Introductie

Osimertinib is een tyrosinekinaseremmer. Het remt de groei en het uitzaaien van kankercellen (cytostaticum).

Artsen schrijven het voor bij een bepaalde vorm van longkanker.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Osimertinib remt de groei van kankercellen.
• Bij een bepaalde vorm van longkanker.
• Slik de tabletten heel door met een half glas water. Heeft u moeite met slikken? U mag de tablet ook oplossen in een half glas water.
• Bloedafwijkingen kunnen optreden. U merkt dit vooral aan bloedingen en meer infecties, zoals keelpijn, koorts en blaren in de mond. Uw arts zal uw bloed regelmatig controleren.
• Andere bijwerkingen: ontstoken slijmvliezen van mond, keel en slokdarm. Verder huiduitslag, droge huid, jeuk en ontsteking rond of onder de nagels.
• Vraag advies wat u tegen de bijwerkingen kunt doen.
• Vrouwen mogen tijdens en tot 2 maanden na de behandeling niet zwanger worden. Mannen mogen tijdens en tot 4 maanden na de behandeling geen kind verwekken. Overleg met uw arts over een betrouwbaar anticonceptiemiddel (middel dat zorgt dat u of uw partner niet zwanger wordt).
• Geef geen borstvoeding als u dit medicijn gebruikt. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk terechtkomt. Als het in de moedermelk komt, kan het slecht zijn voor de baby.

Werking

Kanker

Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende ziekten, waarbij lichaamscellen ongeremd groeien. Het gevolg zijn tumoren (gezwellen) of afwijkingen in bloed en lymfebanen. Het is een ernstige ziekte die dodelijk kan zijn als u er niets aan doet.
Dankzij nieuw onderzoek is tegenwoordig goede behandeling voor veel soorten kanker mogelijk. Bij snelle behandeling voorkomt u dat een kankergezwel doorgroeit in het omringende weefsel of dat het uitzaait. Bij uitzaaiingen ontstaat kanker op andere plaatsen in het lichaam.

Osimertinib helpt bij de bestrijding van longkanker. Het wordt gebruikt als de ziekte sterk is uitgebreid of uitgezaaid.

Oorzaak
In elke cel zit DNA. DNA bevat de erfelijke eigenschappen van ons lichaam, zoals de bloedgroep en de kleur van de ogen. Door het DNA weten cellen wat ze moeten doen, bijvoorbeeld ook hoe snel ze zich moeten delen. Bij een celdeling ontstaan uit één cel twee dochtercellen, met exact hetzelfde DNA als de moedercel. Als het stukje DNA dat de celdeling bestuurt beschadigd raakt, kan de cel zich sneller gaan delen. De dochtercellen van elke cel bevatten dezelfde beschadiging in het DNA. Daardoor gaan ook deze cellen zich ongeremd delen, met kanker tot gevolg.
Hoe de beschadiging in het DNA ontstaat, is vaak onbekend. Het lijkt soms te komen door chemische stoffen, zoals teer in tabaksrook, of door asbest, alcohol, te veel of te vet voedsel, straling of door een erfelijke aanleg.

Verschijnselen
Kanker is een verraderlijke ziekte. Elke kankersoort veroorzaakt weer andere klachten. Sommige klachten komen bijna bij alle kankersoorten voor, zoals erge vermoeidheid, gebrek aan eetlust en sterke vermagering (meer dan 3 kilo per maand).
Bij longkanker kunnen klachten ontstaan als hoesten of bloed ophoesten, pijn op de borst en kortademigheid. 

Effect
Osimertinib remt tyrosinekinase. Dit is een type eiwit dat alle cellen, dus ook kankercellen, nodig hebben voor hun groei. Door osimertinib kunnen de kankercellen niet verder groeien. Het remt ook de aanleg van bloedvaten naar de tumor toe. Hierdoor duurt het langer voordat het kankergezwel verder groeit.

Bijwerkingen

Dit medicijn werkt sterk op kankercellen, maar ook op gezonde lichaamscellen. Hierdoor kunnen bijwerkingen ontstaan. Bijvoorbeeld op plaatsen waar de cellen zich van nature snel delen. Dit zijn de slijmvliezen van mond, maag en darmen, de huid, de haren en het bloed.

