Introductie

Sulpiride hoort tot de klassieke antipsychotica. Het zorgt dat stoffen die van nature in de hersenen voorkomen minder werken, vooral dopamine. Hierdoor worden psychosen en onrust minder.

Artsen schrijven het voor bij psychose, schizofrenie, manie en onrust. Ook kan het gebruikt worden bij duizeligheid, maar de werking is daarbij niet bewezen.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

Werking

Psychose

Verschijnselen
Bij een psychose ziet iemand zichzelf en de wereld om zich heen anders dan hoe dit eigenlijk is. Dit worden wanen en hallucinaties genoemd. Psychotische mensen wantrouwen hun omgeving vaak en zijn in de war. Een psychose kan voor de patiënt en de omgeving erg beangstigend zijn..

Oorzaken
Psychosen kunnen in verschillende situaties optreden. Bijvoorbeeld bij schizofrenie, depressiviteit, tijdens een manie bij manische depressiviteit. Verder bij dementie, alcoholontwenning, extreme angst of bij vergiftigingen zoals van alcohol, drugs en sommige medicijnen. Het heet in de laatste gevallen ook vaak een delirium. Een delirium duurt veel minder lang dan een psychose.

Werking
Sulpiride zorgt dat stoffen die van nature in de hersenen voorkomen minder werken, vooral dopamine. Hierdoor worden psychosen en onrust minder. Een tablet werkt binnen een paar uur. Eén dosis werkt 6 tot 8 uur.

Schizofrenie

Verschijnselen
Schizofrenie is een psychische aandoening. U kunt last hebben van dingen denken, zien, horen of voelen die er niet zijn. De belangrijkste verschijnselen bij schizofrenie zijn de psychoses en in de war zijn.

Bij een psychose ziet iemand zichzelf en de wereld om zich heen anders dan hoe dit eigenlijk is. Dit worden wanen en hallucinaties genoemd.

Mensen met schizofrenie voelen zich vaak ook depressief, angstig, schuldig of gespannen. Hierdoor kunnen zij zichzelf kunnen verwaarlozen, moeilijk sociale contacten leggen en zich afsluiten van de buitenwereld. Dit heten de 'negatieve verschijnselen' van schizofrenie.

Werking
Sulpiride onderdrukt de verschijnselen van een psychose. Maar werkt nauwelijks tegen de `negatieve verschijnselen`. Hierboven leest u hoe sulpiride werkt bij psychosen.

Manie

Verschijnselen
Een manie is een periode van overdreven opgewektheid, met veel onrealistische plannen en acties. Mensen steken zich in deze periode vaak in de schulden. Ook doen ze dingen waar ze later spijt van hebben. Soms heeft men ook last van wanen (u gelooft of denkt dingen die niet kloppen) en hallucinaties (u ziet, voelt of hoort dingen die er niet zijn).

Meestal treedt een manie op bij iemand die lijdt aan manische depressiviteit. Bij deze ziekte wisselen ernstig depressieve periodes zich af met manische periodes.
Soms komen ze min of meer tegelijk voor en heeft men tijdens de manische periode ook depressieve gevoelens.

Behandeling
Bij een manie schrijven artsen lithium of valproïnezuur voor, of een antipsychoticum, zoals sulpiride. Soms worden beide gecombineerd.

Werking
Sulpiride werkt bij een manie binnen een paar uur. Eén dosis werkt 6 tot 8 uur.

Onrust

Door psychiatrische aandoeningen en hersenbeschadigingen kunnen kinderen of volwassenen soms erg onrustig, agressief of angstig zijn.

Behandeling
Als dit niet op een andere manier goed onder controle is te krijgen, schrijven artsen rustgevende medicijnen voor. Meestal is dat een antipsychoticum, zoals risperidon of sulpiride.

Werking
Sulpiride vermindert deze verschijnselen binnen een paar uur. Eén dosis werkt 6 tot 8 uur.

Duizeligheid

Duizeligheid komt vaak voor en is meestal onschuldig, maar wel vervelend. Het kan veel oorzaken hebben. Zo kan het bijvoorbeeld ontstaan doordat het evenwichtsorgaan verstoord is. Bij duizeligheid kunt u ook last hebben van oorsuizen, misselijkheid en overgeven.

