Introductie
Ivacaftor en lumacaftor verbeteren de aanmaak van slijm door de klieren in het lichaam.
Artsen schrijven de combinatie voor bij bepaalde vormen van cystische fibrose (CF).
Instructiefilmpje
Film 1 - Slikken van medicijnen
Highlight
- Ivacaftor met lumacaftor verbetert de aanmaak van slijm door de klieren in het lichaam.
- Bij bepaalde vormen van cystische fibrose (taaislijmziekte).
- Werkt binnen een paar dagen.
- Tabletten doorslikken met een half glas water.
- Granulaat (korrels) innemen met een kleine hoeveelheid zacht voedsel of vloeistof.
- Innemen met voedsel dat wat vet bevat, zoals volle melk, kaas, vlees of eieren. Dan werkt dit medicijn het beste.
- Bijwerkingen: benauwdheid, misselijkheid, diarree, hoofdpijn, duizeligheid, verkoudheid en huiduitslag. Overleg met uw arts als u hier last van heeft.
Werking
Cystische fibrose
Cystische fibrose (CF), ook wel cystic fibrosis of taaislijmziekte genoemd, is een erfelijke ziekte. Het is een ziekte van slijmproducerende klieren. Zoals de klieren van de longen, alvleesklier, lever, darmen, huid en mond. Dit slijm is onder meer nodig om afvalstoffen uit het lichaam te transporteren. Slijm helpt ook om verteringsenzymen van de alvleesklier naar de darmen te brengen.
Oorzaak en verschijnselen
Cystische fibrose (CF) is een aangeboren ziekte.
Het slijm is taai en dik. Hierdoor kan het slijm niet goed worden afgevoerd en kunnen er verstoppingen ontstaan. Door verstopping in de luchtwegen kan een longontsteking ontstaan. Verstopping in de alvleesklier en in de darmen kunnen problemen met de voedselvertering veroorzaken.
Bij mensen met CF hebben de cellen van de klieren een foutje. Hierdoor kunnen bepaalde stoffen veel moeilijker de cellen verlaten. Het slijm uit die klieren wordt dan taai en dik.
Behandeling
Mensen met cystische fibrose gebruiken veel verschillende medicijnen, zoals spijsverteringsenzymen tegen de maagdarmklachten en antibiotica voor luchtweginfecties.
In sommige gevallen kan de arts ivacaftor met lumacaftor voorschrijven. Dit is alleen zinvol bij een bepaalde soort ‘fout’ in de celwand. Uw arts kan u vertellen of daar in uw geval sprake van is.
Werking
Ivacaftor en lumacaftor zorgen dat stoffen de cel makkelijker verlaten. Hierdoor verbetert het slijm dat door de klieren wordt gemaakt.
Effect
Het kan enkele dagen voor dit medicijn helemaal goed werkt. U kunt dan bijvoorbeeld merken dat u krachtiger kunt ademen.
Lees meer over cystische fibrose . "
Bijwerkingen
Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)
Benauwdheid, meestal alleen de eerste week van het gebruik
Misselijkheid, diarree en buikpijn. Zelden winderigheid of braken.
Hoofdpijn en duizeligheid
Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)
Verkoudheid, keelpijn, verstopte neus of loopneus, en andere luchtweginfecties, zoals ontsteking van de bijholtes
Oorpijn, onaangenaam gevoel in het oor, oorsuizingen. Zeer zelden verstopte oren.
Huiduitslag
Onregelmatige menstruatie, pijnlijke of hevige menstruatie
Borstafwijkingen
zoals een zwelling of knobbeltje in een borst. Neem contact op met uw arts als u dit bemerkt.
Zeer zelden groei van borsten, ook bij mannen. Veranderingen of pijn aan de tepels. Borstontsteking, waardoor pijnlijke borsten of afscheiding uit de tepels. Raadpleeg in deze gevallen uw arts.
Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)
Te hoge bloeddruk
Leveraandoeningen. Waarschuw uw arts bij pijn boven in de buik, misselijkheid, gele kleur van oogwit en huid, jeuk over het hele lichaam.
Uw arts zal uw bloed regelmatig controleren om uw leverwerking in de gaten te houden. Soms moet u tijdelijk stoppen met dit medicijn tot uw lever zich weer heeft hersteld.
Veranderingen in de ooglens
Dit is tot nu toe alleen opgetreden bij kinderen. De arts zal bij kinderen de ogen regelmatig controleren.
Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden
Uitleg frequenties
Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen
Gebruik
Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.
Hoe?
- Tabletten: slik de tablet heel door met een half glas water.
- Granulaat: open de sachet en strooi de inhoud (kleine korreltjes) op een theelepel zacht voedsel, zoals appelmoes of yoghurt. Of op een theelepel met vloeistof, zoals melk of vruchtensap. Het voedsel of de vloeistof moet op of beneden kamertemperatuur zijn. Neem het mengsel vervolgens direct in.
Wanneer?
Innemen met voedsel dat wat vet bevat. Bijvoorbeeld voedsel met kaas, volle melk, chocola, vlees, vette vis, tofu, eieren, avocado's, noten, humus of met voedsel dat is gebakken in boter of olie. Met dit voedsel, wordt het medicijn veel beter in het lichaam opgenomen.
Hoelang?
