Introductie

Tretinoïne op slijmvliezen vermindert ontstekingen.

Artsen schrijven tretinoïne mondpasta voor bij lichen planus in de mond.

Highlight

Werking

Overige huidaandoeningen

Verschijnselen
Dit is een aandoening van het wangslijmvlies en soms van de lippen, tong of het tandvlees. Het zijn witte pukkels die een kantachtig netwerk vormen of glanzende verheven plekken geven. Soms is er sprake van wondjes, zweertjes of blaasjes.
De plekken kunnen pijnlijk zijn en sterk jeuken. Daarnaast heeft men vaak last van een rauwe droge mond, branderig gevoel en een metaalachtige smaak.

Meestal zijn de klachten niet voortdurend aanwezig, maar komen ze in periodes voor.

Oorzaak
Het is niet bekend waardoor lichen planus in de mond ontstaat. Uit onderzoeken blijkt dat mogelijk de lichaamseigen afweer verstoord is, waardoor het lichaam de eigen lichaamscellen in de slijmvliezen probeert op te ruimen. Hierdoor ontstaan ontstekingen. Ook kan een infectie met een nog onbekende ziekteverwekker een rol spelen.

Soms blijken veel amalgaamvullingen in het gebit lichen planus te veroorzaken. Het is verstandig om regelmatig de tandarts te bezoeken als u lichen planus heeft. Eventueel is het mogelijk om amalgaamvullingen te vervangen door witte composietvullingen.

Behandeling
Soms zijn de plekjes niet pijnlijk en gaan ze vanzelf over, meestal na ongeveer een jaar. Soms helpt het om sterk gekruide producten, citrusfruit en knapperige producten zoals chips of toast te vermijden.

Als de plekjes in de mond pijnlijk zijn of een branderig gevoel geven, kan de arts een plaatselijk werkend medicijn voorschrijven, zoals triamcinolon of tretinoïne. Dit gaat ontstekingen tegen.

Werking
De tretinoïne is verwerkt in een ‘mondpasta’. Deze zalf heeft een zodanige structuur dat het enige tijd aan het mondslijmvlies blijft plakken.
Tretinoïne vermindert de ontsteking en daardoor de pijn en irritatie. De mondpasta geneest lichen planus niet, maar verlicht de verschijnselen.

Het effect is na een paar dagen merkbaar.

Lichen planus

Bij lichen planus zitten er ontstekingen in de huid of de slijmvliezen. Slijmvlies is huid met een dun laagje slijm. 

Lichen planus op de slijmvliezen van de mond
Op de slijmvliezen van de mond is lichen planus te herkennen aan kleine witte of lichtgrijze streepjes aan de binnenkant van de wangen, op uw tandvlees, lippen of tong. Uw tandvlees kan pijn doen en snel bloeden. Soms is het slijmblies rood en zitten er zweertjes.

De klachten zijn niet steeds aanwezig, maar komen in periodes voor. Lichen planus op de slijmvliezen gaat meestal niet over.

Bij lichen planus in de mond is er een iets grotere kans op mondkanker. Ga daarom minstens 1 keer per jaar op controle bij uw arts of tandarts.

Oorzaak
Hoe de ontsteking ontstaat bij lichen planus is niet duidelijk. Waarschijnlijk zijn er verschillende oorzaken.
Misschien maakt het lichaam antistoffen tegen eigen lichaamscellen. Uw eigen afweer valt dan gezonde cellen aan in uw huid of slijmvliezen. Mensen krijgen soms lichen planus door het gebruik van sommige medicijnen, erfelijke aanleg of na infecties met virussen. Ook door stress kan lichen planus erger worden. En soms blijken amalgaamvullingen in het gebit lichen planus in de mond te veroorzaken. Of door bijvoorbeeld een allergie voor tandpasta.