Behandeling
Er zijn geen medicijnen die goed werken bij duizeligheid. Als u niet alleen duizelig maar ook misselijk bent, kunt u wel een medicijn tegen misselijkheid gebruiken. Bij ernstige draaiduizeligheid kunt u proberen of sulpiride de duizeligheid minder maakt.

Werking
Het kan een dagen tot weken duren voor de duizeligheid minder wordt. Als u na 2 weken niet merkt dat het werkt, kunt u beter met sulpiride stoppen.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Bewegingsstoornissen. De bijwerkingen kunnen lijken op de verschijnselen van de ziekte van Parkinson. Stijve spieren, beven, moeite met lopen of praten, rusteloosheid en plotselinge spiertrekkingen. Ouderen, mensen met de ziekte van Parkinson en mensen die al bewegingsstoornissen hebben zijn extra gevoelig voor deze bijwerking.

  Waarschuw bij deze verschijnselen uw arts.
  Als u dit medicijn lange tijd gebruikt, kunt u heel zelden een ander soort bewegingsstoornissen krijgen die lijken op tics. Zoals vreemde bewegingen van tong en mond, zoals smakken, zuigen of kauwen, en vreemde gezichtsuitdrukkingen. Verder buigen en strekken van vingers en tenen, zwaai- en draaibewegingen van schouders en bekken. Als u dit medicijn lange tijd gebruikt, is de kans op deze bijwerkingen groter. Waarschuw uw arts als u last krijgt van deze tics.

• Te veel speeksel

• Verstopping (obstipatie).

  Gebruik, als dat mogelijk is, vezelrijke voeding en drink veel.

• Gezwollen, pijnlijke borsten bij vrouwen en heel zelden borstvorming bij mannen. Ook kan er melk uit de borsten vloeien en kan de menstruatie heel zelden ontregeld raken.

  Deze verschijnselen verdwijnen weer binnen een paar dagen nadat u met sulpiride bent gestopt. Overleg met uw arts als u veel last heeft van deze bijwerkingen.

• Sufheid en slaperigheid.

• Gewichtstoename

• Huiduitslag met kleine rode bultjes.

  In zeer zeldzame gevallen komt huiduitslag door overgevoeligheid (zie zeer zelden).

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Duizeligheid, vooral bij opstaan uit bed of uit een stoel.

  Dit gaat in het algemeen over als uw lichaam gewend is het medicijn. Dit is meestal binnen een paar dagen tot weken. Als u zich duizelig voelt, sta dan niet te snel op uit bed of van een stoel. U kunt dan het best even liggen en de benen wat hoger leggen, bijvoorbeeld op een kussen. Blijft u last houden, bespreek dit dan met uw arts.

• Misselijkheid en braken.

• Hartkloppingen, een versnelde hartslag en een hogere bloeddruk.

  Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.

• Hartritmestoornissen. U kunt dan last krijgen van plotselinge duizeligheid of even flauwvallen. Dit is vooral van belang voor mensen met de hartritmestoornis verlengde QT-interval.

  Gebruik dit medicijn NIET als u deze hartritmestoornis heeft. Overleg met uw arts. Mogelijk kunt u overstappen op een ander medicijn.

• Kortademigheid

• Droge mond.

  Hierdoor heeft u meer kans op gaatjes in uw gebit. Poets en flos daarom extra goed als u merkt dat u last heeft van een droge mond. U kunt de tandarts vaker uw gebit laten controleren als u dit medicijn meerdere weken gebruikt.

• Psychische klachten, zoals somberheid, depressie, waanbeelden en irritatie.

  Als u te veel last heeft van deze bijwerkingen, neem dan contact op met uw arts. Deze bijwerkingen verdwijnen meestal weer als u stopt met het medicijn. Overleg met uw arts als u merkt dat de klachten ontstaan of erger worden. Mogelijk moet de dosering worden aangepast.

