Introductie

Geconjugeerde oestrogenen zijn vrouwelijke geslachtshormonen, die verkregen worden uit de urine van drachtige merries. Oestrogeenhormonen spelen een belangrijke rol bij de vruchtbaarheidscyclus.

Artsen schrijven dit middel voor bij overgangsklachten.

Highlight

• Geconjugeerde oestrogenen is een mengsel van vrouwelijke geslachtshormonen.
• Bij overgangsklachten (zoals opvliegers).
• U heeft minder klachten na 1 tot 2 weken.
• Er zijn verschillende doseerschema's voor het gebruik van de combinatie van oestrogenen met progestagenen. Vraag uw arts om een duidelijk schema.
• U kunt last krijgen van vaginaal bloedverlies, vocht of slijm uit de vagina, maagdarmklachten, pijnlijke borsten, dikke enkels en voeten en hoofdpijn. Meestal gaan deze bijwerkingen binnen 3 maanden vanzelf weg. Blijft u last houden? Raadpleeg dan uw arts.
• Gebruik geconjugeerde oestrogenen niet langer dan 1 of 2 jaar. Als u het langer gebruikt heeft u meer kans op ernstige bijwerkingen, zoals borstkanker of hart- en vaatziekten.
• Als u alleen dit oestrogeenhormoon gebruikt, zonder progestageenhormoon, heeft u meer kans op baarmoederkanker. Uw arts schrijft u daarom ook een progestageenhormoon voor. Behalve als u geen baarmoeder meer heeft. Dan is dat niet nodig.

Werking

Overgangsklachten

Verschijnselen
Door een tekort aan oestrogenen kunt u overgangsklachten krijgen zoals menstruatiestoornissen, opvliegers, zweetaanvallen, slaapproblemen, prikkelbaarheid en stemmingswisselingen. Het slijmvlies van de vagina kan droger worden, waardoor het vrijen pijnlijk kan zijn en er zich makkelijker vaginale infecties kunnen voordoen.

Oorzaak
Als tussen het 40e en 55e levensjaar de activiteit van de eierstokken geleidelijk afneemt, ontstaat er een tekort aan oestrogenen in het lichaam. De menstruatie houdt geleidelijk aan op. De laatste menstruatie heet de menopauze. Na de menopauze maakt het lichaam minder oestrogenen aan dan tijdens de vruchtbare levensfase. Door dit tekort aan oestrogenen ontstaan overgangsklachten. Ook als de eierstokken operatief zijn verwijderd, ontstaan er overgangsverschijnselen.

Behandeling
Artsen schrijven dit medicijn alleen voor als de overgangsklachten u ernstig hinderen in de normale dagelijkse bezigheden.

Als u uw baarmoeder nog heeft, moet u deze tabletten combineren met progestageenhormoon. Als u geen baarmoeder meer heeft, hoeft u geen progestageenhormoon te gebruiken. Het progestageenhormoon voorkomt dat het baarmoederslijmvlies te veel gaat groeien en er mogelijk baarmoederkanker ontstaat.

Er zijn verschillende doseerschema’s:

• Oestrogeentabletten aaneengesloten gebruiken en het progestageen hormoon op twaalf tot veertien dagen per vier weken erbij. Na de laatste dosis van progestageen hormoon ontstaat een onttrekkingsbloeding.
• Oestrogeentabletten aaneengesloten gebruiken en op alle dagen progestageen hormoon erbij. Hierbij kan soms een doorbraakbloeding ontstaan op een onvoorspelbaar moment.
• Oestrogeentabletten gebruiken gedurende drie tot vier weken, waarna een pauze volgt van zeven dagen. De laatste twaalf tot veertien dagen voor de pauze moet het progestageen hormoon erbij worden gebruikt. Na de laatste dosis progestageen ontstaat een op een menstruatie lijkende onttrekkingsbloeding. In dit geval, waarbij u de estradioltabletten met een aantal pauzedagen gebruikt, kunnen er juist op die dagen weer overgangsklachten ontstaan. Daarom adviseren artsen tegenwoordig om de oestrogeentabletten aaneengesloten te gebruiken.

Werking
Oestrogeentabletten vullen de hoeveelheid oestrogenen aan. Hierdoor verminderen de overgangsklachten.

De gunstige werking bij overgangsklachten is pas na één tot twee weken merkbaar.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Misselijkheid, hoofdpijn en gespannen of pijnlijke borsten.

