Introductie

Safinamide verhoogt in de hersenen de hoeveelheid van de lichaamseigen stof dopamine.

Artsen schrijven het voor bij de ziekte van Parkinson.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Safinamide verbetert in de hersenen de aansturing van de spieren.
• Bij de ziekte van Parkinson, samen met andere anti-Parkinsonmiddelen, zoals levodopa.
• Neem de tablet in op een vast tijdstip. Dan vergeet u minder snel een dosis.
• U kunt misselijk worden of last krijgen van uw maag. Neem de tablet dan in met wat voedsel. Dan heeft u er minder last van.
• U kunt duizelig, slaperig of suf worden of u kunt oogklachten krijgen. Rijd geen auto, als u hier last van heeft.
• Andere bijwerkingen: oncontroleerbare of onrustige bewegingen, hoofdpijn, troebele ooglens (staar), psychische klachten. Raadpleeg dan uw arts.
• Stop niet plotseling met het gebruik, maar bouw het gebruik langzaam af. Als u te snel stopt kunt u klachten krijgen, zoals angst, paniekaanvallen, vermoeidheid, pijn en duizeligheid. Overleg hierover met uw arts.

Werking

Ziekte van Parkinson

Bij de ziekte van Parkinson kunnen de hersenen niet meer de juiste berichten versturen, bijvoorbeeld naar de spieren. Dit komt onder andere doordat er in de hersenen een tekort aan dopamine is.

Dopamine is een boodschapperstof in de hersenen (neurotransmitter). Het zorgt dat zenuwen in de hersenen met elkaar kunnen communiceren.

Verschijnselen
Er ontstaan bewegingsproblemen, zoals spierstijfheid, moeite met slikken, beven, loop- en spraakstoornissen. De verschijnselen van de ziekte van Parkinson worden in de loop der jaren steeds sterker. 

Behandeling
De ziekte van Parkinson is niet te genezen. Medicijnen kunnen wel een deel van de verschijnselen verminderen.

Uw lichamelijke klachten en persoonlijke omstandigheden bepalen het moment waarop u met de medicijnen start. De arts past een stappenplan toe, waarin verschillende behandelingen elkaar opvolgen. Elk medicijn heeft namelijk maar gedurende een bepaalde periode voldoende effect. Als het effect afneemt, kan uw arts u een hogere dosering of een ander medicijn erbij voorschrijven.

Safinamide wordt meestal gebruikt als de klachten ernstiger worden, als andere medicijnen niet voldoende meer helpen. Safinamide wordt toegevoegd aan andere medicijnen zoals levodopa of andere anti-Parkinson-medicijnen.

Werking
Safinamide remt de afbraak van dopamine. Van deze boodschapperstof is bij de ziekte van Parkinson een tekort in de hersenen. Hierdoor blijft er meer dopamine in de hersenen aanwezig.

Binnen enkele weken merkt u dat u wat minder stijf bent en makkelijker kunt bewegen.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Duizeligheid bij opstaan, vooral bij opstaan uit bed of uit een stoel, of flauwvallen.

  Zorg dat u langzaam opstaat uit liggende of zittende houding. Voelt u zich toch duizelig? Dan kunt het beste even gaan liggen en de benen wat hoger leggen, bijvoorbeeld op een kussen. Deze klacht gaat meestal binnen enkele dagen tot weken over. Als uw lichaam zich heeft ingesteld op dit medicijn. Als u na enkele weken nog steeds last heeft van duizeligheid, moet u uw arts raadplegen.

• Slaapstoornissen, zoals slapeloosheid of slaperigheid.

  Zeer zelden plotselinge slaapaanvallen en sufheid. Neem dit medicijn daarom 's ochtends in na het ontbijt en een eventuele tweede dosis al 's middags bij de lunch. Hierdoor kan uw reactievermogen afnemen. Rijd geen auto als u slaperig wordt van dit medicijn. Meestal wordt deze bijwerking minder als u aan dit medicijn gewend bent. Als u hier last van blijft houden, overleg dan met uw arts.

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, overgeven, brandend maagzuur, buikpijn, maagpijn, een opgeblazen gevoel, verstopping, diarree, winderigheid.

  Als u last krijgt van uw maag of misselijk wordt, helpt het om dit medicijn in te nemen met wat voedsel. Blijft u last houden? Raadpleeg dan uw arts.

• Hoofdpijn en een draaierig gevoel.

  Raadpleeg uw arts als u hier veel last van heeft.

• Oncontroleerbare en onrustige bewegingen (dyskinesie). Ook kunt u moeite hebben duidelijk te spreken (te articuleren).

• Wazig zien, meestal door een troebele ooglens (staar of cataract).

