emtricitabine met tenofovir, elvitegravir en cobicistat

Introductie

Emtricitabine, tenofovir en elvitegravir zijn virusremmers. Ze remmen onder andere het virus dat hiv veroorzaakt. Cobicistat versterkt het effect van elvitegravir.

Artsen schrijven het voor bij hiv en aids.


Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen


Highlight

  • Emtricitabine, tenofovir en elvitegravir remmen de groei van het virus dat hiv veroorzaakt. Cobicistat zorgt ervoor dat elvitegravir beter werkt.
  • Bij infectie met het hiv-virus en bij aids.
  • U merkt dat de behandeling werkt als uit het bloedonderzoek blijkt dat het aantal virussen afneemt. Ook heeft u minder infecties. Het kan enkele maanden duren.
  • Een behandeling duurt levenslang. Als het virus ongevoelig wordt, krijgt u een andere combinatie van hiv-medicijnen.
  • Heeft u last van misselijkheid? Neem het dan in met wat voedsel.
  • Uw arts zal u regelmatig op bijwerkingen controleren. De belangrijkste bijwerkingen zijn: braken, diarree, hoofdpijn, duizeligheid en huiduitslag. Er zijn veel wisselwerkingen met andere middelen. Laat uw apotheker controleren of u het veilig kunt gebruiken met uw andere medicijnen, ook die u zonder recept heeft gekocht.


Werking

Hiv

Oorzaak
Hiv is een virusinfectie die de witte bloedcellen aantast. Deze bloedcellen zijn nodig voor de afweer tegen infecties. Hoe meer virussen er komen, hoe meer de afweer achteruitgaat.

Infecties met hiv krijgt men door contact met besmet bloed, sperma, vaginavocht of moedermelk.

Verschijnselen
Mensen die besmet raken met hiv krijgen meestal binnen enkele dagen tot weken klachten die lijken op een flinke griep. Deze gaan vanzelf weer over. Pas 2 tot 11 jaar later ontstaan ernstige klachten, zoals lymfeklierzwellingen, moeheid, koorts en gewichtsverlies. In de tussenliggende periode zijn er geen klachten, maar is het virus wel aanwezig en kan men anderen besmetten. Deze mensen worden hiv-positief of sero-positief genoemd.

Later kunnen er infecties ontstaan die bij gezonde mensen niet voorkomen. De ziekte noemt men dan aids. Nog later kunnen er tumoren en vormen van kanker ontstaan.

Werking
Het virus dat hiv veroorzaakt stimuleert onze lichaamscellen om nieuwe hiv-virussen aan te maken. Daarvoor is het enzym reverse-transcriptase nodig. Emtricitabine en tenofovir remmen dit enzym en voorkomen zo dat nieuwe virussen worden gemaakt. Een variant van hiv, het hiv-1-virus, heeft hierbij ook het enzym integrase nodig. Elvitegravir remt ook dit enzym. Cobicistat vergroot de hoeveelheid elvitegravir in het bloed. Het versterkt de werking daarvan.

De combinatie van emtricitabine, tenofovir, elvitegravir en cobicistat is nodig omdat het hiv-virus snel ongevoelig (resistent) wordt voor één anti-hiv-middel. Samen met andere hiv-middelen is de kans op resistentie veel kleiner.

Deze combinatie van hiv-middelen kan het virus niet volledig laten verdwijnen. Wel kan het de hoeveelheid virus in het bloed drastisch verlagen. Hierdoor neemt het aantal witte bloedcellen toe en komt de afweer weer op peil.

Behandeling
Hiv-positieve mensen starten in het algemeen met de behandeling als ze klachten krijgen of als de hoeveelheid witte bloedcellen beneden een bepaald minimum komt. Gebruikelijk is behandeling met een combinatie van minimaal 3 medicijnen, zoals in dit medicijn. Mocht deze combinatie onvoldoende effectief worden, dan kan men overschakelen op een combinatie van 3 niet eerder gebruikte medicijnen, waarvoor het virus nog wel gevoelig is.

De behandeling noemt men geslaagd, als:

  • de klachten verminderen;
  • de afweer toeneemt;
  • de hoeveelheid virus in het bloed binnen een half jaar niet meer is te meten;
  • de bijwerkingen van de hiv-remmers geen al te grote inbreuk op de kwaliteit van leven hebben.
Lees meer over hiv . "


Bijwerkingen

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

  • Maagdarmklachten

    Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, diarree. Zelden buikpijn, verstopping, winderigheid. Moet u overgeven binnen 1uur nadat u de tablet heeft ingenomen? Neem dan een nieuwe tablet in.