Behandeling
Soms zijn de plekjes niet pijnlijk. Dan is behandeling niet nodig. Bij lichen planus in de mond helpt het soms om sterk gekruid eten, citrusfruit en knapperig eten zoals chips of toast te vermijden.

Bij pijn en een branderig gevoel door lichen planus schrijft de arts meestal een bijnierschorshormoon (corticosteroïd) voor. Zoals triamcinolonacetonide mondpasta. Werkt dit medicijn niet goed genoeg? Dan kan de arts een ander medicijn proberen, bijvoorbeeld tacrolimus of pimecrolimus in een zalf of crème. Werkt ook dit medicijn niet goed genoeg? Pas dan zal de arts een behandeling met tretinoïne mondpasta overwegen. Mogelijk in combinatie met triamcinolonacetonide mondpasta.

Werking
Tretinoïne mondpasta blijft aan het mondslijmvlies plakken. Hierdoor kan het goed werken. Dit medicijn vermindert de ontsteking. Hierdoor verminderen ook de pijn en het branderige gevoel. Dit medicijn geneest de lichen planus niet. 

U merkt na een paar dagen dat het medicijn werkt.

Bijwerkingen

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Irritatie, roodheid van de slijmvliezen.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Overgevoeligheid voor tretinoïne of een van de bestanddelen van de mondpasta. Dit merkt u aan een verergering van de aandoening of doordat de aandoening niet overgaat.

  In dit geval bent u ook mogelijk overgevoelig voor andere retinoïden, zoals acitretine en isotretinoïne. Als u overgevoelig blijkt te zijn, mag u dit medicijn en andere retinoïden in de toekomst niet meer gebruiken. Geef aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor retinoïden. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn en andere retinoïden niet opnieuw krijgt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Droog de plekjes vooraf door ze met een gaasje te deppen.
• Breng de mondpasta 2 tot 3 keer per dag aan in een dunne laag op de plekjes.
• Wrijf de pasta niet in, want dan wordt de zalf korrelig.
• Eet of drink niets gedurende een half uur na aanbrengen.
• Was direct na aanbrengen uw handen.

Wanneer?
Verdeel het aanbrengen over de dag, dus 's ochtends en 's avonds, of 's ochtends, 's middags en 's avonds. Breng de mondpasta aan als u weet dat u het eerste half uur niet hoeft te eten of te drinken.

Hoe lang?
Meestal adviseert de arts dit medicijn meerdere weken tot maanden te gebruiken.

Vergeten

Een keer vergeten is niet zo erg. Probeer zo veel mogelijk uw normale schema te volgen, dan heeft u sneller resultaat. Smeer nooit een dubbele dosis.

Verboden

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Gorgeldranken of mondspoelingen verminderen de werking van dit medicijn. Gebruik ze voor u de mondzalf aan brengt of minimaal een half uur er na.

Zwangerschap

Zwangerschap
Overleg met uw arts. U kunt dit medicijn NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort zwanger wilt worden. Het kan blijvende afwijkingen bij de baby veroorzaken. Als u dit medicijn gebruikt en erover denkt om zwanger te worden, overleg dan met uw arts of u een ander medicijn kunt gebruiken.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u borstvoeding geeft. Het is niet bekend of het in de moedermelk terecht komt. Als dit gebeurt, kan het schadelijk zijn voor de baby.

Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Misschien kunt u overstappen op een ander medicijn. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Stoppen

U kunt op elk moment in één keer met het gebruik stoppen.

Handelsinformatie

Tretinoïne is sinds 1962 internationaal op de markt. Het is met een recept verkrijgbaar onder de merknaam Acid A vit en als het merkloze Tretinoïne FNA. Het is te verkrijgen in een crème, in een oplossing voor op de huid en in een mondpasta. Deze tekst gaat alleen over de mondpasta.

Klik hier voor informatie over tretinoïne op de huid.

Tretinoïne bestaat ook in capsules, deze worden toegepast bij bepaalde vormen van kanker, zie de tekst tretinoïne om in te nemen.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.