Introductie

Methoxsaleen behoort tot de psoralenen.

Artsen schrijven het soms voor bij psoriasis en bij vitiligo als onderdeel van een PUVA-behandeling.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Methoxsaleen bindt zich aan huidcellen als er ultraviolet-A-licht (UV-A-licht) op valt. Hierdoor remt het de groei van deze huidcellen.
• Bij de huidziekten psoriasis (schilferende en jeukende huid) en vitiligo (bleke huidvlekken). Het is een onderdeel van een PUVA-behandeling (een behandeling waarbij ook UVA-licht wordt gebruikt).
• Een PUVA-behandeling duurt minstens 2 maanden. Na enkele weken begint de huid zich te herstellen.
• Capsules en tabletten: neem methoxsaleen 2 uur in voor de behandeling met UVA-licht. Meestal is dat 2 keer per week.
• Badvloeistof: neem het bad 15 minuten voor de behandeling met UVA-licht.
• Huidgel of emulsie: breng aan op de plekken 15 minuten voor de behandeling met UVA-licht.
• Capsules: u kunt misselijk worden. Heeft u hier last van? Neem methoxsaleen dan in met wat voedsel. Helpt dit niet? Uw arts kan u dan adviseren het middel in te nemen in 2 gelijke porties met 30 minuten ertussen.
• Tijdens en na de behandeling moet u een zonnebril dragen om uw ogen te beschermen. Ook moet u uit de zon blijven omdat u meer kans hebt op ernstige zonnebrand.
  Capsules: 8 uur na slikken uit de zon blijven en zonnebril dragen.
  Badvloeistof, huidgel of emulsie: 12 tot 48 uur na het bad uit de zon blijven.
• Andere bijwerkingen: huiduitslag en jeuk.

Werking

Psoriasis

Verschijnselen
Bij psoriasis is de huid ontstoken en schilferig. Ook jeukt de huid vaak. De klachten variëren sterk; er zijn perioden met weinig klachten, afgewisseld met perioden met heftige verschijnselen. De ernst van de aandoening varieert van 1 tot 2 kleine plekjes tot uitgebreide schilfering en roodheid van de huid. Vaak zijn ook de nagels aangedaan.

Oorzaak
Bij psoriasis groeit de bovenste laag van de huid te snel. Bovendien rijpen de cellen niet goed uit, waardoor ze aan de huid blijven plakken. Hierdoor ontstaan verdikkingen en schilfers.
Men vermoedt dat psoriasis een auto-immuunziekte is. Dat betekent dat het lichaam antistoffen maakt tegen eigen lichaamscellen, in dit geval de cellen van de huid. Het is onbekend waarom het lichaam zich keert tegen de eigen cellen.

Behandeling
De behandeling bestaat uit smeren van huidmiddelen met bijnierschorshormonen (corticosteroïden). Daarnaast zijn verzachtende crèmes en zalven nodig om de huid soepel te houden. Als bijnierschorshormonen onvoldoende effect of te veel bijwerkingen hebben, kan de arts andere behandelingen voorschrijven, zoals lichttherapie met PUVA. Bij deze lichttherapie krijgt u een bestraling met  ultraviolet-A-licht ofwel UVA. Dit is een deel van het natuurlijke zonlicht.
Bij de bestraling met UVA-licht gaat u zonder kleren in een lichtkast staan of op een soort zonnebank liggen. Deze behandeling vindt altijd plaats in een ziekenhuis.

Bij de PUVA-behandeling neemt u methoxsaleen 2 uur van tevoren in. Of u gaat 15 minuten van tevoren in een bad met water waarin methoxsaleen is gedaan. Ook zijn er een huidgel en huidemulsie, die u 15 minuten voor de behandeling moet aanbrengen op de plekken.
 Een behandeling met PUVA duurt minimaal 2 tot 3 maanden.

Werking
Door belichting van de huid met UVA-licht bindt methoxsaleen zich aan DNA van de huidcellen. Hierdoor kunnen de huidcellen niet groeien. UVA-licht remt zelf ook de groei en ontsteking van de huid.

Effect
Na 2 tot 3 weken komen er minder schilfers en begint uw huid zich te herstellen. Na 3 tot 4 maanden zal uw huid meestal helemaal of grotendeels 'gaaf' zijn. Hoe lang de huid rustig blijft, is moeilijk te voorspellen, meestal weken tot maanden.

Overige huidaandoeningen

Vitiligo
Vitiligo is een huidziekte met scherp begrensde onregelmatig gevormde plekken waar het huidpigment uit is verdwenen. De huid is op deze plekken lichtroze. Vooral bij mensen met een donkere huid zijn deze plekken zeer opvallend. De ongepigmenteerde huid kan in de zon ook makkelijk verbranden.

Behandeling
Ook bij vitiligo wordt methoxsaleen soms gebruikt, op dezelfde manier als bij psoriasis (zie bij Psoriasis).

Werking
U merkt na een aantal weken dat de lichte vlekken donkerder beginnen te worden. U kunt het resultaat pas beoordelen na 6 tot 9 maanden.

Bijwerkingen

Als u dit medicijn inslikt of via de badvloeistof, gel of emulsie op de huid krijgt:

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Rode huid, jeuk en donkere vlekken op de huid (hyperpigmentatie).

• Bruiner worden van de huid. Meestal is dit geen probleem, maar als u een gepigmenteerde huid heeft, moet u er rekening mee houden dat hij nog donkerder kan worden.

• Overgevoeligheid voor zonlicht.

