Introductie

Pantoprazol is een maagzuurremmer. Het behoort tot de protonpompremmers. Het vermindert de aanmaak van zuur in de maag.

Artsen schrijven het voor bij maagklachten, maag- en darmzweer, ontsteking van de maag en het syndroom van Zollinger-Ellison.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Pantoprazol zorgt voor minder maagzuur.
• Bij maagklachten zoals brandend maagzuur, ontsteking van de maag, maagzweren en darmzweren. Ook bij het syndroom van Zollinger-Ellison. Dit is een ziekte met veel maagklachten.
• Pantoprazol helpt ook om uw maag te beschermen als u andere medicijnen gebruikt die maagklachten geven. U hoeft pantoprazol dan alleen te slikken op dagen dat u medicijnen gebruikt die de maag kunnen beschadigen
• Binnen een paar dagen heeft u minder last van uw maag.
• Neem de tabletten heel in, zonder te kauwen.
• Hoelang u pantoprazol moet gebruiken, hangt af van uw ziekte. Soms moet u het langdurig gebruiken, zodat de maagklachten niet terugkomen.
• U kunt misselijk worden of buikpijn krijgen. Ook kunt u last krijgen van hoofdpijn en duizeligheid. Heeft u veel last van bijwerkingen? Vraag uw arts of apotheker om advies.
• Dit medicijn heeft veel wisselwerkingen met andere medicijnen. Laat uw apotheker daarom controleren of u pantoprazol veilig kunt gebruiken met uw andere medicijnen. Ook medicijnen die u zonder recept heeft gekocht
• U kunt dit medicijn veilig gebruiken als u zwanger bent of wilt worden. Het wordt al jarenlang gebruikt door zwangere vrouwen zonder nadelige gevolgen voor het kind.
• U kunt dit medicijn veilig gebruiken als u borstvoeding geeft.

Download de samenvatting

Werking

Maagklachten

Er zijn verschillende soorten maagklachten. Het meest komen voor brandend maagzuur, pijn in de bovenbuik en oprispingen. Soms gaat dit samen met misselijkheid, een opgeblazen gevoel of een vol gevoel na het eten.

Brandend maagzuur
Brandend maagzuur merkt u aan een zeurderige of scherpe pijn. Deze pijn voelt u vooral vlak na het eten, omdat dan de aanmaak van maagzuur het grootst is. Maagzuur is een vloeistof in de maag die nodig is om voedsel te verteren. Bij te veel maagzuur of als er wondjes in het maagslijmvlies zitten, kunt u last krijgen van dit zuur.

Oprispingen (refluxklachten)
Bij oprispingen komt een deel van de zure maaginhoud naar boven. Dit kunt u proeven in de mond of keel. En het maagzuur kan de slokdarm irriteren. U kunt er misselijk van worden. Dit kan ook veroorzaakt worden doordat het klepje tussen de slokdarm en maag niet goed sluit.
Meestal is er geen duidelijke oorzaak aan te wijzen. Vaak gaat het om een combinatie van factoren. Roken en stress kunnen maagklachten uitlokken. Ook bepaalde voedingsmiddelen kunnen een rol spelen. Bijvoorbeeld te veel of te vet eten, koffie, alcohol of koolzuurhoudende dranken (met ‘prik’).

Behandeling
Soms helpt het als u uw eetgewoonten aanpast. Neem bijvoorbeeld 3 tot 6 kleine maaltijden per dag, in plaats van 1 of 2 grote. Vermijd voedsel en drank waar u snel last van krijgt, zoals alcohol of scherpe kruiden. Ook als u stopt met roken, kunnen maagklachten verminderen.

Helpen deze adviezen niet voldoende? Uw arts schrijft dan meestal een medicijn voor dat het maagzuur bindt, zoals Antagel. Werkt dat ook onvoldoende? Uw arts kan dan een maagzuurremmer voorschrijven, zoals pantoprazol.

Ook sommige medicijnen kunnen maagklachten geven. Overleg met uw arts als u denkt dat uw maagklachten door medicijnen komen.

Werking
Pantoprazol remt de aanmaak van maagzuur. Doordat er minder zuur in de maag komt, kan het maagslijmvlies genezen. U merkt binnen enkele dagen dat u minder last heeft van uw maag.

