Introductie

Lomustine is een kankerremmende stof (cytostaticum).

Artsen schrijven het voor als chemotherapie bij bepaalde vormen van kanker, zoals hersentumoren, longkanker, lymfeklierkanker, myeloom (beenmergkanker) en melanoom.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Lomustine remt kanker (cytostaticum).
• Bij bepaalde vormen van kanker, zoals van de hersenen, longen, lymfeklieren, beenmerg en huid.
• De capsules heel doorslikken met een half glas water op een lege maag. Dit is vanaf 3 uur na een maaltijd. Neem dit medicijn het liefst in voor u gaat slapen.
• Vraag een doseerschema met de dagen waarop u lomustine moet slikken.
• Bijwerkingen die u direct kunt merken: misselijkheid, braken en minder eetlust.
• Bijwerkingen die pas na enkele dagen tot weken kunnen optreden: bloedarmoede, meer kans op bloedingen (zoals bloedneuzen) en pijnlijke mond en keel. Ook heeft u meer kans op infecties.
• Vraag advies wat u tegen de bijwerkingen kunt doen.
• Lomustine is zeer sterk werkzaam. Voorkom dat het poeder van een kapotte capsule kan verstuiven. Het is dan schadelijk voor uw huisgenoten. Breng een verpakking met kapotte capsules naar uw apotheek.
• Tijdens en tot 6 maanden na behandeling mag u niet zwanger worden. Ook mannen die lomustine gebruiken, mogen in deze periode geen kind verwekken of zonder condoom vrijen met een zwangere vrouw.

Werking

Kanker

Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende aandoeningen, waarbij lichaamscellen ongeremd groeien. Het gevolg zijn tumoren (gezwellen) of afwijkingen in bloed en lymfebanen. Het is een ernstige ziekte die slecht kan aflopen, als men er niets aan doet.

Dankzij nieuw onderzoek is tegenwoordig goede behandeling voor veel soorten kanker mogelijk. Bij snelle behandeling voorkomt u dat een kankergezwel doorgroeit in het omringende weefsel of dat het uitzaait. Bij uitzaaiingen ontstaat kanker op andere plaatsen in het lichaam.

Artsen schrijven lomustine voor bij:

• Hersentumoren, zoals gliomen. Dit is een kanker van de cellen die om de zenuwen heen zitten.
• Lymfeklierkanker, een kanker in het lymfestelsel. Het lymfestelsel bestaat uit de lymfeklieren, de milt, amandelen, het beenmerg en de zwezerik (thymus). Voorbeelden van lymfeklierkanker zijn de ziekte van Hodgkin en het non-Hodgkin-lymfoom.
• Longkanker.

In zeldzame gevallen kan lomustine worden gebruikt bij:

• Ziekte van Kahler (multipel myeloom), een kanker van het beenmerg. In het beenmerg worden de bloedcellen aangemaakt en aan het bloed afgegeven. Bij de ziekte van Kahler vermenigvuldigen bloedcellen uit het beenmerg zich zomaar. Hierdoor werken ze de aanmaak van andere, gezonde, bloedcellen tegen. Bovendien tasten ze daar het botweefsel aan.
• Huidkanker, namelijk melanoom.

Oorzaak
In elke cel zit DNA. DNA bevat de erfelijke eigenschappen van ons lichaam, zoals de bloedgroep en de kleur van de ogen. Door het DNA weten cellen wat ze moeten doen. Bijvoorbeeld ook hoe snel ze zich moeten delen.
Bij een celdeling ontstaan uit één cel 2 dochtercellen, met exact hetzelfde DNA als de moedercel. Als het stukje DNA dat de celdeling bestuurt beschadigd raakt, kan de cel zich sneller gaan delen. De nieuwe cellen hebben dezelfde beschadiging in het DNA als de moedercel. Daardoor gaan ook deze cellen zich veel te snel delen, met kanker tot gevolg.

Hoe de beschadiging in het DNA ontstaat, is vaak onbekend. Het lijkt soms te komen door chemische stoffen, zoals teer in tabaksrook, of door asbest, alcohol, te veel of te vet voedsel, straling of door een erfelijke aanleg.

Verschijnselen
Kanker is een verraderlijke ziekte. Elke kankersoort veroorzaakt weer andere klachten. In het beginstadium zijn er vaak helemaal geen verschijnselen. Pas als een kankergezwel tegen zenuwen aandrukt, is pijn te voelen.

Sommige klachten komen bij vrijwel alle kankersoorten voor, zoals erge vermoeidheid, gebrek aan eetlust en afvallen (bijvoorbeeld meer dan 3 kilo per maand).

