Introductie

Mesalazine behoort tot de 5-ASA-medicijnen.Mesalazine remt ontstekingen in de darmwand.

Artsen schrijven mesalazine voor bij de chronische darmontsteking colitis ulcerosa, zoals proctitis ulcerosa.

Instructiefilmpjes

Film 1 - Zetpil en klysma

Film 2 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Mesalazine remt ontstekingen in de darmwand.
• Bij de chronische darmontsteking colitis ulcerosa.
• Tabletten of korrels: slik door met een half glas water, zonder te kauwen. Sommige korrels kunt u ook op wat eten strooien, zoals yoghurt. Sommige tabletten mag u uiteen laten vallen. Vraag uw apotheek hiernaar. Wordt u misselijk of krijgt u maagklachten? Neem het dan in bij de maaltijd. Dan heeft u er minder last van.
• Zetpillen, klysma's en schuim voor in de anus (poepgat): ga vooraf naar het toilet en breng daarna het middel in de anus. Het werkt het beste als u dit doet voor u gaat slapen. Dan kan het de hele nacht werken. Moet u het vaker per dag gebruiken? Gebruik de andere zetpillen of klysma's verdeeld over de dag, nadat u ontlasting hebt gehad.
• Klysma: laat het klysma op lichaamstemperatuur komen voor u hem gebruikt, bijvoorbeeld in een lauwwarm badje. Dan voelt het prettiger. Lees verder de instructie op de site.
• U kunt last krijgen van hoofdpijn, buikpijn, winderigheid en minder eetlust.
• Blijf uit de felle zon en ga niet onder de zonnebank. Dit medicijn maakt uw huid gevoeliger voor UV-licht. Daardoor kunt u eerder verbranden door de zon.
• U mag dit medicijn gebruiken als u zwanger bent. Of als u zwanger wilt worden.
• U mag dit medicijn gebruiken als u borstvoeding geeft. Let op: krijgt uw baby diarree? Geef dan geen borstvoeding en overleg met uw arts.

Werking

Colitis ulcerosa

Colitis ulcerosa is een chronische ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm. Hierdoor heeft u last van frequente en forse diarree, vaak met bloed en slijm erbij.

Andere klachten zijn buikpijn, koorts, uitdrogingsverschijnselen,  bloedarmoede en gewichtsverlies. Periodes met weinig klachten worden afgewisseld met periodes waarin de ziekte opvlamt.

Oorzaak
Bij colitis ulcerosa is meestal alleen het laatste stuk van de dikke darm aangedaan, de endeldarm. De ziekte heet dan proctitis ulcerosa. Na verloop van jaren kan de ziekte zich uitbreiden naar de rest van de dikke darm.

De oorzaak van de ontsteking is niet een infectie, maar een auto-immuunreactie. Dit betekent dat het natuurlijke afweermechanisme zich tegen de cellen in de eigen darmwand keert.

Behandeling
Aanvallen van colitis ulcerosa worden in eerste instantie behandeld met 5-ASA-medicijnen, zoals mesalazine. Het wordt ook gebruikt om nieuwe aanvallen te voorkomen.

Het hangt af van de precieze plaats van de ontsteking in de darmen welk merk en welke toedieningsvorm de arts voorschrijft. Per product komt de werkzame stof namelijk in een ander deel van de darmen vrij.

Bij proctitis ulcerosa schrijft de arts meestal zetpillen of een klysma voor. Bij een ontsteking aan het begin van de dikke darm is een klysma nodig. Bij ontstekingen in nog hoger gelegen delen van de darm zijn tabletten of granulaat (korrels) nodig. Deze hebben een speciaal laagje waardoor de mesalazine pas vrijkomt in een specifiek deel van de darm.

Effect
Mesalazine remt de ontsteking en voorkomt nieuwe aanvallen van colitis ulcerosa. Hierdoor verminderen uw klachten, zoals diarree en buikpijn. Als u het continu gebruikt, merkt u dat de opvlammingen van de ziekte minder hevig zijn en langer uitblijven.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Hoofdpijn

  Raadpleeg uw arts als u hier last van blijft houden.

• Huiduitslag, jeuk, galbulten.

  Dit kan zeer zelden komen door overgevoeligheid, maar hoeft niet. (zie Zeer zelden: Overgevoeligheid). Raadpleeg daarom bij huiduitslag uw arts.

• Trillen

  Raadpleeg uw arts als u hier last van blijft houden.