Door de lijst van bijwerkingen kan het lijken dat het medicijn erger is dan de kwaal. Maar de bijwerkingen komen lang niet bij iedereen in dezelfde mate voor. Ook worden de bijwerkingen na de behandeling steeds minder.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Minder witte bloedcellen en bloedplaatjes in het bloed. U merkt dit vooral aan bloedingen en meer infecties.

  Uw arts zal uw bloed regelmatig laten controleren. Soms moet u tijdelijk met de behandeling stoppen tot het aantal bloedcellen weer voldoende is.

  • Witte bloedcellen beschermen het lichaam tegen ziektes. Door te weinig witte bloedcellen wordt u sneller ziek. U merkt dit aan vaker infecties of aan keelpijn, koorts en blaren in de mond. Krijgt u koorts of verschijnselen van een infectie, zoals benauwdheid, kortademigheid en hoesten? Raadpleeg dan altijd meteen uw arts.
  • Te weinig bloedplaatjes merkt u aan bloedingen, zoals bloedneuzen, kleine rode vlekjes in de huid, snel blauwe plekken krijgen en bloed in uw plas. Neem bij deze verschijnselen contact op met uw arts

• Pijnlijke mond

  Dit komt door een ontsteking van het slijmvlies (huid met een laagje slijm) in uw mond. U kunt last hebben pijn, rode mond en branderig gevoel in uw mond.

• Huiduitslag, jeuk en droge huid. Zelden galbulten en zeer zelden rode plekken op uw huid. 

  Dit kan wijzen op overgevoeligheid, maar dat hoeft niet. Raadpleeg bij huiduitslag uw arts.

• Diarree

  Dit kan tijdens de behandeling af en toe voorkomen. Neem contact op met uw arts als de diarree blijft aanhouden of heel erg wordt.

• Ontsteking rond of onder de nagels.

  De huid rond uw nagels kunnen rood en pijnlijk zijn. Het kan helpen om regelmatig een vochtinbrengende crème te gebruiken op uw huid en nagels. Neem contact op met uw arts als uw huid- of nagelproblemen erger worden.

• Verlies van eetlust.

  Eet u veel minder dan normaal? Overleg dan met uw arts of de verpleegkundige.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Een erge longziekte of longontsteking.

  Heeft u opeens moeite met ademen in combinatie met koorts of hoesten? Bel dan meteen uw arts.

• Haaruitval en kaalheid. Niet alleen van hoofdhaar, maar ook van wenkbrauwen, wimpers, oksel- en schaamhaar.

  Na de behandeling zal het haar na ongeveer een maand weer gaan groeien.

• Het hand-voet-syndroom. Uw handen en voeten zijn dan pijnlijk, rood en gezwollen en kunnen tintelen of doof aanvoelen. De huid kan afschilferen en er kunnen zweren of blaren op de huid ontstaan.

  Dit kan doorgaan wanneer u stopt met dit medicijn. Waarschuw uw arts als u deze verschijnselen krijgt.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Een verhoogd risico op hartritmestoornissen.

  U kunt last krijgen van plotselinge duizelingen of kort bewusteloos zijn. Dit is vooral belangrijk voor mensen met een bepaalde hartritmestoornis, namelijk het verlengde QT-interval. Gebruik dit medicijn NIET als u deze hartritmestoornis heeft. Overleg met uw arts. Mogelijk kunt u overstappen op een ander medicijn. 

• Oogontsteking

  U kunt last hebben van rode ogen,  niet goed tegen fel licht kunnen, pijn aan uw ogen en waterige ogen. Raadpleeg uw arts.

• Ontsteking van de bloedvaten in uw huid. Dit kan eruitzien als blauwe plekken of als plekken op uw huid die u niet kunt wegdrukken.

• Ontsteking van de spieren

  Dit merkt u aan pijn en minder kracht in uw spieren. Waarschuw uw arts als u hier last van heeft. 