  Deze klachten horen na enige tijd vanzelf over te gaan. Zo niet, neem dan contact op met uw arts of apotheker. Het kan zijn dat u minder sterke tabletten moet gebruiken.

• Doorbraakbloedingen ('spotting') of meer of minder vocht of slijm uit de vagina dan normaal.

  Deze klachten horen na enige tijd vanzelf over te gaan. Als u last blijft houden, raadpleeg dan uw arts.

• Vasthouden van vocht (dikke enkels en voeten). U merkt dit ook aan een toename van uw lichaamsgewicht.

  Hierdoor kan uw bloeddruk iets stijgen. Dit kan gebeuren als u tabletten gebruikt die te sterk zijn voor u. Als u na drie maanden last van dikke enkels houdt, raadpleeg dan uw arts. Het kan zijn dat u minder sterke tabletten moet gebruiken. Het is zelden zo ernstig dat u met dit middel moet stoppen.

• Buikpijn, diarree en een opgeblazen gevoel.

• Stemmingsveranderingen, nervositeit, depressiviteit en minder zin in vrijen.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Migraine en duizeligheid.

• Huidafwijkingen, zoals bruine vlekken op de huid, droge huid, acne of huidirritatie onder invloed van zonlicht.

  Raadpleeg uw arts als u hier last van heeft.

• Een enkele keer ontstaat overgevoeligheid voor dit medicijn. U merkt dat aan huiduitslag, jeuk of galbulten.

  Dit kan zich ook uiten in 'angio-oedeem': een zwelling van het gezicht, lippen, mond, tong of keel. U kunt hierbij erg benauwd worden. Als dit ontstaat, moet u onmiddellijk een arts opzoeken of naar de Eerste-Hulpdienst gaan. U mag dit soort middelen in de toekomst dan niet meer gebruiken. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn of een ander oestrogeenhormonen niet opnieuw krijgt.

• Als u endometriose heeft, kunt u hier meer last van krijgen. Bij endometriose groeit weefsel dat lijkt op baarmoeder-slijmvlies op plaatsen buiten de baarmoeder.

  Neem contact op met uw arts als u meer of langduriger endometrioseklachten heeft, zoals buikpijn en menstruatiepijn.

• Trombose, waarbij een bloedstolseltje een bloedvat kan afsluiten. Dat gebeurt meestal in een been, soms komt het bloedstolsel in de longen terecht. U kunt trombose herkennen aan een dikke, harde, rode en pijnlijke plek op het been, soms aan pijn in de kuit en een zwaar gevoel in het been, zelden aan plotseling optredende kortademigheid, soms met pijn of het ophoesten van bloed.

  Waarschuw in deze gevallen onmiddellijk een arts, of ga meteen naar de Eerste Hulp dienst.

• Beroerte (herseninfarct). Heeft u eerder een beroerte gehad? U heeft dan meer kans op trombose of het opnieuw krijgen van een beroerte.

  Overleg met uw arts of u dit medicijn mag gebruiken.

• Verhoging van een bepaald soort vetten, triglyceriden, in het bloed. Als u al een te hoog vetgehalte in uw bloed heeft, zal uw arts u daar extra op controleren.

  Indien mogelijk, zal uw arts eventueel de dosering aanpassen of een ander medicijn of andere toedieningsvorm (bijvoorbeeld een pleister) aan u voorschrijven.

Bij gebruik langer dan een half tot één jaar
De kans op onderstaande bijwerkingen is groter naarmate u dit medicijn langer gebruikt. Daarom is het belangrijk elk half jaar met uw arts te overleggen of het gebruik van dit medicijn nog nodig is. Als u stopt met het medicijn daalt de kans op deze bijwerkingen weer.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Borstkanker

  Hoewel de kans klein is, is de kans ongeveer twee keer hoger dan bij vrouwen die geen hormonen gebruiken. Bij vrouwen die borstkanker hebben of hebben gehad, kan de tumor groeien of terugkomen door het gebruik van dit middel. U kunt dit middel daarom beter niet gebruiken. Overleg met uw arts over een mogelijk alternatief. Indien dit er niet is, kunt u bij sommige vormen van borstkanker, wanneer is aangetoond dat de tumor ongevoelig is voor hormonen, dit middel wel gebruiken.