Maagzweer

Verschijnselen

Mensen met een maag- of darmzweer (ulcus) hebben vaak een zeurende pijn in de bovenbuik. Meestal is de pijn ’s nachts het ergst en neemt de pijn af door wat te eten. Soms treedt de pijn echter juist op vlak na het eten. Ook een opgeblazen gevoel, misselijkheid en braken komen voor.

Oorzaak
Het slijmvlies beschermt de maagwand. Bij een maag- of darmzweer is er een wondje in dit slijmvlies. Hierdoor kan het maagzuur de maagwand irriteren en kunnen zweren ontstaan.
 Mogelijke oorzaken hiervoor zijn:

• Al lange tijd te veel maagzuur in de maag. Dit kan het geval zijn als u rookt.
• Een infectie met een bacterie (Helicobacter pylori). Deze kan in de maagwand gaan zitten. Het irriteert op den duur het maagslijmvlies, waardoor er een zweertje kan ontstaan.
• Ook sommige medicijnen kunnen het maagslijmvlies irriteren. Bijvoorbeeld bepaalde bloedverdunners, zoals acetylsalicylzuur en carbasalaatcalcium. En ook ontstekingsremmende pijnstillers van het NSAID-type (zoals ibuprofen, naproxen en diclofenac) en bijnierschorshormonen (corticosteroïden, zoals prednisolon).

Behandeling

Soms helpt het als u uw eetgewoonten verandert. Neem bijvoorbeeld 3 tot 6 kleine maaltijden per dag, in plaats van 1 of 2 grote. Vermijd voedsel en drank waar u snel last van krijgt, zoals alcohol of scherpe kruiden. Ook als u stopt met roken kunnen maagklachten verminderen.

Helpen deze adviezen niet voldoende? Uw arts schrijft dan meestal eerst een medicijn voor dat het maagzuur bindt, zoals Antagel. Werkt dat ook onvoldoende? Uw arts kan een maagzuurremmer voorschrijven, zoals pantoprazol. Dat kan voor korte tijd. Het kan ook langdurig als u vaker last heeft van een zweer. Hiermee voorkomt u dat de zweer terugkomt.

Is een infectie met de Helicobacter-bacterie de oorzaak van de zweer? Dan krijgt u meestal een antibioticumbehandeling. Overleg daarover met uw arts.
Denkt u dat uw klachten door medicijnen komen? Overleg dan met uw arts. Misschien is een ander medicijn meer geschikt voor u.

Moet u gedurende langere tijd een medicijn gebruiken waarvan bekend is dat het slecht voor de maag is? Artsen schrijven dan vaak een medicijn als pantoprazol voor om maagzweren te voorkomen.

Werking
Pantoprazol remt de aanmaak van maagzuur. Doordat er minder zuur in de maag komt, kan het maagslijmvlies genezen. U merkt binnen enkele dagen dat u minder last heeft van uw maag. Het kan echter 4 tot 8 weken duren voor een zweer is genezen.

Syndroom van Zollinger-Ellison

Verschijnselen
Het syndroom van Zollinger-Ellison is een zeer zeldzame aandoening. Hierbij maakt de maag grote hoeveelheden zuur. De klachten hiervan zijn maag- en darmzweren, diarree en brandend maagzuur.

Behandeling
Bij het syndroom van Zollinger-Ellison schrijft uw arts u meestal een maagzuurremmer voor, zoals pantoprazol. U moet dan een hoge dosis van dit medicijn gebruiken.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Bij injectie: irritatie bij de injectieplaats.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, buikpijn, diarree, verstopping en winderigheid.

  Deze klachten kunnen ontstaan bij daarvoor gevoelige personen. Ze zijn het gevolg van minder maagzuur in de maag.

• Hoofdpijn

• Duizeligheid, vermoeidheid, slaperigheid of slapeloosheid.

• Tekort aan vitamine B12. Dit merkt u aan tintelingen of een doof gevoel in vingers en tenen of evenwichtsstoornissen.

• Tekort aan magnesium in het bloed. Dit merkt u aan vermoeidheid, spierpijn, spierkramp, duizeligheid en hartkloppingen.

• Meer kans op infecties in de maag of darmen.

  Dit komt doordat u minder maagzuur maakt. Maagzuur kan namelijk schadelijke bacteriën en schimmels doden.

• Wazig zien of dubbelzien.