  Zeer zelden uitval van een deel van het gezichtsveld, dubbelzien, moeite met dichtbij of in het donker zien, loensen, veranderingen in het zien van kleuren. Verder ontstoken en tranende ogen, gezwollen oogleden, pijnlijke ogen.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Psychische klachten, zoals verwardheid, angstgevoelens, prikkelbaarheid, opwinding, nachtmerries, waanvoorstellingen (hallucinaties), depressie, gedachten aan zelfdoding, dwanggedachten, desoriëntatie. Heeft u al psychische klachten, zoals waanvoorstellingen of psychose? Geef dan aan uw psychiater door dat u dit medicijn gaat gebruiken.

  Uw psychiater kan deze klachten extra in de gaten houden.

• Meer of in zeldzame gevallen minder zin in vrijen en meer kans op verslaving. Zoals overmatig kopen, gokken of medicijngebruik.

  Deze bijwerkingen gaan over na een verlaging van de dosis of als u met het medicijn stopt. Neem contact op met uw arts als u hier last van heeft.

• Meer of minder eetlust, veranderingen in lichaamsgewicht.

• Aandrang tot plassen zonder dat het nodig is. De blaas niet helemaal leeg kunnen plassen, vaker 's nachts moeten plassen, pijn bij het plassen.

  In zeldzame gevallen ontstaat een blaasontsteking. Neem contact op met uw arts als u dit merkt.

• Mond en keelklachten, zoals droge mond, doordat u minder speeksel aanmaakt, of juist te veel speeksel. Verder kleine zweertjes in de mond (aften), smaakstoornissen, keelpijn, heesheid.

  Heeft u in het begin van de behandeling veel last heeft van een droge mond? Dan kunt u de aanmaak van speeksel stimuleren met (suikervrije) kauwgom of door te zuigen op ijsblokjes. Door de droge mond ontstaan sneller gaatjes in uw gebit en ontstekingen van het slijmvlies van de mondholte. Poets en flos extra goed als u merkt dat u last blijft houden van een droge mond. Laat eventueel de tandarts vaker controleren.

• Meer zweten, vooral 's nachts.

  Raadpleeg uw arts als u hier veel last van heeft.

• Huidproblemen, zoals meer kans op huidkanker, jeuk, rode huid, overgevoeligheid voor zonlicht (meer zonnebrand), vette en schilferige huid, psoriasis, huidverkleuringen, meer moedervlekken of wratten, pijnlijke huid.

• Haaruitval

• Doof of tintelend gevoel in in handen en voeten. Ook kunt u last hebben van verminderd gevoel bij aanraking.

• Pijn in de borsten.

• Pijn in spieren en gewrichten, spierkramp, rugpijn, nekpijn, pijn in armen en benen, stijve of juist slappe spieren, gewrichtsontsteking.

• Benauwdheid, hoesten, koorts.

• Een vertraagde hartslag, hartkloppingen, of juist een versnelde hartslag. Ook kunt u vocht vasthouden (oedeem), waardoor uw bloeddruk stijgt.

  Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.

• Minder rode of witte bloedcellen. U merkt dat aan extreme moeheid, een bleke huid. Meer infecties, zoals bronchitis, longontsteking, keelontsteking, griep, verkoudheid, tandvleesontsteking of huidinfecties, zoals steenpuisten.

  Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.

• Te veel cholesterol en andere vetten in het bloed.

  Uw arts zal uw bloed hierop controleren.

• Te hoog bloedglucose. Raadpleeg uw arts als u veel dorst heeft, een droge mond heeft en veel moet plassen.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan jeuk, huiduitslag of galbulten.

  In zeldzame gevallen blaren op de huid of blauwe plekken. Raadpleeg in beide gevallen uw arts.
  Blijkt u overgevoelig, dan mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor dit medicijn. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Wanneer?
U gebruikt dit medicijn 1 keer per dag. Kies hiervoor een vast tijdstip, dan vergeet u minder snel een dosis.

Hoelang?
Uw arts zal regelmatig het effect van dit medicijn met u bespreken. Mocht het effect afnemen, dan zal de arts u in de meeste gevallen een ander parkinsonmedicijn voorschrijven, soms samen met safinamide.

Vergeten

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

U gebruikt dit medicijn 1 keer per dag. Bent u een dosis vergeten en merkt u het dezelfde dag? Neem de dosis dan alsnog in. Merkt u het pas de volgende dag? Sla de vergeten dosis dan over en neem de volgende dosis op het gebruikelijke tijdstip in. Neem nooit meer dan 1 dosis per dag.

Verboden

autorijden?
Dit medicijn kan bijwerkingen veroorzaken, zoals slaperigheid, duizeligheid, verwardheid en wazig of dubbel zien. Heeft u hier last van? Dan mag u niet autorijden. Het kan gevaarlijk zijn om aan het verkeer deel te nemen zo lang u last heeft van deze bijwerkingen.

Plotselinge slaapaanvallen voelen de meeste mensen niet aankomen. U mag NIET autorijden als u daar wel eens last van heeft.