• Oogafwijkingen. Heeft u moeite om uw ogen heen en weer te bewegen of kunt u niet meer scherp kunt zien? Waarschuw dan uw arts.

• Epileptische aanvallen

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag en galbulten.

  Een ernstige overgevoeligheid merkt u aan benauwdheid, flauwvallen of een opgezwollen gezicht, keel of tong. Ga dan direct naar een arts of naar de Eerste-hulpdienst. Als u overgevoelig bent mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef dat door aan de apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

• Maligne neurolepticasyndroom. Dit is te merken aan onverklaarbare koorts, erg stijve spieren, sufheid, hartkloppingen en ernstig zweten.

  Neem bij deze verschijnselen direct contact op met uw arts.

• Bij mannen: langdurige en soms pijnlijke erectie en problemen bij het klaarkomen.

  Als een pijnlijke erectie langer dan vier uur duurt, moet u uw arts waarschuwen. Er bestaat dan een kleine kans op beschadiging van de zwellichamen in de penis.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de goede dosering op het etiket van de apotheek.

Hoe?

Tabletten of capsules: innemen met een half glas water of met een andere drank.

Hoe lang?

Schizofrenie
Is de psychotische periode voorbij, dan zult u dit medicijn meestal nog lange tijd moeten gebruiken. Anders is de kans om een nieuwe psychose (terugval) te groot. De arts zal de dosering in die periode meestal wel verlagen.

• Heeft u voor het eerst een psychose gehad? Dan moet u dit medicijn meestal nog tot 1 of 2 jaar na uw herstel gebruiken, voor u kunt proberen te stoppen. Alleen in uitzonderlijke gevallen, als u erg snel bent hersteld, kan worden geprobeerd een half jaar na herstel te stoppen. Dit moet dan wel onder goede begeleiding en de kans op terugval is dan nog steeds groter.
• Heeft u al eerder een psychose gehad? Dan moet u meestal de rest van uw leven een antipsychoticum blijven gebruiken.

Manie
Als de ergste onrustige verschijnselen zijn verdwenen, kan de arts adviseren het gebruik van sulpiride langzaam af te bouwen. Lithium of valproïnezuur moet u dan meestal nog wel blijven gebruiken. Soms adviseert de arts om door te gaan met olanzapine, om een nieuwe manie te voorkomen.

Onrust
Sulpiride wordt meestal meerdere jaren gebruikt door mensen met ernstige onrust, agressiviteit of angst. De dosering wordt meestal wel verlaagd als de verschijnselen minder worden.

Duizeligheid
Sulpiride wordt gebruikt tot de klachten minder worden, meestal maar een paar weken.

Vergeten

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

• Als u dit medicijn 1 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit medicijn 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit medicijn 3 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 2 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 2 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

Verboden

autorijden?
Het kan gevaarlijk zijn aan het verkeer deel te nemen als u dit medicijn gebruikt. Dit komt door bijwerkingen, zoals wazig zien en slaperig, suf en duizelig zijn.

U mag de eerste 2 weken dat u dit medicijn gebruikt niet autorijden. Rijd ook geen auto zolang de dosering nog omhoog gaat. Pas nadat u 2 weken dezelfde dosering heeft gebruikt, mag u weer autorijden. Maar doe dat alleen als u geen last meer heeft van de bijwerkingen. Na 2 weken dezelfde dosering gebruiken, zijn de meeste mensen voldoende gewend geraakt aan de effecten.

Gebruikt u ook andere medicijnen die deze bijwerkingen geven? Let er dan op dat u meer last kunt hebben van deze bijwerkingen.

Let op: ook psychoses, schizofrenie, manie en draaiduizeligheid kunnen een reden zijn dat u niet mag autorijden. Overleg met uw arts of dat bij u het geval is. Wilt u meer informatie over autorijden bij bepaalde aandoeningen? Kijk dan op de website van het CBR.

Voor meer algemene informatie kunt u het thema 'Medicijnen in het verkeer' lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) mag autorijden.

alcohol drinken?
Alcohol versterkt het versuffende effect van dit medicijn. Ook als u gewend bent geraakt aan dit medicijn, kunt u door het gebruik van alcohol erg suf worden. Beperk daarom het gebruik van alcohol en drink het liever niet.

alles eten?
U mag alles eten.