  Als u met dit medicijn stopt, gaan deze bijwerkingen weer over.

• Gewichtstoename of gewichtsverlies.

  Let bij gewichtstoename daarom goed op wat en hoeveel u eet. Vraag uw huisarts om een verwijzing naar een diëtist als u te veel aankomt. De gewichtstoename kan ook komen door vasthouden van vocht in de benen. Als u met dit medicijn stopt, gaat deze bijwerking weer over.

• Psychische klachten kunnen ontstaan of verergeren. Bijvoorbeeld verwardheid, depressie en hallucinaties.

  Als u deze bijwerkingen opmerkt, neem dan contact op met uw arts of apotheker.

• Jeuk, huiduitslag.

  Dit kan wijzen op overgevoeligheid, maar dat hoeft niet. Raadpleeg uw arts bij huiduitslag (zie hieronder bij Overgevoeligheid).

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. U merkt dat aan huiduitslag, galbulten of jeuk. 

  Als u last heeft van deze klachten, ga dan naar uw arts. Zeer zelden is sprake van overgevoeligheid voor zonlicht of UV-licht (zonnebank). In zeer zeldzame gevallen kan een ernstige huidaandoening ontstaan met een uitgebreide roodheid, bulten of blaren op de huid of opgezwollen lippen, tong of gezicht, benauwdheid en flauwvallen. Waarschuw in deze gevallen direct een arts of ga naar de Eerste-hulpdienst. Als u overgevoelig blijkt, mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef dit door aan de apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

• Meer kans op botbreuken of breuken in de ruggenwervels (rugpijn).

  Neem contact op met uw arts, als u hier last van heeft.

• Bij mannen: borstvorming en erectiestoornissen.

  Dit gaat over als u stopt met dit medicijn. Neem contact op met uw arts als u hier last van heeft.

• Klachten van uw mond en keel, zoals een droge mond en keel, pijnlijke zweertjes in uw mond (aften) en ontsteking van het mondslijmvlies. U merkt dit aan een vuurrode kleur van de slijmvliezen, een pijnlijke tong of keel. Eten en drinken kunnen hierdoor pijnlijk zijn. Ook tongverkleuring en smaakveranderingen komen voor.

  Verzorg uw mond en tanden goed. Raadpleeg uw arts als u hier last van blijft houden.

• Ontsteking van de nieren, alvleesklier of van de lever en bloedafwijkingen. Waarschuw uw arts bij een of meer van de volgende verschijnselen: minder plassen, troebele urine, pijn in de zij of plotselinge hevige pijn in uw bovenbuik, een gele kleur van uw huid en oogwit, onverklaarbare blauwe plekken, extreme vermoeidheid of keelpijn met koorts en blaren in de keel.

• Hartritmestoornissen. U merkt dit soms alleen aan plotselinge duizelingen of als u even wegraakt. Vooral mensen met de aangeboren vorm van de hartritmestoornis verlengd QT-interval hebben hier meer kans op.

  Gebruik dit medicijn NIET als u deze aangeboren hartritmestoornis heeft.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

Hoe?

• Tablet: slik de tablet in zijn geheel door met water zonder te kauwen. Als u de tabletten kauwt, gaat het beschermende laagje kapot. Hierdoor komt het medicijn al in de maag vrij in plaats van in de darmen. Het wordt dan afgebroken door het maagzuur en zal minder goed werken.
• Injectie: de injectie wordt toegediend door een verpleegkundige of een arts.

Wanneer?

Tablet: Neem het medicijn in op een vast moment van de dag, bijvoorbeeld bij het ontbijt. Dan vergeet u minder snel een dosis. Als u het 2 keer per dag gebruikt: 's ochtends en 's avonds.

Hoelang?

Het hangt af van uw klachten hoelang u het moet gebruiken. Een maag- of darmzweer kan in 4 tot 8 weken genezen. Soms schrijft de arts het medicijn langdurig voor om te voorkomen dat de zweer terugkomt.

Slikt u dit medicijn als maagbeschermer bij ontstekingsremmende pijnstillers of bijnierschorshormonen? Gebruik de maagbeschermer dan zolang u die medicijnen slikt.

Heeft u het syndroom van Zollinger-Ellison? U moet het medicijn vaak zeer langdurig gebruiken.

