Introductie

Isosorbidedinitraat is een vaatverwijder.

Artsen schrijven het voor bij angina pectoris (hartkramp) en bij hartfalen.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

Werking

Angina pectoris

Bij hartkramp komt er te weinig bloed in de hartspier. De hartspier krijgt hierdoor een tekort aan zuurstof. Dit zuurstofgebrek veroorzaakt aanvallen van pijn of benauwdheid op de borst.

Behandeling
Als u af en toe een aanval heeft, zal de arts in eerste instantie een middel voorschrijven om een aanval op te heffen. Heeft u meer dan twee aanvallen per week, dan schrijft de arts meestal een medicijn voor om aanvallen te voorkomen, bijvoorbeeld dit medicijn.

Werking
Dit medicijn voorkomt aanvallen van angina pectoris. Het verwijdt de bloedvaten, met name de vaten die het bloed náár het hart toe leiden. Daardoor staat er minder druk op het bloed dat het hart binnenstroomt. Het hart hoeft dan minder hard te werken en verbruikt minder zuurstof.

Effect
U merkt dat u minder aanvallen krijgt van pijn op de borst. U kunt meer lichamelijke inspanning aan en voelt zich minder snel vermoeid.

Deze tabletten zijn niet geschikt om een aanval van angina pectoris op te heffen. Daar zijn andere, veel sneller werkende middelen voor.

De tabletten beginnen na twintig tot dertig minuten te werken. De werking houdt ongeveer vier uur aan. De retard-tabletten (met vertraagde afgifte) werken twee tot drie keer zo lang. Ze geven de werkzame stof geleidelijk aan het lichaam af, gedurende acht tot tien uur.

Hartfalen

Bij hartfalen (hartzwakte) is de pompkracht van het hart verzwakt. Het bloed wordt niet meer goed rondgepompt. U bent daardoor sneller moe en u kunt last krijgen van vocht in de benen of achter de longen. U bent dan ook sneller benauwd.

Oorzaken
Hartfalen kan ontstaan door een langdurig bestaande hoge bloeddruk, slecht werkende hartkleppen, vernauwing in de bloedvaten die het hart van bloed voorzien (kransslagaders), stoornissen in het hartritme of een hartinfarct.

Behandeling
Bij hartfalen is het belangrijk de oorzaak aan te pakken, bijvoorbeeld door een hoge bloeddruk te verlagen of een slechte hartklep te vervangen. Bovendien spelen medicijnen een belangrijke rol. De belangrijkste medicijnen zijn plastabletten en ACE-remmers of angiotensine-II-blokkers. Als de klachten niet voldoende verminderen, kan de arts bovendien een bètablokker voorschrijven, zoals metoprolol.

Artsen schrijven isososrbide-di-nitraat voor als ACE-remmers of angiotensine-II-blokkers niet gebruikt kunnen worden. Het wordt dan gecombineerd met hydralazine, een andere vaatverwijder.

Soms schrijven artsen isosorbidedinitraat voor samen met bovenstaande medicijnen als deze onvoldoende werken.

Werking
Dit medicijn verwijdt de bloedvaten, met name de vaten die het bloed naar het hart toe leiden. Daardoor staat er minder druk op het bloed dat het hart binnenstroomt. Het hart hoeft dan minder hard te werken. De pompkracht van het hart neemt daardoor toe.

Bijwerkingen

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Kloppende, bonzende hoofdpijn, blozen en een rode huid

  Bij mensen met aanleg voor migraine kan dit medicijn een aanval uitlokken. Deze bijwerkingen zijn meestal voorbijgaand van aard. Na een week heeft u er minder last van. Blijft u last houden? Raadpleeg dan uw arts.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Duizeligheid, neiging tot flauwvallen, hartkloppingen, vooral bij te snel opstaan

  Dit komt doordat de bloeddruk daalt. Als u zich duizelig voelt, sta dan niet te snel op van een stoel of uit bed. Bij duizeligheid kunt u het best even liggen en de benen wat hoger leggen, bijvoorbeeld op een kussen. Deze bijwerkingen zijn meestal voorbijgaand van aard. Na enkele weken heeft u er minder last van. Blijft u last houden? Raadpleeg dan uw arts.