• Gevoel van zwakte en zenuwproblemen. Heeft u last van een tintelend of doof gevoel in armen en benen of van een branderige pijn in handen of voeten? Stop dan met het gebruik en raadpleeg een arts.

  Meestal gaan deze verschijnselen weer weg, een enkele keer zijn ze blijvend.

• Als u een klysma gebruikt: prikkelend gevoel in de anus.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals diarree, misselijkheid, braken, weinig eetlust, winderigheid, brandend maagzuur, buikpijn en een opgezette buik.

  Door de dosering langzaam op te bouwen kunt u dit meestal voorkomen.
  Zeer zelden kan er ernstige diarree optreden, of kunnen bestaande diarreeklachten verergeren. Heeft u bij deze klachten ook kramp, plotselinge buikpijn, bloederige diarree en soms koorts, hoofdpijn en huiduitslag? Er kan sprake zijn van een ernstige overgevoeligheid. Neem dan direct contact op met uw arts. U mag sulfasalazine en soortgelijke medicijnen dan niet meer gebruiken. (Zie ook Zeer zelden: Overgevoeligheid).

• Tijdelijke onvruchtbaarheid bij mannen door een tekort aan zaadcellen.

  Dit herstelt zich binnen 2 tot 3 maanden na stoppen met de behandeling.

• Hartkloppingen, een heel enkele keer ontsteking van de hartspier of het hartzakje.

  Neem bij hartklachten of benauwdheid contact op met uw arts.

• Longontsteking en kortademigheid.

  Waarschuw bij ernstige benauwdheid een arts.

• Haaruitval en acne.

  Als u stopt met dit medicijn gaan deze klachten weer over.

• Duizeligheid, koorts, vermoeidheid.

  Raadpleeg uw arts als u hier last van blijft houden.

• Stemmingsveranderingen, zoals neerslachtigheid, irritatie en nervositeit kunnen ontstaan of verergeren.

  Neem bij deze bijwerkingen contact op met uw arts of apotheker.

• Beschadiging van de nieren.

  De kans op deze bijwerking is hoger na langdurig gebruik. De schade kan blijvend zijn. Als u dit medicijn langere tijd gebruikt zal uw arts daarom de werking van de nieren regelmatig controleren.

• Nierstenen. U merkt dit aan plotselinge erge pijn in uw zij of buik en soms kan er bloed in uw plas zitten. Raadpleeg dan uw arts.

  Het advies is om tijdens de behandeling met dit medicijn voldoende te drinken.

• Ontsteking van de alvleesklier (pancreas) of van de lever en tekorten aan bepaalde bloedcellen. Waarschuw uw arts bij een of meer van de volgende verschijnselen: plotselinge hevige pijn in bovenbuik, gele kleur van huid en oogwit, onverklaarbare blauwe plekken, extreme vermoeidheid, keelpijn met koorts en blaren in de keel of bloedneuzen.

  Om deze klachten te voorkomen zal uw arts regelmatig uw bloed controleren.

• Keelpijn en spierpijn.

  Raadpleeg uw arts als u hier veel last van heeft.

• Oorpijn en oorsuizen.

  Raadpleeg uw arts als u hier veel last van heeft.

• Gewrichtspijn

  Raadpleeg uw arts als u hier veel last van heeft.

• Uw huid kan gevoeliger worden voor UV-licht. Bijvoorbeeld van de zon, de zonnebank of UV-lamp. Dit kan jeuk, roodheid en ernstige verbranding geven. Ook kunt u last krijgen van huiduitslag en huidverkleuring.

  Begint u net met dit medicijn? Blijf dan uit direct zonlicht, vooral tussen 10.00 en 15.00 uur. Bescherm uw huid tegen de zon. Bijvoorbeeld met zonnebrandmiddel en beschermende kleding, zoals een hoed en een zonnebril. Ga niet onder de zonnebank. Krijgt u een ernstige reactie op de zon? Stop dan met dit medicijn en waarschuw uw arts. 

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. U merkt dat aan huiduitslag en jeuk. Raadpleeg dan uw arts.