• Baarmoederkanker, als deze tabletten zonder progestageenhormoon erbij worden gebruikt.

  Bij combinatie met progestageenhormoon is de kans op baarmoederkanker juist lager dan bij vrouwen die geen hormonen gebruiken. Bij vrouwen die baarmoederkanker hebben of hebben gehad, kan de tumor groeien of terugkomen door het gebruik van dit middel. U kunt dit middel daarom beter niet gebruiken. Overleg met uw arts over een mogelijk alternatief. Indien dit er niet is, kunt u in sommige gevallen dit middel wel gebruiken, in combinatie met een progestageenhormoon.

• Leveraandoeningen en galstenen. Een leveraandoening merkt u aan een gevoelige, opgezwollen buik of een gele verkleuring van het oogwit of van de huid.

  Waarschuw bij deze verschijnselen een arts. De galstenen zelf zijn vaak pijnloos, een enkele keer ontstaat er een galblaaskoliek. U merkt dit aan hevige pijnaanvallen in de bovenbuik. Waarschuw dan een arts.

• Dementie bij vrouwen ouder dan 65 jaar.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Wanneer?
U mag het medicijn innemen op elk moment van de dag. Het beste kunt u een vast tijdstip kiezen, bijvoorbeeld 's ochtends bij het ontbijt, dan vergeet u minder snel een dosis.

Hoe lang?

Gebruik dit medicijn bij voorkeur niet langer dan een of twee jaar. Probeer na een half jaar te stoppen om na te gaan of uw klachten over zijn. Als de klachten terugkeren, kunt u in overleg met uw arts de behandeling weer voortzetten.

Vergeten

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

• U gebruikt dit medicijn één keer per dag: duurt het nog meer dan twaalf uur per dag voor u de volgende tablet inneemt? Neem de vergeten tablet dan alsnog in. Duurt het nog minder dan twaalf uur? Sla de vergeten tablet dan over.

Verboden

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Dit middel kan wisselwerkingen hebben met andere medicijnen.

Het medicijn waarmee de belangrijkste wisselwerking optreedt, is het volgende. In de tekst hieronder staat alleen de werkzame stof van dit medicijn, dus niet de merknaam. Of uw medicijn die werkzame stof bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

• Tamoxifen (een anti-oestrogeen) en anastrozol, exemestaan en letrozol (aromatase-remmers) die gebruikt worden bij bepaalde vormen van borstkanker. Deze middelen en geconjugeerde oestrogenen kunnen elkaars werking tegengaan. Overleg met uw arts.

Twijfelt u eraan of bovenstaande wisselwerking voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Gebruik dit medicijn NIET tijdens de zwangerschap of als u zwanger wilt worden. Als u dit medicijn gebruikt en u raakt zwanger, overleg dan met uw arts.
Deze tabletten zijn niet geschikt als anticonceptiepil. De anticonceptiepil bevat een zwaarder hormoon.

Als u niet zeker weet of u nog zwanger kunt worden, moet u extra maatregelen nemen, bijvoorbeeld door ook condooms te gebruiken. Mogelijk is een gewone anticonceptiepil geschikter voor u. Raadpleeg daarover uw arts. Als uw laatste menstruatie meer dan één jaar geleden was, zijn extra maatregelen waarschijnlijk niet meer nodig.

Borstvoeding
Dit medicijn wordt meestal alleen gebruikt door vrouwen die niet meer zwanger kunnen worden, dus geen borstvoeding geven. Geeft u toch borstvoeding? Dit medicijn komt in de moedermelk terecht. De hoeveelheid is echter uiterst gering en schadelijke effecten voor de zuigeling zijn er waarschijnlijk niet. Een groter probleem is echter dat het oestrogeenhormoon de borstvoeding laat teruglopen. Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts.

Stoppen

U kunt met dit medicijn stoppen wanneer u wilt. Als u stopt, kunnen de klachten terugkeren. In dat geval kunt u in overleg met uw arts de behandeling weer een half jaar voortzetten.

Handelsinformatie

Ja, u heeft een recept nodig.

Het mengsel van geconjugeerde oestrogenen was op recept verkrijgbaar onder de merknaam Dagynil. Het is sinds oktober 2022 uit de handel.
Oestrogenen, geconjugeerd wordt nog gebruikt in combinatie met bazedoxifeen onder de merknaam Duavive.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.