Gebruik dit medicijn zolang uw arts het voorschrijft, meestal maanden tot jaren.
Vergeten
Het is belangrijk dit middel consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:
U gebruikt dit medicijn 2 keer per dag: duurt het meer dan 6 uur voor u de volgende dosis moet innemen? Neem de vergeten dosis dan alsnog in met wat vetrijk voedsel. Duurt het minder dan 6 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
Verboden
autorijden?
Dit medicijn kan duizeligheid veroorzaken. Heeft u hier last van? Rijd dan geen auto.
alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.
Wisselwerking
Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.
De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende:
- Anticonceptiepil, vaginale ring en de anticonceptiepleister. Ivacaftor met lumacaftor vermindert de betrouwbaarheid van de pil. Hierdoor stijgt de kans op een zwangerschap. Overleg met uw arts. Mogelijk vervangt uw arts ivacaftor met lumacaftor door een ander medicijn. Of misschien adviseert uw arts u een ander anticonceptiemiddel, zoals een spiraaltje of de prikpil. Als dit niet mogelijk is, kunt u condooms gebruiken.
Bent u minder dan een maand geleden gestopt met modafinil? Na stoppen is de pil nog nog 4 weken onbetrouwbaar.
Onderstaande medicijnen vergroten de kans op bijwerkingen de eerste week dat u ivacaftor met lumacaftor gebruikt. Overleg hierover met uw arts. Soms zal de arts de eerste week de dosering van ivacaftor met lumacaftor verlagen. Of een van de onderstaande medicijnen vervangen door een medicijn dat de wisselwerking niet heeft:- de antibiotica claritromycine en erytromycine;
- sommige hiv-middelen ritonavir en cobicistat;
- Rifampicine, een medicijn tegen tuberculose en hersenvliesontsteking. Rifampicine vermindert de werking van ivacaftor. Als u toch beide medicijnen moet gebruiken, zal uw arts u soms een hogere dosering van ivacaftor met lumacaftor voorschrijven. Als u stopt met rifampicine duurt het een paar weken totdat dit effect van rifampicine op ivacaftor weg is.
Ivacaftor met lumacaftor vermindert de werking van onderstaande medicijnen. Overleg met uw arts voordat u een van deze medicijnen gaat gebruiken. Uw arts zal u eventueel een ander medicijn voorschrijven of de hoeveelheid van dit medicijn extra controleren. Het effect van Ivacaftor met lumacaftor kan nog enkele weken aanhouden, nádat u bent gestopt met ivacaftor met lumacaftor.
- het medicijn tegen ADHD guanfacine;
- de afweeronderdrukkende medicijnen ciclosporine, everolimus, sirolimus, tacrolimus en temsirolimus;
- de antipsychotica aripiprazol, broomperidol, clozapine, haloperidol, lurasidon, olanzapine, quetiapine, risperidon en sertindol;
- de bloedverdunners apixaban, dabigatran, edoxaban, rivaroxaban en ticagrelor;
- bedaquiline, een medicijn tegen tuberculose;
- bijnierschorshormonen (corticosteroïden), zoals cortison, dexamethason, hydrocortison, fluticason, prednison en prednisolon. Dit is alleen van belang als u het bijnierschorshormoon meerdere weken moet gebruiken;
- de cholesterolverlagende medicijnen atorvastatine, fluvastatine en simvastatine;
- doxycycline, een antibioticum;
- ebastine, een anti-allergiemedicijn;
- de medicijnen tegen epilepsie perampanel, topiramaat en zonisamide;
- fesoterodine, een medicijn tegen urine-incontinentie;
- ketoconazol, een medicijn tegen de ziekte van Cushing;
- macitentan, een middel tegen pulmonale arteriële hypertensie (hoge bloeddruk in de longen);
- de medicijnen tegen misselijkheid en braken aprepitant, fosaprepitant, netupitant en rolapitant;
- de sterke pijnstillers fentanyl, methadon en oxycodon;
- de slaap- en rustgevende medicijnen alprazolam, busprion, midazolam, zolpidem en zopiclon;
- tofacitinib, een medicijn tegen reuma of andere chronische ontstekingen;
- tolvaptan, een medicijn gebruikt bij nierziekte;
- ulipristal, een medicijn bij vleesbomen in de baarmoeder;
Overleg voor gebruik van bovenstaande middelen eerst met uw arts of apotheker. Zowel bij aanvang als bij stoppen van bovenstaande geneesmiddelen moet uw arts de dosering goed controleren. Begin en stop dus niet zelf het geneesmiddelgebruik, maar overleg altijd eerst met uw arts of apotheker.
Zwangerschap
Zwangerschap
Overleg met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Over het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Meld het in elk geval aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent of binnenkort wilt worden.
Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u borstvoeding geeft. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk terechtkomt. Als het in de moedermelk komt, kan het schadelijk zijn voor de baby.
Stoppen
U kunt op elk moment in één keer stoppen met het gebruik van dit medicijn. Uw klachten kunnen dan wel terugkomen. Stop dus alleen in overleg met uw arts.
Handelsinformatie
Ivacaftor is sinds 2012 internationaal op de markt, lumacaftor sinds 2015. De combinatie is op recept verkrijgbaar in tabletten en in sachets met granulaat (korrels) onder de merknaam Orkambi.
Disclaimer
Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.