Introductie

Het gelekoortsvaccin bevat verzwakte gelekoortsvirussen. Het beschermt tegen infecties met het gelekoortsvirus.

Het wordt gegeven als vaccinatie aan reizigers naar landen waar deze infectieziekte vaker voorkomt.

Highlight

Werking

Infecties met virussen

Gele koorts
Gele koorts is een ernstige virusaandoening. Het begint meestal met plotseling opkomende koorts en hoofdpijn. Soms komen ook de volgende verschijnselen voor: steeds sterker wordende gele verkleuring van de huid (geelzucht), buikpijn, spierpijn, misselijk, braken, ernstige bloedingen en schade aan de organen.

Ongeveer twee op de vijf mensen met deze verschijnselen overlijdt aan gele koorts.

Gele koorts voorkomen
U kunt de ziekte krijgen door een steek van een besmette mug. Gele koorts wordt alleen door muggen overgedragen. U kunt dus niet ziek worden van contact met iemand die gele koorts heeft.

Als u voorkomt dat de mug u steekt, krijgt u de ziekte niet. De mug die gele koorts overbrengt is vooral overdag actief, met name in de vroege ochtend en de late middag. De volgende maatregelen beschermen tegen muggenbeten.

• Draag overdag bedekkende kleding, dus een lange broek, lange mouwen, sokken en dichte schoenen.
• Smeer op de onbedekte huid, zoals gezicht, handen en enkels, een insectenwerende lotion. Middelen die DEET bevatten hebben het beste effect.

Tegen deze ziekte kunt u worden gevaccineerd. De vaccinatie wordt gegeven aan mensen die reizen naar een gebied waar gele koorts voorkomt. Gele koorts heerst vooral in een aantal Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse landen (onder andere in Suriname). Sommige landen stellen een inentingsbewijs verplicht, om verspreiding van het virus te voorkomen.

Werking
Na injectie maakt het lichaam afweerstoffen tegen het virus. Als het dan in aanraking komt met levende virussen, kan het deze effectief bestrijden. De bescherming ontstaat 10 dagen na de vaccinatie.

Na vaccinatie met het gelekoortsvaccin bent u in principe levenslang beschermd tegen een infectie. Als u een verminderde afweer heeft, zoals bij een hiv-infectie, is de beschermingsduur korter. Bij een op de twintig mensen is de bescherming niet volledig, daarom is het ook belangrijk u tegen muggen te beschermen. Voor meer informatie zie het Landelijk Centrum Reizigersinformatie www.lcr.nl.

Vaccinaties

Reizigersvaccinaties
Apotheken, maar ook reisorganisaties, GGD'en, huisartsen en het Landelijk Centrum Reizigersinformatie (www.lcr.nl) kunnen u informeren over de landen waar gele koorts vooral optreedt. 

Ook kunnen zij aangeven of het bestemmingsland een vaccinatie tegen gele koorts verplicht stelt. Voor deze inentingen kunt u terecht bij GGD`en en centra die gespecialiseerd zijn in reizigersadvisering.

Bijwerkingen

Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven. Deze ontstaan vooral doordat uw afweersysteem denkt dat er sprake is van een echte infectie. De bijwerkingen zijn dus een signaal dat het vaccin aanslaat.

De meest voorkomende bijwerkingen zijn de volgende.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Pijn op de plaats van de injectie, soms met roodheid, zwelling of harde plek onder de huid.

  Dit gaat binnen een paar uur over.

• Hoofdpijn of spierpijn.

  Dit kan nog tot enkele dagen na de injectie ontstaan.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, diarree en buikpijn.

• Griepachtige verschijnselen, zoals hoofdpijn, koorts spierpijn of opgezwollen klieren.

  Deze verschijnselen starten meestal na enkele dagen en houden meestal niet langer dan 1-2 dagen aan. Wanneer u hier last van blijft houden, neem dan contact op met uw arts.

• Huiduitslag

  Neem bij ernstige jeukende huiduitslag contact op met de arts. Er kan dan sprake zijn van overgevoeligheid voor het vaccin.

