Introductie

Trimethoprim is een antibioticum. Het werkt tegen infecties met bacteriën.

Artsen schrijven het voor bij infecties met bacteriën, zoals blaasontsteking en luchtweginfecties.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Trimethoprim remt de groei van bacteriën (antibioticum). Werkt binnen een paar dagen.
• Bij blaasontsteking of om blaasontsteking te voorkomen. Verder bij infecties van luchtpijp en longen.
• Tabletten innemen met een glas water.
• Drank: voor gebruik goed omschudden. Meet de hoeveelheid af met een maatbekertje of maatlepel.
• Gebruikt u trimethoprim eenmaal per dag voor blaasontsteking? Plas uw blaas leeg vlak voordat u gaat slapen en neem het daarna in. Het medicijn kan dan de hele nacht werken in de blaas.
• Gebruikt u het vaker per dag? Verdeel de doses zo goed mogelijk over de dag voor het beste effect.
• U kunt misselijk worden. Neem het dan in met wat voedsel. Dan heeft u er minder last van. Ook huiduitslag en jeuk komen voor.
• Gebruikt u trimethoprim langer dan 2 weken? U heeft dan meer kans op bloedafwijkingen. Waarschuw uw arts bij onverklaarbare koorts, keelpijn, blaren in de mond of keel, bloedneuzen of extreme moeheid.
• Een kuur duurt meestal 3 tot 10 dagen. Maak de hele kuur af. Ook als de infectie genezen lijkt, want misschien zijn er nog bacteriën over.

Werking

Infecties met bacteriën

Werking
Trimethoprim remt de groei van veel soorten bacteriën. Na inname verspreidt het zich via het bloed over uw lichaam. Het komt vooral goed in uw blaas en in uw bovenste luchtwegen (bijholten, middenoor). Daarom schrijven artsen het vooral voor bij infecties met bacteriën in de blaas, bijholten en middenoor.

Effect
De bacterieremmende werking begint enkele uren na inname. Een dosis werkt 10 tot 15 uur. Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.

Na een paar dagen merkt u dat de klachten van de infectie afnemen.
 

Blaasontsteking bij vrouwen

Bacteriën kunnen via de plasbuis in de blaas komen en daar een blaasontsteking veroorzaken. Dit geeft klachten als vaak moeten plassen, terwijl u dan maar weinig plast. Het plassen is pijnlijk of branderig. Uw plas kan troebel zijn of er kan bloed in zitten. Ook kunt u pijn hebben in de onderbuik.

Behandeling
Bij vrouwen die niet zwanger zijn en geen andere klachten hebben, kan een blaasontsteking vanzelf overgaan. Als u de klachten vervelend of pijnlijk vindt, kan uw arts een antibioticum geven. Trimethoprim is één van deze antibiotica. Het wordt ook wel uit voorzorg gebruikt bij vrouwen die steeds opnieuw een blaasontsteking krijgen.

Werking
Trimethoprim remt de groei van bacteriën die een blaasontsteking veroorzaken. Na een halve tot 1 dag merkt u dat de klachten verminderen. Bij vrouwen zijn na een kuur van 3 dagen de klachten meestal helemaal weg.
Bij mensen met diabetes (suikerziekte) en bij mensen met een verminderde weerstand duurt het langer voordat de infectie over is. Daarom krijgen zij een kuur van 7 dagen.

Voorkomen van blaasontsteking
Soms krijgt u trimethoprim om een blaasontsteking te voorkomen. Dit is bijvoorbeeld als iemand er vaak last van heeft. U gebruikt het dan 1 keer per dag voor het slapen.
Vrouwen die vaak een blaasontsteking krijgen na de seks, kunnen trimethoprim na de seks innemen.

Blaasontsteking bij mannen

Bacteriën kunnen via de plasbuis in de blaas komen en daar een blaasontsteking veroorzaken. Dit geeft klachten als vaak moeten plassen, terwijl u dan maar weinig plast. Het plassen is pijnlijk of branderig. Uw plas kan troebel zijn of er kan bloed in zitten. Ook kunt u pijn hebben in de onderbuik.

