Introductie

Estriol is een vrouwelijk geslachtshormoon, namelijk een oestrogeenhormoon. Het wordt voornamelijk in de eierstokken aangemaakt. Het speelt een belangrijke rol bij de vruchtbaarheidscyclus.

Artsen schrijven dit middel voor bij overgangsklachten en blaasontsteking bij vrouwen.

Highlight

• Estriol is een oestrogeen. Dat is een vrouwelijk geslachtshormoon. Het is belangrijk voor de vruchtbaarheid.
• Bij klachten aan uw vagina door de overgang. Bijvoorbeeld een geïrriteerde droge vagina, infecties aan uw vagina, urineverlies of blaasontsteking die steeds terugkomt.
  Ook om deze klachten minder te maken na een operatie aan uw vagina.
• Na een paar weken heeft u minder klachten.
• Vaginale zetpil (ovule): ga op uw rug liggen. Buig uw benen een beetje en spreid ze. Duw de ovule met uw vingers diep in uw vagina.
• Vaginale crème: gebruik het ding om de crème diep in de vagina in te brengen (applicator). Buig uw benen een beetje en spreid ze. Houd de applicator diep in uw vagina. Druk de applicator helemaal leeg. Was de applicator met lauw water en zeep.
• Gebruik de ovule of de crème voor u gaat slapen.
• Gebruikt u het tegen klachten door een operatie aan de vagina? Start 2 weken voor de operatie en ga door tot 2 weken na de operatie.
• U kunt last krijgen van irritatie en jeuk in de vagina. Gaat dit binnen een paar dagen niet over? Raadpleeg dan uw arts.
• Let op! U mag estriol niet gebruiken als u zwanger bent. Weet u niet zeker of u nog zwanger kunt worden? Gebruik dan extra bescherming tijdens het vrijen, zoals een condoom.
• Geeft u borstvoeding? Of wilt u borstvoeding geven? Overleg met uw arts of apotheker of u dit medicijn mag gebruiken.

Download de samenvatting

Werking

Overgangsklachten

Verschijnselen
Door een tekort aan oestrogenen kunt u overgangsklachten krijgen, zoals menstruatiestoornissen, opvliegers, zweetaanvallen, slaapproblemen, prikkelbaarheid en stemmingswisselingen.

Het slijmvlies van de vagina kan droger worden, waardoor het vrijen pijnlijk kan zijn. U kunt last krijgen van irritatie en een branderig gevoel in de vagina, vaginale infecties, onwillekeurig urineverlies en blaasontstekingen.

Oorzaak
Als tussen het 40e en 55e levensjaar de activiteit van de eierstokken geleidelijk afneemt, ontstaat er een tekort aan oestrogenen in het lichaam. De menstruatie houdt geleidelijk aan op. De laatste menstruatie heet de menopauze.

Na de menopauze maakt het lichaam minder oestrogenen aan dan tijdens de vruchtbare levensfase. Door dit tekort aan oestrogenen ontstaan overgangsklachten. Ook als de eierstokken operatief zijn verwijderd, ontstaan er overgangsverschijnselen.

Behandeling
Artsen schrijven dit medicijn alleen voor als de overgangsklachten u ernstig hinderen in de normale dagelijkse bezigheden. Vaak helpt het om bij de geslachtsgemeenschap een glijmiddel te gebruiken. Dit maakt de vagina vochtig waardoor er minder irritatie en pijn ontstaat.

Als dit niet voldoende helpt, kan de arts een plaatselijk werkend medicijn voorschrijven, zoals een vaginale crème of vaginale tabletten met estriol.

Werking
Estriol in de vagina vult de hoeveelheid oestrogenen aan. De gunstige werking bij overgangsklachten is pas na enkele weken merkbaar.

Toepassing bij operaties aan de vagina
Estriol wordt ook toegepast om pijn in de vagina te voorkomen bij operaties in de vagina bij vrouwen die in de overgang zijn. U kunt dan twee weken voorafgaand aan de operatie beginnen met het gebruik en doorgaan tot twee weken na de operatie.

Blaasontsteking bij vrouwen

Verschijnselen
Door een tekort aan oestrogenen kunt u overgangsklachten krijgen, zoals opvliegers. Een ander overgangsverschijnsel is irritatie en een branderig gevoel in de vagina, vaginale infecties, onwillekeurig urineverlies en blaasontstekingen. Dat komt omdat het slijmvlies van de vagina droger en dunner wordt.

Ook het slijmvlies van de urinebuis wordt dunner. Door deze dunne slijmvliezen kan een bacterie gemakkelijker binnendringen, waardoor er eerder infecties ontstaan, zoals een blaasontsteking. Sommige vrouwen krijgen na de overgang herhaaldelijk last van blaasontstekingen.