• Flauwvallen

  Meestal gebeurt dit vlak voor, tijdens of na de vaccinatie. Dit komt meestal doordat het zenuwstelsel gevoelig reageert op prikkels van buitenaf. Meld het in elk geval bij een volgende vaccinatie, zodat u de volgende vaccinatie zittend of liggend kunt krijgen.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Kan een aanval van acute porfyrie uitlokken. Acute porfyrie is een stofwisselingsziekte waarbij u aanvallen krijgt van buikpijn, overgeven, koorts en hartkloppingen.

  Heeft u acute porfyrie? Geef dit dan door aan uw apotheek. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit vaccin of andere uitlokkende medicijnen niet krijgt.

• Overgevoeligheid. U kunt dit merken aan huiduitslag, galbulten of jeuk.

  In zeldzame gevallen ontstaat er koorts, benauwdheid, gewrichtspijn, opgezwollen lippen, tong of gezicht of flauwvallen. Waarschuw dan uw arts.
  In beide gevallen mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor dit vaccin. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit vaccin niet opnieuw krijgt.

• Reactie op het gelekoortsvaccin. Neem contact op met een arts als u enkele dagen na de vaccinatie hoge koorts krijgt met een zeer ziek gevoel of als u last krijgt van gevoelloosheid in armen of benen en uitvalsverschijnselen.

  Deze bijwerking komt zeer zelden voor (bij minder dan één op de tweehonderdduizend mensen).

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Hoe?
De arts of verpleegkundige zal het vaccin in de meeste gevallen onder de huid injecteren.

Wanneer?
Houd er rekening mee dat de inenting pas na 10 dagen tegen de ziekte beschermt. Laat u dus minimaal 10 dagen, liefst langer, voor vertrek naar een risicoland inenten.

Heeft u hoge koorts op het moment van injectie, bijvoorbeeld door een infectie? Stel de vaccinatie dan indien mogelijk uit tot u weer beter bent. De koorts kan namelijk verergeren.

Vergeten

Laat de inenting dan alsnog zo snel mogelijk uitvoeren. Dus ook als u er later dan 10 dagen voor vertrek aan denkt.

Verboden

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Dit vaccin heeft wisselwerkingen met andere medicijnen.

In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

• Bijnierschorshormonen om in te nemen, zoals prednison en dexamethason, kunnen het effect van het vaccin verminderen. Ook kan bij gebruik van het gelekoortsvaccin een ernstige infectie ontstaan. Zeker als u ze langer dan 2 weken gebruikt. Overleg hierover met uw arts of apotheker. Dit geldt niet voor bijnierschorshormonen die een eigen tekort moeten aanvullen, zoals gebruikt bij de ziekte van Addison of Cushing.
• Afweeronderdrukkende medicijnen, zoals methotrexaat en azathioprine en medicijnen tegen kanker. Als u deze medicijnen gebruikt kan dit vaccin ernstige infectie veroorzaken. Overleg hierover met uw arts of apotheker.

Twijfelt u er aan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Over het gebruik van dit vaccin tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Daarom is niet zeker of dit vaccin altijd veilig is voor zwangere vrouwen en hun kind. Meld het aan uw arts en apotheker als u zwanger bent, of binnenkort wilt worden. Samen met uw arts kunt u bespreken wat het risico voor de baby is als u zich laat vaccineren. Of wat het risico voor u en voor de baby is als u zich niet laat vaccineren.

Borstvoeding
Laat u NIET vaccineren met het gelekoortsvaccin als u borstvoeding geeft. Het is niet bekend of dit vaccin in de moedermelk terechtkomt. Als het in de moedermelk komt, kan het slecht zijn voor de baby. Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts of apotheker. Mogelijk kan de vaccinatie worden uitgesteld. Of u kunt kunstvoeding geven.

Stoppen

Handelsinformatie

Het gelekoortsvaccin is sinds 2002 internationaal op de markt. Injecties met dit vaccin zijn op recept verkrijgbaar onder de merknaam Stamaril.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.