• In zeldzame gevallen ontstaat een ernstige overgevoeligheid met duizeligheid, flauwvallen en koorts. Ook kunt u een opgezwollen gezicht, tong of keel krijgen en daarbij erg benauwd worden.
  Verder kan een ernstige huidaandoening ontstaan met blaarvorming. De blaren ontstaan vooral op de lippen en op de slijmvliezen van de mond en geslachtsdelen. Stop in al deze gevallen direct het gebruik en waarschuw een arts of ga naar de Eerste-hulpdienst.
  Kreeg u ooit eerder een allergische reactie van mesalazine, olsalazine of sulfasalazine, of van een medicijn uit de groep salicylaten, zoals acetylsalicylzuur? Begin dan niet direct met dit medicijn maar raadpleeg eerst uw arts of apotheker. Het kan zijn dat u vanwege overgevoeligheid een ander medicijn moet gebruiken.
   

  Als u overgevoelig bent, mag u dit medicijn, of medicijnen die hier op lijken, in de toekomst niet meer gebruiken. Geef dat door aan de apotheker. Het apotheekteam kan er op letten dat u dit medicijn of soortgelijke medicijnen niet opnieuw krijgt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?

Tabletten of granulaat (korrels)

• De tablet of het granulaat doorslikken met een half glas water. Slik ze heel door, dus zonder te kauwen. Zo blijft de beschermende laag intact. Deze beschermende laag mag pas in de darmen oplossen, zodat de werkzame stof daar vrijkomt en niet al in de maag.
• Pentasa-tabletten kunt u vooraf ook in een glas of lepel water of andere drank uiteen laten vallen. Dat duurt een paar minuten. Let er wel op dat u alle 'korreltjes' die zo ontstaan heel doorslikt en dat u niet op de korrels kauwt. Andere merken tabletten kunt u NIET uiteen laten vallen!
• De Pentasa-korrels kunt u ook vooraf op wat voedsel strooien, zoals yoghurt.

Zetpillen

• Breng de zetpil in de anus. Het maakt daarbij niet uit of u de zetpil met de punt naar voren of met de stompe kant naar voren inbrengt. Als u zetpil met een beetje water bevochtigt, kunt u hem wat makkelijker inbrengen.
• Als u de zetpil binnen 10 minuten verliest, omdat u naar het toilet moet, kunt u een nieuwe inbrengen.

Klysma

• Laat het klysma voor u hem toedient op lichaamstemperatuur komen, bijvoorbeeld in een lauwwarm waterbadje.
• Zorg ervoor dat u ontlasting heeft gehad voordat u het klysma inbrengt. Probeer niet net na inbrengen van het klysma ontlasting te hebben. Ga dus vooraf naar het toilet.
• Ga op uw linkerzij liggen, omdat in deze houding de vloeistof goed doordringt in de darmen. Houd uw onderste been gestrekt en het bovenste gebogen.
• Schud het klysma goed. Breng de tuit van het klysma voorzichtig in de anus.
• Knijp de fles zo veel mogelijk leeg. Houd de fles ingedrukt als u hem terugtrekt uit de anus. Hiermee voorkomt u dat de vloeistof weer terugvloeit in de fles. Er blijft altijd een beetje vloeistof achter in de verpakking. Dit is normaal, de ingebrachte hoeveelheid is voldoende voor de werking.
• Rol op uw buik en blijf ongeveer 5 minuten zo liggen om te voorkomen dat de vloeistof er weer uit komt.
• Houd er rekening mee dat wanneer u een beetje vloeistof knoeit, of als de vloeistof wegloopt, dit medicijn bruine vlekken veroorzaakt in linnengoed. Deze vlekken zijn er niet meer uit te wassen. U kunt dit voorkomen door bijvoorbeeld op een absorberend matje te gaan liggen.

Schuim voor in de anus

• Probeer ervoor te zorgen dat u niet net na inbrengen van het schuim last krijgt van ontlasting. Ga dus vooraf naar het toilet.
• Maak het schuim vlak voor inbrengen klaar. Zet de applicator (het inbrenghulpstuk) op de tuit van de spuitbus. Schud de spuitbus 20 seconden stevig.
• Als u met een nieuwe spuitbus begint, verwijder dan eerst het plastic flapje onder de pompdop. Dit is de veiligheidspal.
• Draai de pompdop zo dat het halfronde gaatje onderaan de pompdop boven de tuit staat. De spuitbus is nu klaar voor gebruik.
• Zet uw wijsvinger op de bovenkant van de pompdop en draai de spuitbus om. De spuitbus werkt alleen goed als de pompdop zo recht mogelijk naar beneden wijst.
• Leun voorover en plaats hierbij één voet op een stoel of bankje, zodat één been gebogen is en de andere gestrekt. Als u niet kunt of wilt staan, ga dan op uw buik op de zijkant van uw bed liggen en zet één voet op de grond naast het bed.
• Breng de applicator voorzichtig zo ver mogelijk in de anus.
• Druk de pompdop volledig in en houd deze ongeveer 2 seconden ingedrukt. Laat de pompdop daarna heel langzaam los. Wacht 10 tot 15 seconden voordat u de applicator verwijdert, omdat het schuim nog een klein beetje uitzet en anders uit de applicator zal druppelen.
• Gooi na gebruik de applicator bij het huisvuil in het bijgeleverde zakje. Gebruik de volgende keer een nieuwe applicator.