Behandeling
Vaak helpt het om bij de geslachtsgemeenschap een glijmiddel te gebruiken. Dit maakt de vagina vochtig waardoor er minder irritatie en pijn ontstaat. Als er een vaginale infectie aanwezig is, bijvoorbeeld met een bacterie of schimmel, dan zal de arts hiervoor een antischimmelmiddel of antibioticum voorschrijven.

Heeft u vaak last van blaasontstekingen, bijvoorbeeld meer dan drie keer per jaar? Dan kan de arts u een plaatselijk werkend medicijn met oestrogeenhormoon voorschrijven, zoals estriol vaginaaltabletten of vaginaalcrème.

Werking
Estriol vult de hoeveelheid oestrogenen in het vaginaslijmvlies aan. Dit heeft een gunstige invloed op de irritatie, pijn en jeukklachten in de vagina door een tekort aan oestrogeen. De gunstige werking bij blaasontsteking is pas na enkele weken merkbaar.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• in het begin van de behandeling: plaatselijke irritatie en jeuk.

  Gaat dit na enkele dagen niet over, raadpleeg dan uw arts.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Afscheiding of bloeding uit de vagina

  Raadpleeg in dit geval uw arts. Deze zal beoordelen of de klachten het gevolg zijn van een infectie of van een andere aandoening.

• Griepachtige verschijnselen, zoals koorts

  doordat estriol uit de vaginale crème of ovule ook voor een klein deel in de rest van het lichaam terechtkomt

• Pijnlijke of gespannen borsten

  doordat estriol uit de vaginale crème of ovule ook voor een klein deel in de rest van het lichaam terechtkomt.
  Deze klachten horen na enige tijd vanzelf over te gaan. Zo niet, neem dan contact op met uw arts of apotheker. Het kan zijn dat u minder hoge dosering moet gebruiken.

• Als u endometriose heeft, kunt u hier meer last van krijgen

  doordat estriol uit de vaginale crème of ovule ook voor een klein deel in de rest van het lichaam terechtkomt.
  Bij endometriose groeit weefsel dat lijkt op baarmoeder-slijmvlies op plaatsen buiten de baarmoeder. Neem contact op met uw arts als u meer of langduriger endometrioseklachten heeft, zoals buikpijn en menstruatiepijn.

• Trombose, waarbij een bloedstolseltje een bloedvat kan afsluiten

  (doordat estriol uit de vaginale crème of ovule ook voor een klein deel in de rest van het lichaam terechtkomt.) Dat gebeurt meestal in een been, soms komt het bloedstolsel in de longen terecht. U kunt trombose herkennen aan een dikke, harde, rode en pijnlijke plek op het been, soms aan pijn in de kuit en een zwaar gevoel in het been, zelden aan plotseling optredende kortademigheid, soms met pijn of het ophoesten van bloed. Waarschuw in deze gevallen onmiddellijk een arts, of ga meteen naar de Eerste Hulp dienst.

• Heeft u een beroerte gehad? U heeft dan meer kans op trombose. Hierdoor kunt u opnieuw een beroerte krijgen.

  (doordat estriol uit de vaginale crème of ovule ook voor een klein deel in de rest van het lichaam terechtkomt.) Overleg met uw arts of u dit medicijn mag gebruiken.

• Verhoging van een bepaald soort vetten, triglyceriden, in het bloed

  doordat estriol uit de vaginale crème of ovule ook voor een klein deel in de rest van het lichaam terechtkomt. Als u al een te hoog vetgehalte in uw bloed heeft, zal uw arts u daar extra op controleren. Indien mogelijk, zal uw arts eventueel de dosering aanpassen of een ander medicijn of andere toedieningsvorm (bijvoorbeeld een pleister) aan u voorschrijven.

Zeer zelden, bij gebruik langer dan een half tot één jaar
De kans op onderstaande bijwerkingen is groter naarmate u dit medicijn langer gebruikt. Daarom is het belangrijk ieder half jaar met uw arts te overleggen of het gebruik van dit medicijn nog nodig is. Als u stopt met het medicijn daalt de kans op deze bijwerkingen weer.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Borstkanker

  Hoewel slechts heel weinig estriol uit de vaginale crème of ovule in het bloed wordt opgenomen, neemt de kans op borstkanker toch een heel klein beetje toe. Bij vrouwen die borstkanker hebben of hebben gehad, kan de tumor groeien of terugkomen door het gebruik van dit middel. U kunt dit middel daarom beter niet gebruiken. Overleg met uw arts over een mogelijk alternatief. Indien dit er niet is, kunt u bij sommige vormen van borstkanker, wanneer is aangetoond dat de tumor ongevoelig is voor hormonen, dit middel wel gebruiken.