• Hartfalen. U kunt last hebben van kortademigheid, benauwdheid of het vasthouden van vocht (dikke enkels en voeten).

  Raadpleeg uw arts als u hier last van krijgt.

• De ernstige huidaandoening toxische epidermale necrolyse (TEN)

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

Hoe?
Slik de tablet in zijn geheel door met een half glas water. De tablet niet breken, kauwen of fijnmaken.

Vindt u het moeilijk om de tablet heel door te slikken? U mag de tablet ook in water zonder prik oplossen. Leg de tablet in een half glas water en roer het af en toe om totdat de tablet in kleine stukjes uiteen valt. Drink daarna de vloeistof meteen op. Spoel het glas na met water en drink dat ook op.

Wanneer?
U mag dit medicijn innemen op elk moment van de dag. Het beste kunt u vaste tijdstippen kiezen, dan vergeet u minder snel een tablet. Als u het 1 keer per dag gebruikt: bijvoorbeeld 's ochtends.

Hoelang?
Uw arts bepaalt hoelang u dit medicijn moet gebruiken.

Vergeten

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten, neem deze dan zo snel mogelijk in. Maar slik geen dubbele dosis.

U gebruikt dit medicijn 1 keer per dag. Bent u een dosis vergeten?

• duurt het nog meer dan 12 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Neem de volgende dosis op het moment dat u gewend bent.
• duurt het nog minder dan 12 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Sla dan de vergeten dosis over. Neem de volgende dosis op het moment dat u gewend bent.

Verboden

Autorijden?
Ja, dat kan. Dit medicijn heeft geen invloed op hoe goed u kunt autorijden.

Alcohol drinken?
Alcohol irriteert de slijmvliezen van de mond, maag en darmen. Het vergroot daardoor de kans op bijwerkingen op deze slijmvliezen. Gebruik daarom liever geen alcohol tijdens de kuur en zolang u last heeft van uw mond, maag of darmen.

Alles eten?
U kunt alles eten wat uw maag verdraagt. Sommige soorten voedsel kunt u beter niet eten als u last heeft van uw maag. Meer adviezen bij maagklachten kunt u vinden bij Maagklachten.

Wisselwerking

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De volgende medicijnen zorgen ervoor dat osimertinib minder goed werkt. Overleg hierover met uw arts. Mogelijk past uw arts de dosering aan. Als u stopt met het medicijn duurt het een paar weken totdat dit effect op osimertinib weg is.

• Bosentan, een medicijn dat wordt gebruikt bij pulmonale arteriële hypertensie, een ernstige vorm van hoge bloeddruk in de longen.
• Hypericum (sint-janskruid), een kruidenmiddel tegen depressieve klachten.
• De medicijnen tegen tuberculose rifampicine en rifabutine.
• De medicijnen tegen epilepsie carbamazepine, fenobarbital, fenytoïne en primidon. Sommige van deze medicijnen worden ook gebruikt bij zenuwpijn en manische depressie.
• Mitotaan, een medicijn tegen de ziekte van Cushing en bijnierschorskanker.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
U mag dit medicijn NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Het kan schadelijk zijn voor het kind.

Gebruik daarom tijdens de behandeling en tot minimaal 2 maanden na stoppen betrouwbare anticonceptie, bijvoorbeeld de pil of condooms. Anticonceptie zorgt ervoor dat u niet zwanger wordt.

Meld het in elk geval aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent, of binnenkort wilt worden.

Borstvoeding
Geef GEEN borstvoeding als u dit medicijn moet gebruiken. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk komt. Als het in de moedermelk komt, kan het ernstige bijwerkingen bij de baby geven. Overleg hierover met uw arts of apotheker.

Stoppen

Een behandeling met dit medicijn is zwaar en kan moeilijk vol te houden zijn, ook al helpt het u de ziekte te onderdrukken. Wordt de behandeling u te zwaar, bespreek dat dan met uw arts of verpleegkundige. Samen kunt u de bijwerkingen bespreken en kijken of er andere mogelijkheden zijn.

Handelsinformatie

Osimertinib is sinds 2015 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in tabletten onder de merknaam Tagrisso.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.