na de laatste inname autorijden.
  • Veel wisselwerkingen met andere middelen. Vraag uw apotheker of u vortioxetine veilig kunt gebruiken met uw andere medicijnen.


Werking

Depressie

Verschijnselen
Bij depressiviteit is er sprake van een sombere stemming, geen interesse en plezier meer in de dingen van het leven. Iemand die depressief is, voelt zich vaak waardeloos en heeft schuldgevoelens. Ook kunnen depressieve mensen snel geïrriteerd zijn en moeite hebben met inslapen of doorslapen.

Behandeling
Depressieve klachten kunnen behandeld worden met psychotherapie (gesprekken), met medicijnen, of met een combinatie van beide. Uw arts zal samen met u bepalen welke behandeling voor u het beste is. Het hangt vervolgens van uw persoonlijke situatie af en van het soort depressie, met welk medicijn de arts zal starten.

Werking
Vortioxetine vermindert de depressieve klachten. U voelt zich energieker en uw stemming verbetert.

Het kan echter wel 1 tot 4 weken duren voor u dit effect begint te merken. Het is belangrijk om het medicijn dan nog ongeveer een halfjaar te blijven gebruiken. Daarmee verkleint u de kans dat de depressie terugkomt. Bij ouderen en mensen die eerder een depressie hebben gehad adviseren artsen vaak om dit medicijn langer te gebruiken.

Consequent gebruiken
Hoewel de werking tegen depressie pas na 1 tot 4 weken inzet, kunt u wel meteen na het begin van de behandeling last krijgen van bijwerkingen. Stop dan niet met het gebruik, want meestal verminderen de bijwerkingen als u gewend bent geraakt aan het medicijn. Vaak verdwijnen ze zelfs.

Lees meer over depressie . "


Bijwerkingen

Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven. Bijwerkingen treden niet bij iedereen op, maar alleen bij personen die daar gevoelig voor zijn.

De meeste bijwerkingen zijn in de eerste 2 weken het meest uitgesproken en nemen daarna af of verdwijnen zelfs. Ze gaan weer over als u met het medicijn stopt.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

  • Misselijkheid

    Het gaat meestal binnen 2 weken over als u gewend bent geraakt aan het medicijn.
    U heeft minder last van misselijkheid als u het medicijn met wat voedsel inneemt. Uw arts kan de dosering ook langzaam opbouwen. Dan heeft u hier minder last van.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

  • Maagdarmklachten zoals braken, diarree of verstopping. Heeft u ooit een maag- of darmzweer gehad of een andere ernstige maag- of darmaandoening, zoals een maag- of darmbloeding? U heeft dan meer kans op bijwerkingen op maag en darmen.

    Overleg met uw arts. Mogelijk schrijft uw arts behalve dit medicijn ook een maagbeschermend medicijn voor.

  • Slaapproblemen, zoals abnormale dromen, nachtmerries of slaperigheid..

    Raadpleeg uw arts, als u hier last van heeft.

  • Duizeligheid

    Duizeligheid treedt op aan het begin van de behandeling en wordt vanzelf minder.

  • Jeuk over het hele lichaam.

    In zeldzame gevallen wijst dit op overgevoeligheid (zie Overgevoeligheid).

  • Erg veel zweten

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

  • Blozen, opvliegers, overmatig zweten (vooral 's nachts), slapeloosheid, tandenknarsen.

  • Grotere pupillen

  • Stemmingsverandering, toename van depressieve gedachten en vijandige gevoelens naar zichzelf of naar anderen. Dit kan zich uiten in agressie, zelfverwonding of gedachten aan zelfmoord.

    Neem contact met uw arts op als depressieve gevoelens juist toenemen of verergeren. Jongeren onder de 18 jaar hebben meer kans op deze bijwerkingen. Artsen schrijven dit medicijn daarom niet aan hen voor.

  • Sneller en langer bloeden bij een verwonding. Dit merkt u ook aan blauwe plekken en bloedneuzen.

    Raadpleeg uw arts als u daar veel last van heeft. Dit medicijn kan problemen geven bij bloedingen. Meld daarom uw arts dat u dit medicijn gebruikt wanneer u een operatie moet ondergaan.
    Bent u zwanger en gaat u bijna bevallen? Dan heeft u meer risico op bloedingen tijdens de bevalling en vlak daarna. Overleg met uw arts.

  • Mensen met epilepsie hebben kans op een toename van het aantal aanvallen.

    Overleg hierover met uw arts.

  • Tekort aan natrium, een bepaalde stof in het bloed. U merkt dit het eerst aan plotselinge hevige vermoeidheid, sufheid, misselijkheid en verminderde eetlust.

    Als u last heeft van deze klachten, ga dan naar uw arts.