Behandeling
Als u de klachten vervelend of pijnlijk vindt, kan uw arts een antibioticum geven. Trimethoprim is één van deze antibiotica. Het wordt ook wel uit voorzorg toegepast bij mannen die steeds opnieuw een  urineweginfectie krijgen.

Werking
Trimethoprim remt de groei van bacteriën die blaasontsteking veroorzaken. Na een halve tot 1 dag merkt u dat de klachten verminderen.
Mannen, mensen met diabetes (suikerziekte) en mensen met een verminderde weerstand krijgen een kuur trimethoprim voor 7 dagen.

Voorkomen van blaasontsteking
Soms krijgt u trimethoprim om een blaasontsteking te voorkomen. Dit is bijvoorbeeld als iemand er vaak last van heeft. U gebruikt het dan 1 keer per dag voor het slapen.

Luchtweginfecties

Trimethoprim kan worden gebruikt bij verschillende soorten luchtweginfecties, zoals bijholteontstekingen en middenoorontstekingen.

Kijk voor meer informatie bij Bijholteontsteking of Middenoorontsteking

Bijholteontsteking

De bijholten zijn ruimtes tussen de botten rondom de neus, bijvoorbeeld de voorhoofdsholte en de kaakholte. Deze ruimtes staan via een kleine opening in verbinding met de neus en keel. Door een neusverkoudheid kan het virus of de bacterie ook één van de bijholtes infecteren. Dit heet bijholteontsteking (sinusitis).

Verschijnselen
Door de ontsteking komt er pus en veel slijm in de bijholtes. U voelt dan een pijnlijke druk in het voorhoofd of rond de ogen, vooral als u bukt. Ook kunt u pijn bij het kauwen hebben.

Werking
Meestal wordt een bijholteontsteking veroorzaakt door een virus. Daar werkt trimethoprim niet tegen. Maar als een bacterie de veroorzaker is, kan uw arts trimethoprim voorschrijven. Het wordt dan vaak gebruikt in combinatie met het antibioticum sulfamethoxazol. Deze combinatie heet co-trimoxazol.

Trimethoprim remt de groei van veel soorten bacteriën. U merkt na een paar dagen dat de klachten verminderen. Na de kuur van 7 tot 10 dagen zijn de klachten helemaal weg.

Middenoorontsteking

Bij een middenoorontsteking is de binnenkant van het oor ontstoken. Dit is het gedeelte dat zich in het hoofd, achter het trommelvlies bevindt. Meestal is een verkoudheidsvirus de oorzaak. Deze kan via het gangetje tussen het middenoor en de neus en keel het middenoor binnenkomen en daar een ontsteking veroorzaken. Soms is een bacterie de oorzaak van de ontsteking.

Verschijnselen
Doordat het middenoor is ontstoken en het slijmvlies is opgezwollen, kan het gangetje tussen middenoor en neus en keel verstopt raken. Hierdoor lopen het pus  en het slijm niet goed weg naar de keel. Dit geeft een drukkende oorpijn, soms met koorts of een loopoor.

Behandeling
Meestal gaat een middenoorontsteking na een paar dagen vanzelf over. Een antibioticum is dan niet nodig. Bovendien is in de meeste gevallen een virus de veroorzaker van de infectie. Een antibioticum helpt daar niet tegen.

Als de middenoorontsteking wordt veroorzaakt door een bacterie, en u veel pijn heeft, kan uw arts trimethoprim voorschrijven. Het wordt dan vaak gebruikt in combinatie met het antibioticum sulfamethoxazol. Deze combinatietablet heet co-trimoxazol.

Werking
Trimethoprim remt de groei van veel soorten bacteriën. U merkt na een paar dagen dat de klachten verminderen. Na de kuur van 7 tot 10 dagen zijn de klachten helemaal weg.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken en buikpijn.

  Wordt u misselijk van dit medicijn? Neem het met wat voedsel in, dan heeft u hier minder last van.

• Huiduitslag en jeuk.

  Dit kan wijzen op overgevoeligheid, maar dat hoeft niet (zie: Overgevoeligheid). Raadpleeg uw arts bij huiduitslag.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Pijnlijke mond of tong.

• Verkleuring van tanden of tong.