Wanneer?

• Tabletten of granulaat: Het beste kunt u de tabletten of korrels direct na een maaltijd innemen. U voorkomt zo maagklachten.
• Zetpillen: breng de zetpillen verdeeld over de dag in. Probeer in elk geval een zetpil voor de nacht in te brengen. Hij kan dan lang in de darm blijven en op die manier langer doorwerken.
• Klysma of schuim voor in de anus: dien de klysma's of het schuim verdeeld over de dag toe. Probeer het in elk geval avonds toe te dienen. Het medicijn kan dan de hele nacht in de darm blijven en op die manier lang doorwerken.
  Om een nieuwe opleving te voorkomen schrijft de arts wel eens voor om het klysma elke 2 of 3 dagen te gebruiken. Dus 1 dag wel en daarna 1 of 2 dagen niet.

Hoelang?
Gebruikt u dit medicijn om aanvallen van de darmontsteking te voorkomen? De behandeling duurt dan minstens 3 maanden.

Vergeten

Tabletten of granulaat

• Als u dit medicijn 1 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal gebruikt? Neem de vergeten dosis dan alsnog. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla hem dan over. Wilt u toch graag nu de dosis nemen? Doe dat dan, maar neem de volgende dosis pas 8 uur daarna.
• Als u dit medicijn 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal gebruikt? Neem de vergeten dosis dan alsnog. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla hem dan over. Wilt u toch graag nu de dosis nemen? Doe dat dan, maar neem de volgende dosis pas 4 uur daarna.
• Als u dit medicijn 3 of 4 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 1 uur voor u de volgende dosis normaal gebruikt? Neem de vergeten dosis dan alsnog. Duurt het nog minder dan 1 uur? Sla hem dan over.

Zetpillen of klysma

• Als u dit middel alleen 's avonds gebruikt: duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Breng de vergeten dosis dan alsnog in. Probeer wel een paar uur na het inbrengen te blijven liggen, zodat het medicijn lang genoeg in de darm kan blijven om te werken. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit middel 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal gebruikt? Breng de vergeten dosis dan alsnog in. Probeer een paar uur na het inbrengen te blijven liggen, zodat het medicijn lang genoeg in de darm kan blijven om te werken. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

Verboden

autorijden en alcohol drinken?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

alles eten?
U kunt alles eten wat uw darmen verdragen.

Wisselwerking

Van dit medicijn zijn geen belangrijke wisselwerkingen met andere medicijnen bekend.

Zwangerschap

Zwangerschap
U kunt dit medicijn veilig gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Het wordt al jarenlang gebruikt door vrouwen die zwanger zijn of willen worden zonder problemen met de vruchtbaarheid, voor de zwangerschap of voor het kind.

Borstvoeding
U kunt dit medicijn veilig gebruiken als u borstvoeding geeft. Dit medicijn komt in de moedermelk terecht. Dit is niet schadelijk voor de baby. Zeer zelden veroorzaakt het diarree bij de baby. Krijgt uw baby diarree? Geef dan geen borstvoeding en overleg met uw arts.

Stoppen

Heeft u dit medicijn gedurende langere tijd gebruikt, dan kunt u meestal in één keer stoppen. De klachten kunnen dan wel terugkomen.

Handelsinformatie

Ja. u heeft een recept nodig.

Mesalazine is sinds 1985 internationaal op de markt. Een andere naam voor mesalazine is 5-amino-salicylzuur of 5-ASA.
Het is te krijgen in klysma's, zetpillen, schuim voor gebruik in de anus, korrels (granulaat) en tabletten.

Het is op de markt onder de merknamen Asacol, Kiudro, Pentasa, Salofalk, Mezavant en Yaldigo en als het merkloze Mesalazine.

Mesalazine wordt ook gebruikt in combinatie met een andere werkzame stof als het merkloze Beclomethason/Mesalazine FNA.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.