Introductie

Nilutamide is een anti-androgeen. Dat wil zeggen dat het de werking tegengaat van mannelijke geslachtshormonen.

Artsen schrijven nilutamide voor bij prostaatkanker.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

Werking

Kanker

Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende aandoeningen, waarbij lichaamscellen zich ongeremd vermenigvuldigen. Het gevolg is tumoren (gezwellen) of afwijkingen in bloed en lymfebanen. Het is een ernstige ziekte die, als men er niets aan doet, fataal kan zijn.

Dankzij nieuw onderzoek is tegenwoordig goede behandeling voor veel soorten kanker mogelijk. Bij snelle behandeling voorkomt u dat een kankergezwel doorgroeit in het omringende weefsel of dat het uitzaait. Bij uitzaaiingen ontstaat kanker op andere plaatsen in het lichaam.

OorzaakIn elke cel zit DNA. DNA bevat de erfelijke eigenschappen van ons lichaam, zoals de bloedgroep en de kleur van de ogen. Door het DNA weten cellen wat ze moeten doen, bijvoorbeeld ook hoe snel ze zich moeten delen. Bij een celdeling ontstaan uit één cel twee dochtercellen, met exact hetzelfde DNA als de moedercel. Als het stukje DNA dat de celdeling bestuurt beschadigd raakt, kan de cel zich sneller gaan delen. De dochtercellen van elke cel bevatten dezelfde beschadiging in het DNA. Daardoor gaan ook deze cellen zich ongeremd delen, met kanker tot gevolg.

Hoe de beschadiging in het DNA ontstaat, is vaak onbekend. Het lijkt soms te komen door chemische stoffen als teer in tabaksrook, of door asbest, alcohol, te veel of te vet voedsel, straling of door een erfelijke aanleg.

Verschijnselen
Kanker is een verraderlijke ziekte. Elke kankersoort veroorzaakt weer andere klachten. In het beginstadium zijn er vaak helemaal geen verschijnselen. Pas als een kankergezwel tegen zenuwen aandrukt, is pijn te voelen.

Sommige klachten komen bij vrijwel alle kankersoorten voor, zoals erge vermoeidheid gebrek aan eetlust en sterke vermagering (bijvoorbeeld meer dan drie kilo per maand).

Prostaatkanker
De prostaat is een klier die in de onderbuik om de urinebuis heen ligt. Deze klier maakt het prostaatvocht dat bij de zaadlozing samen met de zaadcellen naar buiten komt.

Het mannelijke hormoon testosteron bevordert de groei van de kankercellen. Testosteron wordt aangemaakt door de zaadballen.

Op de plaats van de tumor verhardt de prostaat. Door de tumor kan de prostaat ook groter zijn. De tumor kan de plasbuis dichtknijpen, waardoor het plassen moeilijker gaat.

Prostaatkanker komt vooral voor bij oudere mannen.

Behandeling
Hormonen, bestraling of operatie zijn de meest voorkomende behandelingsmethoden bij prostaatkanker.

Bij een operatie verwijdert men de zaadballen, zodat deze het mannelijke hormoon testosteron niet meer kunnen aanmaken.

Met hormonen probeert men het effect van het mannelijke hormoon testosteron uit te schakelen. Als hormoon kan de arts nilutamide voorschrijven, vaak in combinatie met andere blokkerende hormonen, zoals leuproreline, triptoreline of gosereline.

Werking
Nilutamide vermindert de invloed van het mannelijke hormoon testosteron op de prostaat.

Effect
Met alleen hormonen kan de ziekte niet genezen. De klachten worden wel minder en de tumor groeit minder snel.

Bijwerkingen

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Minder goed in het donker kunnen zien. U merkt dit als u vanuit een lichte naar een donkere omgeving gaat. Uw ogen hebben dan meer moeite om zich aan te passen.

  U kunt daardoor tijdelijk minder scherp zien. Een bril met getinte glazen kan de klachten verminderen.

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, buikpijn en verlies van eetlust.

• Opvliegers, aanvallen van warmtegevoel, rood hoofd en zweten.

• Impotentie, verminderde zin in vrijen en stoornissen bij het klaarkomen, zoals niet kunnen klaarkomen of een verminderde hoeveelheid zaadvloeistof.