Andere klachten kunnen zijn:

• Bij een hersentumor zijn de klachten afhankelijk van de plaats van de tumor en de druk van de tumor op het zenuwweefsel. Klachten kunnen zijn: verlammingen, problemen met horen, zien en spreken, epilepsieaanvallen, ernstige hoofdpijn. Ook kunnen mensen moeite krijgen met hun geheugen of de concentratie en trager gaan denken.
• Bij lymfeklierkanker: zwellingen in hals, oksels en liezen, koorts en nachtelijk zweten.
• Bij de ziekte van Kahler (multipel myeloom): botpijn in rug, ribben, nek of bekken en botbreuken, vaker infecties, bloedneuzen en bloedend tandvlees.
• Bij melanoom ziet u een moedervlek met grillige rand, langzaam of snel groter of dikker wordend, verkleurend, ontstoken, bloedend of jeukend.
• Bij longkanker: hoesten, pijn op de borst en kortademigheid.

Behandeling
De behandeling hangt af van de plaats waar de kanker zit en het stadium van de ziekte. Operatie, chemotherapie met cytostatica en bestraling zijn de meest voorkomende behandelingsmethoden.

Lomustine kan alleen of samen met andere cytostatica worden gebruikt.

Werking
Lomustine bindt zich aan het DNA van de cellen. De cellen kunnen zich hierdoor niet meer delen. De kanker wordt zo tot staan gebracht.

Bijwerkingen

Dit medicijn heeft een krachtige werking op de celdeling, niet alleen van kankercellen, maar ook van gezonde lichaamscellen. Hierdoor kunnen bijwerkingen ontstaan, bijvoorbeeld op plaatsen waar de cellen zich van nature snel delen. Dit zijn de slijmvliezen van mond, maag en darmen, de huid, de haren en het bloed.

Door de lijst van bijwerkingen kan het lijken dat het middel erger is dan de kwaal. Maar de bijwerkingen komen lang niet bij iedereen in dezelfde mate voor. Bovendien gaan de bijwerkingen na de kuur geleidelijk over.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Minder rode en witte bloedcellen en minder bloedplaatjes. Neem bij de volgende verschijnselen contact op met uw arts: koorts, keelpijn, koude rillingen, hoesten, benauwdheid, blaasjes in de mond en keel, pijn bij het plassen, bloed in de urine, bloedneuzen, onverklaarbare blauwe plekken en extreme vermoeidheid.

  Door minder rode en witte bloedcellen en bloedplaatjes kunnen bloedarmoede, bloedingen en infecties ontstaan. De infecties zijn bijvoorbeeld griep, verkoudheid, keelontsteking, longontsteking, blaasontsteking, schimmelinfecties of huidinfecties, zoals steenpuisten. Soms is het nodig de dosering te verlagen of de volgende toediening uit te stellen. Soms zijn er medicijnen mogelijk om de aanmaak van bloedcellen te stimuleren. De arts zal uw bloed daarom tijdens de behandeling regelmatig laten controleren.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid en braken vanaf ongeveer 3 uur na inname.

  De misselijkheid kan 1 tot 2 dagen aanhouden. Bij misselijkheid schrijft de arts een antibraakmiddel voor. Soms helpt het vaker te eten, maar dan kleine beetjes.
  Zorg dat u extra drinkt als u moet overgeven. Waarschuw uw arts als u vaker dan één keer per dag moet braken of als u direct na het innemen van de tablet moet braken.

• Minder eetlust.

  Deze kan 3 dagen na inname aanhouden.

• Pijnlijke mond, tong of keel. U kunt dit zien aan een vuurrode kleur van de slijmvliezen. Eten en drinken kunnen hierdoor pijnlijk zijn. 

  Deze bijwerkingen ontstaan door ontsteking van de slijmvliezen van mond, keel en slokdarm. In veel gevallen helpt het om op ijsblokjes te zuigen, tijdens en direct na de chemotherapie. Tijdens de chemokuur kunnen ingrepen aan uw gebit of in uw mond de klachten verergeren. Daarom is het verstandig om vóór u aan de chemokuur begint, uw tandarts uw gebit te laten controleren en eventueel behandelen. Verzorg uw gebit extra goed door een aantal maal per dag te poetsen met een zachte tandenborstel. Ook kunt u spoelen met een desinfecterende mondspoeling.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Psychische klachten, zoals verwardheid en lusteloosheid.

• Moeite met spreken.