• Bij vrouwen die baarmoederkanker hebben of hebben gehad, kan de tumor groeien of terugkomen door het gebruik van dit middel.

  U kunt dit middel daarom beter niet gebruiken. Overleg met uw arts over een mogelijk alternatief. Indien dit er niet is, kunt u in sommige gevallen dit middel wel gebruiken, in combinatie met een progestageenhormoon.

• Leveraandoeningen en galstenen

  De galstenen zelf zijn vaak pijnloos, een enkele keer ontstaat er een galblaaskoliek. U merkt dit aan hevige pijnaanvallen in de bovenbuik. Waarschuw dan een arts. Een leveraandoening merkt u aan een gevoelige, opgezwollen buik of een gele verkleuring van het oogwit of van de huid. Waarschuw dan een arts.

• Dementie bij vrouwen ouder dan 65 jaar

• Hart- en vaatziekten, zoals hartinfarct of herseninfarct (beroerte)

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Vaginale zetpil (ovule)
  Ga op uw rug liggen. Buig uw benen een beetje en spreid ze. Duw met uw vingers de ovule diep in uw vagina.
• Vaginale crème
  De vaginale crème wordt geleverd met een een ding om de crème diep in de vagina in te brengen (applicator). Ga hiervoor op de rug liggen met enigszins gebogen, gespreide benen. Breng de met de crème gevulde applicator diep in de vagina. Druk dan de applicator leeg. Na gebruik de applicator met lauw water en zeep wassen en goed naspoelen met water.

Wanneer? 
Estriol in de vagina kunt u het beste 's avonds voor het naar bed gaan inbrengen. Als u het medicijn 2 keer per week gebruikt, is het handig om hiervoor 2 vaste dagen per week te kiezen, bijvoorbeeld maandag en donderdag. U vergeet dan minder snel een dosis.

Hoelang? 
Als u met dit medicijn start, gebruikt u meestal de eerste 2 weken dit medicijn elke dag. Daarna kunt u het meestal 2 keer per week gebruiken. Gebruik dit medicijn liever niet langer dan 1 of 2 jaar. Probeer na 3 tot 6 maanden te stoppen om na te gaan of uw klachten over zijn. Als de klachten terugkeren, kunt u in overleg met uw arts weer doorgaan met de behandeling.

Vergeten

• Gebruikt u de vaginale ovule of crème elke dag? Bent u 's avonds het medicijn vergeten? Dan kunt u deze de volgende ochtend inbrengen. Komt u er pas later achter, sla hem dan over. Breng geen dubbele dosering in.
• Gebruikt u de vaginale ovule of crème 2 keer per week? Bent u 's avonds het medicijn vergeten? Dan kunt u het beste de volgende avond de gemiste dosis alsnog inbrengen.

Verboden

Ja, dat kan. U mag autorijden, en u mag eten en drinken zoals u normaal doet.

Wisselwerking

Er zijn van dit medicijn geen belangrijke wisselwerkingen met andere medicijnen bekend.

Zwangerschap

Zwangerschap
Gebruik dit medicijn NIET tijdens de zwangerschap of als u binnenkort zwanger wilt worden. Als u niet zeker weet of u nog zwanger kunt worden, moet u extra maatregelen nemen, bijvoorbeeld door ook condooms te gebruiken. Raadpleeg daarover uw arts.

Als uw laatste menstruatie meer dan één jaar geleden was, zijn extra maatregelen waarschijnlijk niet meer nodig.

Borstvoeding
Dit medicijn wordt meestal alleen gebruikt door vrouwen die niet meer zwanger kunnen worden, dus geen borstvoeding geven. Geeft u toch borstvoeding? Dit medicijn komt in de moedermelk terecht. De hoeveelheid is echter uiterst gering en schadelijke effecten voor de zuigeling zijn er waarschijnlijk niet.

Een groter probleem is echter dat het oestrogeenhormoon de borstvoeding laat teruglopen. Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts.

Stoppen

U kunt met dit middel stoppen wanneer u wilt. Als u stopt kunnen de klachten terugkeren. In dat geval kunt u in overleg met uw arts de behandeling weer drie maanden voortzetten.

Handelsinformatie

Ja, u heeft een recept nodig.

Estriol is sinds 1946 internationaal op de markt. Voor gebruik in de vagina is er een vaginale zetpil (ovule) en een vaginale crème onder de naam Synapause-E3 op recept verkrijgbaar.

Estriol is ook verkrijgbaar in tabletten onder de naam Synapause-E3. Deze tekst gaat uitsluitend over estriol vaginale ovule en crème.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.