Vergeten

• Gebruikt u dit medicijn 1 keer per dag? Duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende tablet normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Gebruikt u dit medicijn 2 keer per dag? Duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende tablet normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

Verboden

autorijden?
Ja, dat kan. Dit medicijn heeft geen invloed op hoe goed u kunt autorijden.

alcohol drinken?
Alcohol irriteert de maag. Drink daarom liever geen alcohol.

alles eten?
U kunt alles wat uw maag verdraagt eten. Bepaalde soorten voedsel zijn echter af te raden als u last heeft van uw maag.

Klik voor meer informatie over wat u zelf kunt doen bij maagklachten.

Wisselwerking

Dit middel heeft wisselwerkingen met veel andere medicijnen. In de tekst hieronder staan meestal alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Ulipristal, een morning-afterpil. Pantoprazol kan de betrouwbaarheid van deze morning-afterpil verminderen. Overleg hierover met uw arts.
• Itraconazol-tabletten en posaconazol-drank (antischimmelmiddelen). Deze medicijnen hebben een zure maaginhoud nodig om in het bloed opgenomen te worden. Pantoprazol verlaagt juist de hoeveelheid zuur in de maag, waardoor te weinig van de antischimmelmiddelen in het bloed komt. Overleg hierover met uw arts. Deze wisselwerking is niet van toepassing voor de drank met itraconazol en de tabletten met posaconazol. Hiervoor is geen zure maaginhoud nodig.
• Ketoconazol-tabletten, een medicijn tegen het syndroom van Cushing (ziekte van de bijnierschors). Dit medicijn heeft een zure maaginhoud nodig om in het het bloed opgenomen te worden. Pantoprazol verlaagt juist de hoeveelheid zuur in de maag, waardoor te weinig van de ketoconazol in het bloed komt. Overleg hierover met uw arts of apotheker.
• Cefuroxim (antibioticum). Bij gelijktijdig gebruik met pantoprazol wordt dit medicijn niet voldoende opgenomen en werkt het minder goed. Overleg met uw arts of een ander antibioticum voor u mogelijk is.
• De medicijnen tegen kanker bosutinib, ceritinib, dacomitinib, dasatinib, erlotinib, gefitinib, lapatinib, neratinib en pazopanib. Pantoprazol zorgt ervoor dat uw lichaam deze medicijnen niet voldoende opneemt. Hierdoor werken ze minder goed. Gebruiken daarom deze medicijnen niet tegelijk met pantoprazol. Overleg hierover met uw arts. U kunt het best deze medicijnen 2 uur gebruiken vóórdat u pantoprazol neemt. U kunt ze ook op hetzelfde moment nemen.
• Methotrexaat, als dit wordt gebruikt tegen kanker. Pantoprazol versterkt de werking en bijwerkingen van methotrexaat. Misschien moet u tijdelijk stoppen met pantoprazol.
• Sommige medicijnen tegen hiv en hepatitis C. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
U kunt dit medicijn veilig gebruiken. Het wordt al jarenlang gebruikt door zwangere vrouwen zonder nadelige gevolgen voor het kind.

Borstvoeding
U kunt dit medicijn veilig gebruiken als u borstvoeding geeft. Dit medicijn komt in een zeer kleine hoeveelheid in de moedermelk, maar is niet schadelijk voor het kind.

Stoppen

Stop niet zomaar zelf met pantoprazol. Overleg eerst met uw apotheker en arts.

Gaat u na overleg met uw apotheker en arts stoppen met dit medicijn?
Stop dan NIET in 1 keer. Deze moet u afbouwen. Als u in 1 keer stopt met dit medicijn dan kunt u weer last krijgen van maagklachten.

Denkt u erover na om te stoppen met dit medicijn? Lees voor meer informatie het thema 'Kan ik stoppen met mijn protonpompremmer (maagzuurremmer)?'.

Handelsinformatie

Pantoprazol is sinds 1995 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknamen Maagzuurtablet Pantoprazol in tabletten, en Pantozol in tabletten en injectie. Het is ook verkrijgbaar als het merkloze Pantoprazol in tabletten en injecties.

Pantoprazol is in lage dosering voor maagklachten ook zonder recept verkrijgbaar, in tabletten.

Pantoprazol is ook verkrijgbaar in een combinatieverpakking met twee antibiotica onder de merknaam Panclamox.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.