• Een verminderde coördinatie en oriëntatie. U kunt onhandig zijn in uw bewegingen en sneller vallen.

• Wazig of slecht zien.

  Neem in dat geval meteen contact op met uw arts of verpleegkundige.

• Beschadiging van lever of nieren. Raadpleeg uw arts bij een gele kleur van huid en oogwit, donkere urine, bloed in de urine en bij dikke enkels of voeten.

  De arts zal uw lever en nieren regelmatig controleren.

• Ernstige longziekte (zoals longfibrose) met benauwdheid en hoesten.

  Waarschuw dan direct uw arts.

• Haaruitval en kaalheid. Niet alleen van hoofdhaar, maar ook van wenkbrauwen, wimpers, oksel- en schaamhaar.

  Na de behandeling zal het haar na ongeveer een maand weer gaan groeien.

• Onvruchtbaarheid of verminderde vruchtbaarheid.

  • Bij vrouwen kan lomustine de geslachtshormonen beïnvloeden. Hierdoor raakt de menstruatie verstoord of begint de overgang eerder. De menstruatie kan uitblijven, langer duren of er kunnen tussentijdse bloedingen optreden.
  • Bij sommige mannen kan de vorming van zaadcellen stoppen, waardoor zij onvruchtbaar worden. Bespreek met uw arts de mogelijkheid om zaadcellen te laten invriezen voor u met de behandeling start.
  • Kinderen, zowel jongens als meisjes, kunnen blijvend onvruchtbaar worden, omdat lomustine de ontwikkeling van de geslachtsorganen kan verstoren. Ook kan de puberteit eerder of juist later intreden.

• Meer kans op andere vormen van kanker.

  Lomustine kan het DNA in de cellen aantasten, waardoor in zeldzame gevallen juist kanker kan ontstaan. Uw arts zal samen met u de voordelen van gebruik afwegen tegen het risico.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Slik de capsule heel door, met een half glas water. De capsule niet kauwen.
• Maak de capsules niet open. Ziet u bij het openmaken van de verpakking kapotte capsules? Sluit de verpakking dan weer goed en breng deze terug naar de apotheek.
• Voorkom dat poeder van de capsules zich door het huis verspreidt. Anders kunnen uw huisgenoten er mee in aanraking komen.
• Krijgt u wat poeder uit kapotte capsules op uw huid of in uw ogen? Was uw huid dan goed af. Spoel uw ogen met veel water·
• Komen anderen toch met dit middel in contact? Raad hen dan aan zich meteen af te spoelen. Zo beperken ze de risico's tot het minimum.

Wanneer?
Neem de capsule(s) in op een lege maag. Een lege maag heeft u vanaf drie uur na een maaltijd. Neem dit medicijn bij voorkeur 's avonds voor u gaat slapen.

Moet u kort na inname overgeven? Neem GEEN nieuwe capsule, maar overleg met uw arts of verpleegkundige.

Hoelang?
In de meeste chemokuren gebruikt u één dosis lomustine een keer in de 3 of 6 weken. Het is afhankelijk van het type kanker hoe vaak u dit moet herhalen.

Wat te doen met urine, ontlasting, bloed, wondvocht of braaksel?
Voorkom dat uw directe omgeving, zoals huisgenoten, in aanraking komt met uw lichaamsvloeistoffen. U mag elkaar wel aanraken, zoals bij knuffelen en zoenen. Het gaat alleen om maatregelen in verband met urine, ontlasting, bloed, wondvocht of braaksel, omdat het medicijn hierin aanwezig is. De mensen die u verzorgen zullen bij uw verzorging altijd wegwerphandschoenen dragen.

Neem tot 4 dagen na de laatste dosering de volgende maatregelen.

• Was uw handen na elk toiletbezoek. Mannen kunnen het best zittend plassen, om spatten te voorkomen.
• Spoel na gebruik van het toilet 2 keer achter elkaar door, met het wc-deksel dicht. Zo voorkomt u spatten. Maak het toilet elke dag schoon.
• Komt u in contact met lichaamsvloeistoffen, bijvoorbeeld bij schoonmaken? Gebruik dan wegwerphandschoenen.
• Zit er urine, ontlasting, bloed of braaksel of uw kleding of beddengoed? Doe ze dan meteen in de wasmachine. Was ze niet samen met ander wasgoed. Kunt u ze niet meteen wassen? Bewaar ze dan in een afgesloten plastic zak.
• U kunt resten van urine, ontlasting en braaksel opruimen met een wegwerpmatje of keukenpapier. Gooi ze daarna weg in een dubbele afvalzak. Maak de plek daarna eventueel schoon met een sopje. Spoel het sopje door het toilet.
• Bloed en wondvocht kunnen resten van het medicijn bevatten. Doe daarom verband, gaasjes en ander wegwerpmateriaal in een dubbele afvalzak.
• Ook sperma en vaginale uitscheiding kunnen resten van dit medicijn bevatten. Gebruik een condoom en/of een beflapje. Deze kunt u weggooien in een dubbele afvalzak.
• Wilt u meer weten? Bekijk dan de adviezen op kanker.nl.