  Hierdoor kunt u ernstig verbrand raken.
  Gebruikt u dit medicijn als tabletten of capsules? Bescherm dan de onbedekte huid tot minstens 8 uur na de behandeling tegen zonlicht. Doe dit met een zonnebrandmiddel met hoge beschermingsfactor. Of draag kleding die geen licht doorlaat. Dek de ogen af met een zonnebril die beschermt tegen UVA en vermijd direct zonlicht.
  Gebruikt u dit medicijn plaatselijk op de huid? Bescherm dan uw huid na behandeling minstens 1 of 2 dagen. Uw arts zal u hierover adviseren.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Blaren op de huid, pijnlijke huid.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Toename van de haargroei op de behandelde huid.

• Loslaten van de nagels.

• Vroegtijdige huidveroudering, als u de PUVA-behandeling langdurig gebruikt. U merkt dat aan toename van de rimpels en een dunnere huid.

• Huidtumoren, vooral als u de PUVA-behandeling langdurig gebruikt.

  Uw arts zal uw huid na elke 8 tot 10 behandelingen nauwkeurig onderzoeken.

• Bij mensen met porfyrie: een UVA-behandeling kan de huidklachten van porfyrie (zoals blaarvorming en wonden) verergeren.

  Meld uw arts voorafgaand aan de behandeling dat u porfyrie heeft.

Alleen als u dit medicijn inslikt:

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)

• Misselijkheid

  Dit kunt u voorkomen door het medicijn in te nemen met melk of wat voedsel. Als dit niet voldoende helpt, kan uw arts u aanraden om het middel in 2 gelijke porties in te nemen, met een tussenpoos van ongeveer 30 minuten.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Duizeligheid en hoofdpijn.

  Deze bijwerkingen gaan vanzelf weer over.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Vocht vasthouden. U merkt dit vooral doordat u dikke enkels krijgt, uw lichaamsgewicht toeneemt of aan benauwdheid.

  Heeft u hier last van? Raadpleeg dan uw arts.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Psychische klachten, zoals depressiviteit en zenuwachtigheid.

  Als u deze bijwerkingen opmerkt, neem dan contact op met uw arts.

• Slapeloosheid

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Hoe?

• Capsules en tabletten: kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.
• Badvloeistof: in het ziekenhuis neemt u 15 minuten lang een bad met badvloeistof met methoxsaleen.
• Huidgel of emulsie: aanbrengen op de aangedane plekken.

Wanneer?

Meestal krijgt u 2 keer per week een behandeling.

• Capsules en tabletten: neem methoxsaleen 2 uur voor de behandeling met UVA-licht in. Neem het in tijdens een maaltijd of met wat voedsel.
• Badvloeistof: neem het bad direct voor de behandeling met UVA-licht.
• Huidgel of emulsie: meestal 15 minuten voor de behandeling met UVA-licht aanbrengen.

Hoelang?
Een PUVA-behandeling wordt voortgezet totdat alle aangedane plekken verdwenen zijn. Dit kan een aantal maanden duren.

Daarna zal uw arts de behandeling in een aantal maanden langzaam afbouwen, door het aantal behandelingen per week te verminderen.

Hoe lang de huid rustig blijft is moeilijk te voorspellen, meestal weken tot maanden.

Vergeten

De dosis methoxsaleen in capsules of tabletten neemt u meestal 2 uur voor een behandeling met UVA-licht. Raadpleeg uw arts als u de dosis vergeten bent. Mogelijk kan het moment van de licht behandeling iets worden uitgesteld.

Verboden

autorijden? alcohol drinken?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

alles eten?
Sommige voedingsmiddelen bevatten stoffen die de kans op bijwerkingen door PUVA vergroten. Het gaat om citroenen, vijgen, peterselie, witte peen, wortelen, mosterd en selderij. Eet deze voedingsmiddelen dus niet.

Wisselwerking

Dit medicijn is niet in Nederland geregistreerd. Dit betekent dat niet bekend is welke wisselwerkingen met andere medicijnen optreden. Er zijn wel een paar medicijnen die in theorie een wisselwerking kunnen hebben. Het gaat om:

• Medicijnen die lichtovergevoeligheid veroorzaken, zoals antibiotica van het tetracycline-type, het hartmedicijn amiodaron, bepaalde medicijnen tegen misselijkheid en psychische klachten (fenothiazines).
• Cicosporine, een medicijn dat de afweer onderdrukt.

Gebruikt u een van bovenstaande medicijnen? Overleg dan eerst met uw arts of apotheker voordat u PUVA gaat gebruiken.

Zwangerschap

Zwangerschap
U mag dit medicijn NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort zwanger wilt worden. Het kan schadelijk zijn voor het ongeboren kind. Gebruik dus goede anticonceptie tijdens de behandeling met dit medicijn. Raadpleeg uw arts als u er over denkt om zwanger te worden. Misschien kan uw arts een ander middel voorschrijven dat u wel veilig is voor de baby.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u borstvoeding geeft. Het medicijn gaat over in de moedermelk en kan zo schadelijk voor de baby zijn. Misschien kan uw arts u tijdelijk een ander medicijn voorschrijven, dat wel veilig is voor de baby.

Stoppen

U kunt op elk moment in één keer met het gebruik van de PUVA-behandeling stoppen.

Handelsinformatie

Methoxsaleen is sinds 1954 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar als het merkloze Methoxsaleen als badvloeistof, emulsie en huidgel.

Methoxsaleen was tot december 2015 in Nederland op recept verkrijgbaar onder de merknaam Geroxalen in capsules. Eerder ook als tabletten onder de merknaam Meladinine. Momenteel zijn de capsules en tabletten alleen via import uit andere landen verkrijgbaar.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.