• Ontsteking van de hersenvliezen, meningitis (nekkramp). U merkt dit aan hoofdpijn, koorts en nekstijfheid.

  Waarschuw dan een arts. De verschijnselen verdwijnen weer als u stopt met dit medicijn.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. U merkt dat aan huiduitslag, jeuk en galbulten.

  Raadpleeg dan uw arts.
  In zeldzame gevallen kunt u benauwd of duizelig worden, flauwvallen of een opgezwollen gezicht, lippen, tong of keel krijgen. U kunt hierdoor erg benauwd raken.
  Of u kunt hoge koorts, uitgebreide roodheid van de huid of blaren op de huid krijgen. Waarschuw in deze gevallen direct een arts of ga naar de Eerste-hulpdienst.
  Als u overgevoelig bent, mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Meld dat dan altijd aan uw apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

• Bij mensen met een aangeboren tekort van het enzym G6PD, kan een ernstige bloedafwijking ontstaan. U merkt deze bloedafwijking aan vermoeidheid, duizeligheid, bleekheid, gele huid, donkere verkleuring van de urine of kortademigheid.

  Overleg met uw arts. Weet u dat u een G6PD-tekort heeft? Geef dat door aan de apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u medicijnen die problemen veroorzaken bij G6PD-tekort niet meer krijgt.

• Minder rode of witte bloedcellen, of bloedplaatjes. U merkt dat aan keelpijn, koorts en blaren in de mond, extreme moeheid, snel blauwe plekken of bloedneuzen.

  Waarschuw dan een arts.

• Oogontsteking

  Krijgt u last van wazig zien of andere oogklachten? Neem dan contact op met uw arts.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Tabletten: innemen met een half glas water.
• Drank: schud de fles voor gebruik. Meet de juiste hoeveelheid af met het maatbekertje, maatlepel of maatpipet. Drink die hoeveelheid op. Spoel het maatbekertje na met wat water en drink dat ook op.

Wanneer?
Gebruikt u dit medicijn 1 keer per dag, zoals bij een blaasontsteking? Neem het medicijn dan in vlak voordat u gaat slapen. Zorg dat u eerst uw blaas leeg plast en neem daarna het medicijn in. Het medicijn komt in de urine terecht en werkt dan de hele nacht in op de blaas. U heeft er dan het meeste profijt van.

Gebruikt u het medicijn vaker per dag? Verdeel de doses dan zo goed mogelijk over de dag. Dan werkt het middel het best.

Hoelang?
De kuurduur hangt af van de plaats en de ernst van de infectie. Een behandeling met trimethoprim duurt meestal 3 tot 10 dagen.

Gebruikt u trimethoprim uit voorzorg om een infectie te voorkomen? Meestal gebruikt u het dan 3 tot 12 maanden lang.

Houd er rekening mee dat dit een kuur is, die u niet mag onderbreken en helemaal moet afmaken. Ook al merkt u voor afloop van de kuur niets meer van de infectie; dit betekent nog niet dat alle bacteriën zijn verdwenen.

Vergeten

Neem de vergeten dosis alsnog zo snel mogelijk in.
Duurt het minder dan 4 uur voor de volgende dosis? Sla dan de vergeten dosis over en ga door met uw normale schema. De vergeten dosis neemt u aan het eind van de kuur in. U verschuift dus het moment waarop u de kuur beëindigt.

Maak wel de volledige kuur af, anders bestaat de kans dat de klachten terugkeren.