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid. Zeer zelden braken.

• Vermoeidheid en een gevoel van zwakte

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Zuurbranden

  doordat het maagzuur makkelijker in de slokdarm komt. Mensen die al last hebben van slokdarmontsteking hebben meer kans op klachten. Raadpleeg uw arts als deze klachten toenemen.

• Overgevoeligheid voor dit middel. Dit merkt u aan huiduitslag, rode plekken en jeuk. Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts. Een ernstige overgevoeligheid is te merken aan benauwdheid of zwellingen in het gezicht, de mond, lippen, keel en tong. Waarschuw dan onmiddellijk een arts of ga naar de Eerste-Hulppost. Ook kan er ernstige huidaandoening ontstaan met blaren op de huid, waarschuw dan ook direct een arts.

  Geef aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor dit medicijn. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u het niet opnieuw krijgt.

• Bij mensen met een aangeboren tekort van het enzym G6PD kan een ernstige bloedafwijking ontstaan. U merkt deze bloedafwijking aan vermoeid zijn, duizelig zijn, bleke kleur, gele huid, donkere kleur van uw plas en kortademig zijn.

  Overleg met uw arts. Weet u dat u een G6PD-tekort heeft? Geef dat door aan de apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u medicijnen die problemen veroorzaken bij G6PD-tekort niet meer krijgt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Gewone tabletten: innemen met een half glas water.
• Tablet met vertraagde afgifte (retard of MGA): de tablet niet kauwen, maar heel doorslikken met een beetje water. De tabletten zijn zo gemaakt, dat ze langzaam oplossen, waardoor ze minder bijwerkingen geven en langer werken. Als de tablet een breukstreep heeft, mag u de tablet op de breukstreep doormidden breken. De beide helften moet u heel doorslikken met een beetje water.

Wanneer?
Neem de tabletten in op vaste tijdstippen, bij voorkeur tijdens of na het eten, dan vergeet u minder snel een dosis.

Het effect neemt af wanneer de werkzame stof voortdurend (24 uur) in uw bloed aanwezig is. Daarom is het belangrijk dat u elke dag een 'nitraatvrije' periode heeft van ongeveer 12 uur. In deze periode zit er geen of weinig werkzame stof in uw bloed. Omdat de meeste mensen 's nachts het minst last hebben van een aanval, kiest men voor de nitraatvrije periode meestal de nacht en zo mogelijk ook nog een deel van de avond. Als u overdag of 's avonds het minste last van aanvallen heeft, kunt u in overleg met uw arts ook een andere tijd kiezen.

Als u voor de avond kiest, moet u de laatste tablet op zijn laatst bij het avondeten innemen. De nitraatvrije periode eindigt met het innemen van de eerste tablet op de volgende dag. Tijdens deze nitraatvrije periode is uw hart minder beschermd tegen inspanning.

Een gebruikelijk innameschema is:

• als u dit medicijn 1 keer per dag gebruikt: 's ochtends innemen.
• als u dit medicijn 2 keer per dag gebruikt: innemen om 08.00 en 14.00 uur, dus niet meer dan 6 uur tussen beide tijdstippen.
• als u dit medicijn 3 keer per dag gebruikt: innemen om 08.00, 12.00 en 17.00 uur.
• als u dit medicijn 4 keer per dag gebruikt: innemen om 08.00, 11.00, 15.00 en 18.00 uur.

Hoe lang?
Als dit medicijn goed bij u werkt, moet u het waarschijnlijk uw leven lang gebruiken.

Vergeten

Het is belangrijk dit medicijn elke dag op de geadviseerde tijdstippen in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn, sla de vergeten dosis dan over. Neem de eerstvolgende dosis op het normale tijdstip in en houdt vervolgens uw normale schema aan.