  Als u stopt met het gebruik van dit medicijn, gaan deze bijwerkingen geleidelijk aan weer over. Als u dit medicijn gebruikt samen met leuproreline, triptoreline of gosereline komt deze bijwerking vaker voor.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Groei van borsten.

  Dit neemt af na stoppen met de behandeling of na verminderen van de dosering. Zelden blijven de borsten of ze gaan niet meer helemaal weg. Het klierweefsel en de tepels kunnen ook pijnlijk aanvoelen en er kan wat vocht uit de tepels komen (melkvorming). Soms probeert men deze bijwerking te voorkomen door voorafgaand aan de behandeling de borstklieren kort te bestralen.

• Haaruitval of juist versterkte haargroei op plaatsen waar het eerder niet groeide.

• Leveraandoeningen, zoals leverontsteking. Waarschuw uw arts als u een van de volgende verschijnselen bemerkt: jeuk, donkere urine, aanhoudend verminderde eetlust, gele verkleuring van de huid en slijmvliezen, een gevoelige, opgezwollen buik.

  Uw arts zal uw lever onderzoeken voor u aan de behandeling begint en daarna met regelmatige tussenpozen. 

• Ernstige longaandoening. Raadpleeg daarom altijd uw arts bij onverklaarbare benauwdheid, hoesten, pijn op de borst of koorts.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Bloedarmoede. Neem contact op met uw arts als u extreem vermoeid wordt.

  Deze bijwerking ontstaat doordat het lichaam minder rode bloedcellen aanmaakt.

• Huidreacties, zoals jeuk, rode huid, bultjes en huiduitslag, soms veroorzaakt door allergie.

  Als de huiduitslag ontstaat door allergie mag u dit middel niet opnieuw gebruiken. Geef daarom aan de apotheek door dat u allergisch bent voor nilutamide. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit middel niet opnieuw krijgt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Wanneer?
U mag het medicijn innemen op elk moment van de dag. Het beste kunt u vaste tijdstippen kiezen, dan vergeet u minder snel een dosis. Bij één keer per dag, bij voorkeur 's ochtends. Bij twee keer per dag 's ochtends en 's avonds.

Hoelang?
U gebruikt dit medicijn meestal de eerste vier weken in dubbele dosis, waarna u gedurende langere tijd een lagere onderhoudsdosis gebruikt. Hoe lang u deze onderhoudsdosis moet gebruiken, is afhankelijk van het effect en uw persoonlijke omstandigheden.

Vergeten

Het is belangrijk dat u dit medicijn consequent blijft slikken. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

• Als u dit medicijn 1 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

• Als u dit medicijn 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

Verboden

autorijden?
Onscherp zien in het donker kan een probleem zijn bij deelname aan het verkeer, bijvoorbeeld bij rijden bij nacht of als u een donkere tunnel inrijdt. Indien u hier last van heeft, neem dan geen deel aan het verkeer.

alcohol drinken en alles eten?
Gebruik liever geen alcohol als u dit medicijn gebruikt. Uw lichaam kan hierop anders reageren dan normaal. Uw gezicht kan rood worden en u kunt last krijgen van misselijkheid, hoofdpijn, benauwdheid, zweten en verwardheid.

Wisselwerking

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende:

• Mannelijke geslachtshormonen, zoals androstanolon, nandrolon, prasteron of testosteron. Nilutamide kan de werking van deze medicijnen tegengaan. Of mogelijk werkt nilutamide juist minder goed. Overleg hierover met uw arts. Uw arts schrijft mogelijk een ander medicijn voor.

Twijfelt u eraan of de bovenstaande wisselwerking voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Niet van toepassing. Dit medicijn wordt gebruikt door mannen met prostaatkanker.

Stoppen

Als u dit middel dagelijks gedurende meerdere maanden heeft gebruikt, is het nodig langzaam af te bouwen. Uw lichaam kan dan aan de nieuwe hormoonverhoudingen wennen. Raadpleeg hiervoor uw arts of verpleegkundige.

Handelsinformatie

Nilutamide is sinds 1990 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in tabletten onder de merknaam Anandron.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.