Introductie

Ketoconazol is een antischimmelmiddel.

Artsen schrijven het voor bij schimmelinfecties van de huid, zoals voetschimmel, bij pityriasis versicolor en bij seborroïsch eczeem.

Highlight

• Ketoconazol doodt schimmel en gisten.
• Bij huidinfecties met schimmels of gisten, zoals voetschimmel, huidvlekjes (zomergist) en seborroïsch eczeem.
• Smeer ketoconazol op de ontstoken plekken en ook 2 cm rondom de ontstoken plekken
• Zorg dat de crème niet in de ogen, mond of neus komt.
• Uw klachten zoals roodheid, jeuk en schilfers worden binnen 2 tot 6 weken minder.
• Gebruikt u ketoconazol bij voetschimmel? Uw behandeling duurt 4 tot 6 weken.
• Gebruikt u ketoconazol bij seborroïsch eczeem? Uw behandeling duurt 2 tot 4 weken.
• Gebruikt u ketoconazol bij pityriasis versicolor? Meestal gebruikt u dit medicijn 2 weken.
• Maak de hele kuur af. Ook als uw klachten verdwenen zijn.
• U kunt last krijgen van een branderig gevoel of irritatie van de huid. Dit verdwijnt snel.
• U mag dit medicijn gebruiken als u zwanger bent. Of als u zwanger wilt worden.
• U mag dit medicijn gebruiken als u borstvoeding geeft.
• Geeft u borstvoeding en heeft u dit medicijn op of rond de tepel gesmeerd? Maak voor de borstvoeding de tepel dan schoon met (afgekoeld gekookt) water.

Download de samenvatting

Werking

Schimmelinfecties van de huid

Verschijnselen
U merkt een schimmelinfectie van de huid aan jeuk, schilfering of een rode verkleuring van de huid. Het zit vooral op plekjes die vochtig kunnen zijn, zoals tussen de tenen (‘zwemmerseczeem’), in de oksels, liezen of onder de borsten (‘smetten’).

Oorzaak
De oorzaak is een infectie met bepaalde schimmels, zoals de gistachtige schimmel Candida. Deze schimmels zijn altijd wel aanwezig op de huid. Als de omstandigheden voor hen gunstig zijn, gaan ze groeien. Deze omstandigheden zijn bijvoorbeeld vocht en warmte. Soms is de huid beschadigd waardoor een schimmelinfectie kan ontstaan, bijvoorbeeld door strakke schurende kleding. Ook kan het ontstaan door een verminderde afweer, bijvoorbeeld bij ouderen, mensen met hiv of diabetes.

Schimmels vormen sporen die later weer opnieuw kunnen uitgroeien. Daarom kunnen schimmelinfecties steeds terugkomen.

Behandeling
Ketoconazol doodt de schimmels waardoor de infectie verdwijnt. U merkt dat het werkt doordat roodheid, jeuk en schilfering afnemen. Ook als de klachten over zijn, moet u nog enige tijd doorgaan met smeren. Meestal is voor een huidinfectie een kuur van 2 tot 4 weken voldoende. Tussen de tenen kan een kuur van 6 weken nodig zijn.

Schimmelinfecties voorkomen
Verder is het belangrijk te voorkomen dat de schimmelinfectie terugkeert. Hiervoor zijn de volgende maatregelen nodig.

• Houd  de huid schoon en droog. Dus na het wassen goed afdrogen. Gebruik eventueel talk in lichaamsplooien. Veel wassen met zeep is juist niet gunstig, omdat hierdoor de bescherming van de huid afneemt. Gebruik liever een pH-neutrale zeep of een middel zonder zeep.
• Draag katoenen ondergoed. Draag wollen of katoenen  kleding en sokken en verwissel sokken dagelijks. Draag geen knellende of schurende kleding.
• Draag ventilerende schoenen en verwissel deze dagelijks. Dus geen rubberen of plastic schoenen, maar liever sandalen, of linnen of leren schoenen. Gebruik eventueel een schimmeldodend poeder in de schoenen.
• Voorkom infectie door in openbare gelegenheden (zwembaden, douches, sportzalen) altijd schoenen of slippers te dragen.

Voetschimmel

Voetschimmel is een schimmelinfectie van de huid op de voeten, meestal tussen de tenen. Het wordt ook wel zwemmerseczeem genoemd.

Hoe ketoconazol werkt bij een schimmelinfectie kunt u hierboven lezen, bij Schimmel- en gistinfecties van de huid, bij ‘behandeling’.
 

Pityriasis versicolor

Verschijnselen
Pityriasis versicolor is een onschuldige huidaandoening die wordt veroorzaakt door een bepaalde gistsoort. Deze gist is normaal bij iedereen op de huid aanwezig, maar kan soms de bovenste huidlaag aantasten. Hierbij wordt de vorming van pigment verstoord. Er ontstaan kleine verkleurde vlekken op de huid. De vlekken zien er donkerder uit op een witte huid, en lichter op een gebruinde huid. Vaak zijn er ook fijne huidschilfers te zien. De aangedane plekken zitten vooral op hals, borst en rug, maar vaak ook op armen en benen en in het gezicht.