Natuurlijk kan het voorkomen dat u uw medicijn een keer vergeet in te nemen. Let er op dat u toch elke dag zo goed mogelijk aan uw medicijnen denkt, zodat u bijna elke dag een voldoende lange nitraatvrije periode heeft. Vergeet u regelmatig een dosis, vraag dan uw apotheker om advies. Uw apotheker kan met u bespreken welke hulpmiddelen er zijn om u hierbij te helpen.

Verboden

autorijden?
De eerste dagen dat u dit medicijn gebruikt, kunt u duizelig zijn. Dit komt doordat uw lichaam zich nog moet instellen op de lagere bloeddruk. Na enkele dagen is dat meestal weer over en is autorijden geen probleem.

alcohol drinken?
Alcohol verwijdt de bloedvaten, net als dit medicijn. U kunt daardoor wat last krijgen van duizeligheid. Probeer het drinken van alcohol eerst met mate uit. U kunt dan zelf inschatten of u hier veel last van krijgt. In het algemeen is enkele keren per week een glas wijn geen probleem.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• De medicijnen sildenafil, avanafil, tadalafil en vardenafil. Als u deze medicijnen tegelijkertijd met isosorbidedinitraat gebruikt kunt u plotselinge en lang aanhoudende lage bloeddruk krijgen. Neem bij pijn op de borst contact op met uw arts.
  Als u sildenafil, avanafil, tadalafil of vardenafil gebruikt voor erectiestoornissen:
  • Heeft u isosorbidedinitraat gebruikt en wilt u nu sildenafil, avanafil, tadalafil of vardenafil gebruiken? Wacht ten minste 24 uur voor u sildenafil, avanafil, tadalafil of vardenafil gebruikt.
  • Heeft u sildenafil of vardenafil gebruikt en wilt u nu isosorbidedinitraat gebruiken? Wacht ten minste 24 uur voor u isosorbidedinitraat gebruikt.
  • Heeft u avanafil gebruikt en wilt u nu isosorbidedinitraat gebruiken? Wacht ten minste 12 uur voor u isosorbidedinitraat gebruikt.
  • Heeft u tadalafil gebruikt en wilt u nu isosorbidedinitraat gebruiken? Wacht ten minste 48 uur voor u isosorbidedinitraat gebruikt.
    Gebruikt u sildenafil, avanafil, tadalafil of vardenafil voor een andere aandoeningen, zoals pulmonale hypertensie (verhoogde bloeddruk in de longen) of een vergrote prostaat? Overleg met uw arts. Mogelijk schrijft hij een ander medicijn voor.

Twijfelt u eraan of bovenstaande wisselwerking voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Overleg met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Over het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Meld het in elk geval aan uw arts en apotheker als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Zo mogelijk kunt u (tijdelijk) overstappen op een ander medicijn.

Borstvoeding
Gebruik dit medicijn NIET als u borstvoeding geeft. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk komt. Als het in de moedermelk komt, kan het bijwerkingen bij het kind geven, zoals een lage bloeddruk. Wilt u borstvoeding geven? Overleg dan met uw arts.

Stoppen

U kunt niet in één keer stoppen. De dosering moet zeer geleidelijk worden afgebouwd. Anders heeft u kans op juist een toename van het aantal aanvallen van hartkramp.

Stop of verander de dosering alleen in overleg met uw arts. Uw arts kan u dan nauwgezet controleren.

Handelsinformatie

Isosorbidedinitraat is sinds 1946 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknamen Cedocard, Isordil en als het merkloze Isosorbidedinitraat.

Het is ook te verkrijgen tabletten voor onder de tong (voor aanvalsbehandeling van angina pectoris) en in een crème. Deze tekst gaat alleen over gewone tabletten en over tabletten met gereguleerde afgifte (MGA of retard). Zie voor de tabletten voor onder de tong de tekst Isosorbidedinitraat voor onder de tong.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.