  • Serotonine-syndroom, een ernstige bijwerking met verschijnselen zoals trillen, beven, bewegingsdrang, spiertrekkingen, opgewondenheid, verwardheid, angst, koorts, zweten, versnelde hartslag en een verminderd bewustzijn.

    Er is bij deze verschijnselen niet altijd sprake van het serotoninesyndroom. Sommige van deze bijwerkingen kunnen ook bij uw ziekte horen of vanzelf weer weg gaan. Raadpleeg bij twijfel wel uw arts, omdat het een ernstige bijwerking is. Vertel ook aan mensen uit uw naaste omgeving over deze bijwerkingen, omdat u ze door de verwardheid en het verminderde bewustzijn mogelijk niet altijd merkt. Zij kunnen dan contact opnemen met de huisarts.

  • Overgevoeligheid voor dit medicijn. U merkt dat aan huiduitslag, jeuk en galbulten. Raadpleeg in dat geval uw arts. Een ernstige overgevoeligheid merkt u aan benauwdheid, flauwvallen of een opgezwollen gezicht, keel of tong. Ga dan onmiddellijk naar een arts of naar de Eerste-hulpdienst.

    Als u overgevoelig bent mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor vortioxetine. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

  • Hoofdpijn 

  • Te hoge hoeveelheid prolactine hormoon in het bloed.

    • Bij mannen: u kunt last hebben van borsten die soms melk afgeven en minder of soms juist meer zin in vrijen. Ook kunt u moeilijker een erectie en zaadlozing krijgen.
    • Bij vrouwen: verstoorde menstruatiecyclus, moeilijker krijgen van een orgasme, haargroei, acne en uw borsten kunnen melk afgeven.
    • Heeft u hier last van? Raadpleeg dan uw arts.

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen


Gebruik

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Hoe?

Tabletten: innemen met een half glas water.

Druppelvloeistof: de druppels mengen met water, vruchtensap of andere vloeistof (geen alcohol).

Wanneer?
Het maakt niet uit op welk tijdstip van de dag u dit medicijn neemt. Kies een vast tijdstip, dan vergeet u minder snel een dosis, bijvoorbeeld 's ochtends bij het ontbijt.

Hoelang?
Als het medicijn na 4 weken geen effect heeft, is het waarschijnlijk niet zinvol ermee door te gaan. Spreek hierover met uw arts. Na verbetering van de klachten moet u het meestal 6 maanden blijven gebruiken. Dan heeft u minder kans dat de depressiviteit terugkomt.


Vergeten

Het is belangrijk dat u dit medicijn consequent blijft slikken. Bent u een dosis vergeten en merkt u het dezelfde dag? Neem de dosis dan alsnog in. Merkt u het pas de volgende dag? Sla de vergeten dosis dan over en neem de volgende dosis op het gebruikelijke moment. Neem geen dubbele dosis.


Verboden

autorijden?
Het kan gevaarlijk zijn aan het verkeer deel te nemen als u dit medicijn gebruikt. Dit komt door bijwerkingen, zoals duizelig zijn.

Tijdens de eerste 2 weken dat u dit medicijn gebruikt, mag u vanaf 12 uur na de laatste inname weer autorijden. Meestal heeft dit medicijn dan geen invloed meer op het autorijden. Heeft u vortioxetine bijvoorbeeld om 23 uur 's avonds ingenomen? Dan mag u de volgende dag na 11 uur 's ochtends weer autorijden. Maar doe dat alleen als u geen last meer heeft van de bijwerkingen.

Na de eerste 2 weken mag u autorijden als u geen last meer heeft van de bijwerkingen.

Gebruikt u ook andere medicijnen die deze bijwerkingen geven? Let er dan op dat u meer last kunt hebben van deze bijwerkingen.

Alcohol kan de bijwerking van dit medicijn sterker maken. Hierdoor kunt u extra duizelig worden. Gebruik daarom liever geen alcohol of drink minder alcohol als u dit medicijn krijgt.

Let op: ook depressie kan een reden zijn dat u niet mag autorijden. Overleg met uw arts of dat bij u het geval is. Wilt u meer informatie over autorijden bij bepaalde aandoeningen? Kijk dan op de website van het CBR.

Voor meer algemene informatie kunt het thema 'Medicijnen in het verkeer' lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) wilt autorijden.

alcohol drinken?
Alcohol kan de bijwerkingen van dit medicijn versterken. Bijvoorbeeld duizelig en slaperig zijn. Ook als u hier eerder niets van heeft gemerkt.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.