Verboden

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Methotrexaat, een medicijn tegen psoriasis, reuma en kanker. Trimethoprim versterkt de bijwerkingen van methotrexaat.
  Gebruik methotrexaat niet samen met trimethoprim. Overleg hierover met uw arts. Alleen bij een speciale vorm van leukemie kan combinatie nodig zijn. U krijgt het dan in een lage dosis en uw bloed wordt regelmatig gecontroleerd.
• Fenytoïne, een medicijn tegen epilepsie en hartritmestoornissen. Trimethoprim versterkt de bijwerkingen van dit medicijn. Als u toch beide medicijnen moet gebruiken, moet u letten op beven of trillen van de spieren, spraakstoornissen of slaperigheid. Merkt u dit, waarschuw dan uw arts. Uw arts zal ook uw bloed regelmatig controleren.
• De antistollingsmedicijnen acenocoumarol en fenprocoumon. Trimethoprim kan de bloedstolling ontregelen. Als u trimethoprim alleen af en toe na de seks gebruikt, is dit geen probleem. Gebruikt u trimethoprim 2 dagen of langer achtereen? Meld dit bij de trombosedienst .
• Buiktyfusvaccin-capsules. Trimethoprim maakt het buiktyfusvaccin in de capsules onwerkzaam. Gebruik daarom beide middelen niet samen. Als tussen beide medicijnen minimaal 3 dagen zit, is er geen probleem.
  Wilt u capsules met buiktyfusvaccin gebruiken? Wacht dan minimaal 3 dagen na afloop van de kuur met trimethoprim. Of vraag uw arts om een injectie tegen buiktyfus. De wisselwerking treedt dan niet op.
  Heeft u minder dan 3 dagen geleden capsules met buiktyfus-vaccin gebruikt en moet u nu starten met trimethoprim? Neem dan contact op met uw arts.
• Ciclosporine, een afweeronderdrukkend medicijn. Uw nieren kunnen hierdoor beschadigen. Gebruik trimethoprim daarom niet samen met dit medicijn. Als u beide medicijnen toch samen moet gebruiken, zal uw arts uw nierwerking regelmatig controleren.
• Bepaalde medicijnen bij hart- en vaatziekten (het gaat om aliskiren, amiloride, benazepril, candesartan, captopril, enalapril, eplerenon, eprosartan, fosinopril, irbesartan, lisinopril, losartan, olmesartan, perindopril, quinapril, ramipril, spironolacton, telmisartan, valsartan of zofenopril). Door de combinatie van trimethoprim met deze medicijnen kan de hoeveelheid kalium in het bloed stijgen. Als dit optreedt, merkt u dat aan een onregelmatige hartslag, gevoelloosheid of vreemd gevoel in de armen of benen, lusteloosheid, verwardheid en zwakte.
  Raadpleeg bij een of meer van deze verschijnselen uw arts.
  U kunt de combinatie veilig gebruiken als bij u regelmatig de hoeveelheid kalium in het bloed wordt gemeten.
• Folinezuur, een vorm van vitamine B11. De werking van trimethoprim kan door folinezuur afnemen. Overleg hierover met uw arts. Misschien moet u tijdens de kuur tijdelijk stoppen met folinezuur of schrijft uw arts u een ander antibioticum voor.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap

U kunt dit medicijn veilig gebruiken tijdens de zwangerschap. Het wordt al jarenlang gebruikt door zwangere vrouwen zonder nadelige gevolgen voor de zwangerschap of voor de baby. Wel is het belangrijk dat u ook foliumzuur gebruikt. Dit medicijn verlaagt namelijk de hoeveelheid foliumzuur in uw lichaam. Hierdoor is het risico op aangeboren afwijkingen mogelijk verhoogd. Het gebruik van foliumzuur verkleint het risico op afwijkingen bij de baby.

Borstvoeding
U kunt dit medicijn veilig gebruiken als u borstvoeding geeft. Het wordt al jarenlang gebruikt door vrouwen die borstvoeding geven, zonder problemen voor de baby.

Stoppen

Maak de kuur helemaal af. Als u de kuur afbreekt, is de bacterie waarschijnlijk nog niet volledig verdwenen en kunt u opnieuw klachten krijgen.

Als u allergische reacties of ernstige bijwerkingen krijgt, moet u wel stoppen met de kuur. Neem in dat geval direct contact op met uw arts.

Handelsinformatie

Trimethoprim is sinds 1961 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in tabletten en drank als het merkloze Trimethoprim. Deze drank moet door de apotheek worden gemaakt.

Trimethoprim voor gebruik via de mond wordt ook gebruikt in combinatie met een andere werkzame stof, onder de merknamen Co-trimoxazol en Bactrimel.

Verder zijn er ook oogdruppels met trimethoprim in combinatie met een andere werkzame stof. Deze tekst gaat alleen over trimethoprim om via de mond in te nemen.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.