Wisselwerking

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Andere medicijnen die het reactievermogen verminderen. Bij deze medicijnen is vaak op de verpakking een gele waarschuwingssticker geplakt. De effecten op bijvoorbeeld de rijvaardigheid versterken elkaar. Rijd geen auto als u meer van dergelijke medicijnen gebruikt.
• Veel medicijnen tegen de ziekte van Parkinson, en sulpiride verminderen elkaars werking. Overleg met uw arts of u beide medicijnen kunt gebruiken. Mogelijk kan de arts de dosering van een van beide medicijnen verlagen. Of een ander antipsychoticum kiezen dat deze wisselwerking minder heeft.
  Als u wel beide medicijnen gaat gebruiken: overleg met uw arts als u (weer) last krijgt van wanen en hallucinaties. Of als de verschijnselen van de ziekte van Parkinson verergeren.
• Medicijnen met een verhoogd risico op hartritmestoornissen. Bij combinatie met sulpiride kan een ernstige hartritmestoornis ontstaan. Vooral bij vrouwen of bij mensen die ouder dan 70 jaar zijn of al een hartaandoening hebben. Overleg hierover met uw arts of apotheker. Mogelijk controleert de arts uw hart met een hartfilmpje. Of schrijft hij een ander medicijn voor. U merkt een hartritmestoornis aan plotselinge duizelingen of kortdurend buiten bewustzijn raken. Neem direct contact op met uw arts als u dit merkt.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Overleg met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Over het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Wel is bekend dat er problemen kunnen ontstaan als u dit medicijn gebruikt in de laatste periode van de zwangerschap. Het kind kan dan na de geboorte last hebben van bewegingsstoornissen en ontwenningsverschijnselen. Dit is bijvoorbeeld te merken aan slecht drinken en veel huilen. Mogelijk kunt u (tijdelijk) overstappen op een ander medicijn.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Het medicijn komt in de moedermelk. Het is niet bekend of dit schadelijk voor de baby is. Mogelijk kan de arts u (tijdelijk) een ander medicijn voorschrijven, waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Stoppen

• Nee, veel mensen krijgen na stoppen met een antipsychoticum opnieuw een psychose. Het is daarom belangrijk vooraf goed met uw arts te overleggen. Bij sommige psychoses is de kans op een nieuwe psychose niet zo groot, bij andere wel.
• Als u gaat stoppen, bouw dan langzaam af over een periode van minimaal 4 weken. Als u langzaam afbouwt, heeft u minder kans op meteen een nieuwe psychose. Ook voorkomt u daarmee ontwenningsverschijnselen, zoals zweten, misselijkheid, gebrek aan eetlust, diarree, angst, slapeloosheid, onrust, loopneus, spierpijn en vreemde gevoelswaarnemingen, zoals kriebels.
• De ontwenningsverschijnselenbeginnen vaak pas 1 tot 4 dagen na plotseling stoppen. En zijn na 2 weken meestal over. Niet iedereen heeft even veel last van ontwenningsverschijnselen. Kijk daarom hoe u reageert als u de dosering iets vermindert.
• Ook nadat u bent gestopt kunnen soms de `late bewegingsstoornissen` aan het licht komen of verergeren. U krijgt dan last van zuig-, kauw- en smakbewegingen, bewegingen van de tong, grimassen en tics van het gezicht. En van buig- en strekbewegingen van vingers en tenen, dansachtige bewegingen van armen en benen en zwaai- of draaibewegingen van schouders en bekken. Deze verschijnselen worden binnen een paar maanden minder. En zijn na een paar jaar meestal verdwenen.

Als u het medicijn een paar weken voor duizeligheid heeft gebruikt, kunt u in één keer stoppen, zonder na-effecten.

Handelsinformatie

Ja, u heeft een recept nodig.

Sulpiride is sinds 1968 internationaal op de markt. Het is op recept te krijgen onder de merknaam Dogmatil in tabletten en capsules.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.