Behandeling
Ketoconazol doodt de gisten waardoor de infectie verdwijnt. U merkt dat het werkt doordat de jeuk en de schilfering afnemen. Bij pityriasis versicolor is 2 weken meestal voldoende. Het kan wel 3 tot 4 maanden duren voordat u weer voldoende huidkleurstof aanmaakt. Zonlicht kan hierbij helpen.

Als u veel vlekjes over het hele lichaam heeft, kunt u een shampoo met seleniumsulfide gebruiken. Dit kunt u als een eenmalige kuur 's avonds op de huid smeren en er 's ochtends weer afdouchen.

Seborroïsch eczeem

Verschijnselen
Bij deze aandoening heeft u last van gelige, schilferende plekken, vooral op de hoofdhuid (roos), rond de mond en neus en tussen de wenkbrauwen. Dit zijn plaatsen waar veel talg (huidvet) vrijkomt.

Oorzaak
Het huidvet van mensen met seborroïsch eczeem is anders dan van mensen zonder deze aandoening. Dit huidvet is een goede voedingsbodem voor de gistcellen, die bij iedereen op de huid voorkomen. Daardoor groeien de gistcellen harder dan normaal. Hun  uitscheidingsproducten irriteren de huid.  Dit is vervelend omdat de hoofdhuid hier erg van kan jeuken, maar verder is het een onschuldige aandoening. Hoofdroos kan een milde vorm van seborroïsch eczeem zijn.

Behandeling
Meestal schrijft uw arts u een shampoo of crème voor die werkzaam is tegen gisten, zoals ketoconazol. Meestal is een kuur van 2 tot 4 weken nodig.

Effect
U merkt dat de jeuk snel afneemt en dat de roodheid binnen enkele dagen minder wordt. De schilfering zal dan ook verminderen of verdwijnen.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Irritatie van de huid, branderig gevoel, jeuk en roodheid.

  Meestal trekt dit in enkele dagen weer weg. Blijft u last houden? Raadpleeg dan uw arts.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Blaasjes op de huid, kleverige huid, tintelingen, droge huid of ontstoken huid.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. U merkt dit aan huiduitslag, jeuk of galbulten.

  Stop dan het gebruik en raadpleeg uw arts. Als u overgevoelig bent, mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor ketoconazol. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Schimmelinfecties en seborroïsch eczeem: de schimmeldraden bevinden zich een eindje buiten de ontstoken plek. Smeer de crème daarom 2 cm breder dan de ontstoken plek. Dek de ingesmeerde plekken NIET af met bijvoorbeeld een verband, een pleister of een luier. U heeft dan namelijk meer kans op bijwerkingen. Smeer de crème alleen op advies van de arts op de oogleden of rond de neus of mond. U heeft dan ook meer kans op bijwerkingen. Mocht het toch in de ogen komen, spoel dan met veel water.
• Voetschimmel: voor elke toepassing de voeten goed wassen, en eventuele schilfers verwijderen. Smeer de crème 2 cm breder dan de ontstoken plek.

Wanneer?
U gebruikt dit medicijn 1 of 2 keer per dag. Kies daarvoor vaste tijdstippen, dan vergeet u minder snel het te gebruiken. Bijvoorbeeld 's ochtends na het wassen of douchen en/of 's avonds voor u gaat slapen.


Hoe lang?
Houd er rekening mee dat dit een kuur is. Onderbreek de kuur niet en maak hem af.

• Huidinfecties en voetschimmel: meestal 4 tot 6 weken. Smeer door tot 1 week nadat de verschijnselen zijn verdwenen.
• Pityriasis versicolor: meestal 2 weken.
• Seborroïsch eczeem: meestal 2 tot 4 weken.

Vergeten

Een keer vergeten is niet zo erg. Gebruik het alsnog, zodra u eraan denkt. Als het al bijna tijd is voor de volgende toepassing, sla het dan over.

Verboden

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Er zijn van dit medicijn geen belangrijke wisselwerkingen met andere medicijnen bekend.

Zwangerschap

Zwangerschap
U kunt dit medicijn veilig gebruiken. Het wordt al jarenlang gebruikt door zwangere vrouwen zonder nadelige gevolgen voor het kind.

Borstvoeding
U kunt dit medicijn veilig gebruiken als u borstvoeding geeft. Het wordt al jarenlang gebruikt door vrouwen die borstvoeding geven zonder nadelige gevolgen voor het kind.

Heeft u dit medicijn op of rond de tepel aangebracht? Maak voor de borstvoeding de tepel dan schoon met (afgekoeld gekookt) water.

Stoppen

U kunt op elk moment in één keer stoppen. Als u stopt voordat de schimmel volledig is verdwenen, kan de infectie makkelijk terugkomen.

Heeft u last van overgevoeligheid, dan moet u wel stoppen. Overleg dan met uw arts of apotheker.

Handelsinformatie

Ja, u heeft een recept nodig.

Ketoconazol is sinds 1981 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in crème onder de merknaam Nizoral en als het merkloze Ketoconazol.

Deze tekst gaat alleen over de crème.

Ketoconazol voor op de huid is te verkrijgen in crème en in een shampoo, speciaal voor gebruik op de behaarde hoofdhuid. Zie hiervoor de tekst Ketoconazol voor op de hoofdhuid.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.