Vergeten

U slikt dit medicijn eens in de 6 weken, soms eens in de 3 weken. Bent u de capsule(s) vergeten in te nemen? Neem dan contact op met het ziekenhuis. In de meeste gevallen kunt u ze de volgende dag innemen.

Verboden

autorijden?
Sommige mensen kunnen vermoeid of verward worden of moeite krijgen om scherp te zien. Dan kan dit uw rijvaardigheid beïnvloeden. Rijd geen auto als u hier last van heeft.

alcohol drinken?
Alcohol irriteert de slijmvliezen van maag en darmen. U heeft daardoor meer kans op bijwerkingen op de maag en darmen. Gebruik daarom liever geen alcohol zolang u last heeft van uw maag en darmen.

alles eten?
U kunt alles eten wat uw maag verdraagt. Bepaalde soorten voedsel zijn echter af te raden als u last heeft van uw maag.

Op deze site kunt u onder 'Klachten & Ziektes', 'Maagklachten' adviezen vinden voor mensen met maagklachten.

Wisselwerking

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Vaccins. Overleg met uw arts als u gevaccineerd gaat worden. Bepaalde vaccins mag u niet gebruiken. Lomustine vermindert de werkzaamheid van deze vaccins en verhoogt de kans op bijwerkingen ervan. Dit betreft onder andere bof-mazelen-rodehondvaccin (BMR), gelekoortsvaccin, rotavirusvaccin en BCG-vaccin.
  Bij andere vaccins moet u soms een extra vaccinatie krijgen of moet uw bloed onderzocht om te kijken of het vaccin goed heeft gewerkt. Dit betreft onder andere griepvaccin, tetanusvaccin en vaccin tegen baarmoederhalskanker.
• De antistollingsmiddelen acenocoumarol en fenprocoumon. Lomustine kan de werking van deze medicijnen beïnvloeden. Meld de trombosedienst als u begint met lomustine, als de dosering verandert of als u stopt met lomustine.

Twijfelt u eraan of de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Het is belangrijk dat uw arts weet welke medicijnen u nog meer gebruikt. Neem daarom uw medicatieoverzicht mee als u naar het ziekenhuis gaat. Dit is een overzicht waarop staat welke medicijnen u gebruikt. Er staat ook andere belangrijke informatie op. Bijvoorbeeld of u allergisch bent voor bepaalde medicijnen. U kunt dit overzicht bij uw eigen apotheek opvragen. Krijgt u in het ziekenhuis nieuwe medicijnen, of verandert er iets aan uw medicijngebruik? Geef dit dan ook weer door aan uw eigen apotheek. Dan blijft uw medicatieoverzicht actueel.

Zwangerschap

Zwangerschap
Gebruik dit medicijn NIET als u zwanger bent of wilt worden. Er is een grote kans dat het medicijn een aangeboren afwijking bij het kind veroorzaakt. Tijdens de behandeling en tot 6 maanden daarna mag u niet zwanger worden. Bespreek met uw arts een betrouwbare anticonceptiemethode.

Borstvoeding
Geef GEEN borstvoeding als u dit medicijn gebruikt. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk terechtkomt. Als het in de moedermelk komt, kan het schadelijk zijn voor de baby.

Stoppen

Een chemokuur is zwaar en kan moeilijk vol te houden zijn, ook al helpt het u de ziekte te bestrijden. Wordt de behandeling u te zwaar, bespreek dat dan met uw arts of verpleegkundige. Samen kunt u de bijwerkingen bespreken en kijken of er aanpassingen of alternatieven mogelijk zijn.

Handelsinformatie

Lomustine is sinds 1976 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in capsules onder de merknaam Belustine. Het wordt ook wel CCNU genoemd.

Lomustine is soms niet te verkrijgen in Nederland. In dat geval kan de apotheker het soms importeren uit het buitenland onder de merknaam Ceenu. Of de apotheker kan het laten maken in een ziekenhuisapotheek of andere grootschalige apotheek.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.