Wisselwerking

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

  • Het antibioticum rifampicine, onder meer gebruikt tegen tbc. Dit medicijn vermindert de werking van vortioxetine. Als u toch beide medicijnen moet gebruiken, zal de arts de dosering van vortioxetine verhogen. Als u stopt met rifampicine, duurt dit effect nog een aantal weken door. Na een paar weken zal de arts de dosering van vortioxetine weer verlagen.
  • Onderstaande medicijnen vergroten de kans op bijwerkingen door vortioxetine:
    • Het anti-rookmiddel en antidepressivum bupropion.
    • De antidepressiva fluoxetine en paroxetine.
    • Het middel tegen hiv en aids ritonavir.
    • Het hartmedicijn kinidine.
      Als u toch deze medicijnen samen moet gebruiken zal uw arts de dosering van vortioxetine verlagen.
  • Bij combinatie met de volgende medicijnen is er een kleine kans op het serotoninesyndroom, een ernstige bijwerking. Overleg bij onderstaande medicijnen met uw arts. Misschien kan uw arts u een ander medicijn voorschrijven die dit risico niet heeft.
    • De pijnstillers pethidine en tramadol.
    • Het antibioticum linezolid.
      Bij onderstaande medicijnen heeft u niet alleen kans op het serotoninesyndroom als u beide medicijnen tegelijk gebruikt, maar ook als u net met een van beide medicijnen bent gestopt:
    • De medicijnen tegen depressie moclobemide, fenelzine en tranylcypromine.
      Bent u gestopt bent met vortioxetine en gaat u nu deze antidepressiva gebruiken? U moet dan 2 weken wachten voordat u deze medicijnen veilig kunt gebruiken.
      Bent u gestopt met deze antidepressiva en gaat u nu vortioxetine gebruiken? Ook dan duurt het 2 weken voor u met vortioxetine mag beginnen. Bij moclobemide kunt u al één dag na het stoppen met vortioxetine beginnen.
    • De medicijnen tegen de ziekte van Parkinson selegeline en rasagiline.
      Bent u gestopt bent met vortioxetine en gaat u nu deze Parkinson-medicijnen gebruiken? U moet dan 2 weken wachten voordat u deze medicijnen veilig kunt gebruiken.
      Bent u gestopt met deze Parkinsonmedicijnen en gaat u nu vortioxetine gebruiken? Ook dan duurt het 2 weken voor u met vortioxetine mag beginnen.

      Moet u de combinatie wel gebruiken let dan op de verschijnselen, zoals: trillen, beven, bewegingsdrang, spiertrekkingen, opgewondenheid, verwardheid, angst, koorts, zweten, versnelde hartslag en een verminderd bewustzijn. Er is bij deze verschijnselen niet altijd sprake van het serotoninesyndroom. Sommige van deze bijwerkingen kunnen ook bij uw ziekte horen of vanzelf weer weg gaan. Raadpleeg bij twijfel wel uw arts, omdat het een ernstige bijwerking is.
      Vertel ook aan mensen uit uw naaste omgeving over deze bijwerkingen, omdat u ze door de verwardheid en het verminderde bewustzijn mogelijk niet altijd merkt. Zij kunnen dan contact opnemen met de huisarts.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.


Zwangerschap

Zwangerschap
Gebruik dit medicijn alleen in overleg met uw arts. Weeg met uw arts de ernst van uw aandoening af tegen het risico van dit medicijn voor het kind. Er zijn niet veel zwangere vrouwen die dit medicijn hebben gebruikt. Daarom is niet zeker wat de risico's zijn voor zwangere vrouwen en hun kind. Wel is bekend dat het kind ontwenningsverschijnselen kan krijgen na de geboorte. Dit merkt u aan trillen, een onregelmatige ademhaling, slecht drinken en hard huilen.

Maar soms kan het ook schadelijk voor de baby of voor u zijn, als uw aandoening niet zo goed mogelijk behandeld wordt. Zo kunnen depressieve klachten ook schadelijk zijn voor de moeder en het kind. Stoppen met dit medicijn als u al zwanger bent wordt dan meestal niet aangeraden. Overleg daarom met uw arts over de voor- en nadelen.

Heeft u een kinderwens? Overleg dan eerst met uw arts. Misschien kan uw arts u een ander medicijn voorschrijven, waarmee meer ervaring is bij zwangeren.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk terechtkomt en of het schadelijk voor de baby is. Misschien kunt u overstappen op een ander medicijn. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.


Stoppen

Overleg eerst met uw arts. Bouw bij voorkeur langzaam af over een periode van 4 weken om te voorkomen dat de depressie terugkeert.

Wees erop bedacht dat het effect van vortioxetine pas na ongeveer 4 weken maximaal is en dat u het medicijn daarna nog minstens 6 maanden moet blijven gebruiken. Als u eerder stopt heeft u meer kans dat de depressie terugkomt.


Handelsinformatie

Vortioxetine is sinds 2013 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in tabletten en druppels onder de merknaam Brintellix.


Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.