Deze bijwerkingen komen vooral de eerste dagen van het gebruik voor. Ook als de dosering omhoog gaat, kunt u (extra) last hebben van deze bijwerkingen.

Gebruikt u ook andere medicijnen die deze bijwerkingen geven? Let er dan op dat u meer last kunt hebben van deze bijwerkingen.

Alcohol kan de bijwerking van dit medicijn sterker maken. Hierdoor kunt u extra suf of slaperig worden. Gebruik daarom liever geen alcohol of drink minder alcohol als u dit medicijn slikt.

Let op: ook de ziekte van Parkinson kan een reden zijn dat u niet mag autorijden. Overleg met uw arts of dat bij u het geval is. Wilt u meer informatie over autorijden bij bepaalde aandoeningen? Kijk dan op de website van het CBR.

Voor meer algemene informatie kunt het thema 'Medicijnen in het verkeer' lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) mag autorijden.

alcohol drinken?
Door alcohol wordt u sneller slaperig door dit medicijn. Bovendien verhoogt alcohol de kans op maagklachten en versterkt het de kans op duizeligheid. Gebruik daarom liever geen alcohol als u dit medicijn slikt.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Medicijnen tegen wanen (u gelooft of denkt dingen die niet kloppen) en hallucinaties (u ziet, voelt of hoort dingen die er niet zijn) (antipsychotica). Deze gaan de werking van safinamide tegen en verergeren de verschijnselen van de ziekte van Parkinson.
  Andersom vermindert safinamide de werking van antipsychotica. Overleg met uw arts als u last heeft van wanen en hallucinaties. Mogelijk is dit het gevolg van safinamide en kan de dosering hiervan worden verlaagd. In aanhoudende gevallen van wanen en hallucinaties kan de arts kiezen voor een ander antipsychoticum dat deze wisselwerking niet heeft.
• De medicijnen tegen misselijkheid en braken droperidol en metoclopramide. Deze gaan de werking van safinamide tegen en verergeren de verschijnselen van de ziekte van Parkinson. Andersom vermindert safinamide de werking van deze medicijnen tegen misselijkheid. U mag deze medicijnen niet gebruiken.
  Mocht u misselijk zijn: u kunt tegen misselijkheid wel het medicijn domperidon gebruiken.
• Andere medicijnen die het reactievermogen verminderen. Bij deze medicijnen is vaak op de verpakking een gele waarschuwingssticker geplakt. De effecten op bijvoorbeeld het reactievermogen en coördinatievermogen versterken elkaar. Rijd geen auto als u naast dit medicijn nog een ander medicijn gebruikt dat het reactievermogen beïnvloedt.
• Moclobemide, een medicijn tegen depressie. De combinatie met safinamide verhoogt de kans op een ernstige bloeddrukstijging. Het voedingsbestanddeel tyramine versterkt dit effect.
  Raadpleeg uw arts. Mogelijk kunt u overstappen op een ander medicijn. Als dat niet mogelijk is, mag u GEEN tyraminerijk voedsel of drank gebruiken zolang u de combinatie gebruikt en tot 1 week na stoppen met safinamide. Tyraminerijk voedsel is bijvoorbeeld oude gerijpte kaas, camembert, brie, biergist en marmite.Tyraminerijke drank is bijvoorbeeld witbier, zware bieren zoals Belgisch bier en tapbier, champagne en chiantiwijn. Overleg hierover met uw diëtist. Uw diëtist kunt u een compleet voedingsadvies geven.
  Ook na staken van deze medicijnen duurt het enige tijd voordat u weer tyraminerijk voedsel of drank mag nuttigen.
  • Als u stopt met moclobemide mag u na 1 dag weer tyraminerijk voedsel of drank nuttigen.
  • Als u stopt met safinamide mag u pas na 1 week weer tyraminerijk voedsel of drank nuttigen.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap 
Overleg met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Over het gebruik van dit middel tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Meld het in elk geval aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Zo mogelijk kunt u (tijdelijk) overstappen op een ander medicijn.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk terechtkomt. En of het schadelijk voor de baby is. Misschien kan de arts u (tijdelijk) een ander medicijn voorschrijven. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Stoppen

Bij plotseling stoppen bestaat een kans op klachten, zoals angst, paniekaanvallen, vermoeidheid, pijn en duizeligheid. Ook kunnen de verschijnselen van de ziekte van Parkinson in hevige mate terugkomen. Stop daarom alleen na overleg met uw arts. Bouw de dosering geleidelijk af. Neem contact op met uw arts als u deze verschijnselen krijgt na stoppen of tijdens het afbouwen.

Handelsinformatie

Ja, u heeft een recept nodig.

Safinamide is sinds 2015 internationaal op de markt. Het is op recept te krijgen in tabletten onder de merknaam Xadago.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.