  • Hoofdpijn, duizeligheid en een zwak gevoel.

  • Huiduitslag

    Zelden blaasjes, puistjes of rode plekken. Huiduitslag kan komen door overgevoeligheid maar dat hoeft niet (zie Zelden Overgevoeligheid).

  • Zwakkere botten en botpijn door botontkalking (osteoporose). U heeft dan meer kans op een botbreuk. 

    Dit ontstaat door een gebrek aan fosfaat in het bloed. Door extra fosfaat te gebruiken (in een voedingssupplement) is deze bijwerking te verminderen.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

  • Huidverkleuring van handpalmen en voetzolen 

    Dit treedt met name bij kinderen op. Dit is onschuldig. Raadpleeg uw arts als u of uw kind hier veel last van heeft.

  • Slapeloosheid, abnormale dromen

  • Verminderde eetlust

  • Verschijnselen van diabetes (suikerziekte), zoals veel dorst krijgen en veel moeten plassen

    Bij mensen die daarvoor gevoelig zijn, kunnen verschijnselen van diabetes (suikerziekte) ontstaan. Zij merken dit doordat zij veel dorst krijgen en veel moeten plassen. Mensen met diabetes kunnen tijdens de behandeling meer insuline of glucoseverlagers nodig hebben. Heeft u diabetes? Meet dan extra vaak uw bloedglucose.

  • Meer vet op de buik, borst en de bovenkant van de rug, verhoogd cholesterol en vetten in het bloed 

    Veranderde vetverdeling, waarbij het vet meer op de buik, borst en de bovenkant van de rug gaat zitten. Ook kan de hoeveelheid cholesterol en vet in het bloed te hoog worden, waardoor de kans op hart- en vaatziekten groter wordt.

  • Tekorten aan bepaalde bloedcellen. Waarschuw uw arts bij een of meer van de volgende verschijnselen: onverklaarbare blauwe plekken, extreme vermoeidheid, keelpijn met koorts en blaren in de keel of neusbloedingen. Om deze klachten te voorkomen zal uw arts regelmatig uw bloed controleren.

  • Overgevoeligheid voor dit medicijn. Een heel enkele keer ontstaat een ernstige overgevoeligheid. Dit is te merken aan blaarvorming, zwelling van mond, tong of gezicht of benauwdheid. Waarschuw dan meteen uw arts.

    Overgevoeligheid kunt u soms merken aan jeuk, huiduitslag of galbulten. Een heel enkele keer ontstaat een ernstige overgevoeligheid. Dit is te merken aan blaarvorming, zwelling van mond, tong of gezicht of benauwdheid. Waarschuw dan meteen uw arts.
    Blijkt u overgevoelig, dan mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor dit medicijn. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

  • Spierpijn en gewrichtspijn 

    In zeer zeldzame gevallen kan dit medicijn de spieren aantasten, waardoor een nieraandoening kan ontstaan. Neem bij onverklaarbare spierpijn contact op met uw arts. Raadpleeg ook uw arts, als uw gewrichten pijnlijk of stijf worden, of als u ze moeilijk kunt bewegen.

  • Nierontsteking. Waarschuw uw arts als u pijn in uw buik, rug of zij krijgt, weinig plast, en een donkere of troebele urine krijgt.

  • Leverziekten

    Zoals leververvetting, leverontsteking of een verminderde werking van de lever. Uw arts zal de werking van uw lever regelmatig controleren.

  • Ernstige veranderingen in het bloed (een melkzuuracidose). Neem bij de volgende verschijnselen onmiddellijk contact op met een arts: misselijkheid, braken, diarree, buikpijn, snelle ademhaling en bewustzijnsverlies, geelzucht (gele verkleuring van huid en oogwit), koorts, verlies aan eetlust.
    Deze bijwerking ontstaat vooral als u ook last heeft van een verminderde leverfunctie en een ontsteking van de alvleesklier.

    Bij een melkzuuracidose verandert de zuurgraad van uw bloed. Dit kan erg gevaarlijk zijn voor uw gezondheid. De verschijnselen zijn misselijkheid, braken, diarree, buikpijn, snelle ademhaling en bewustzijnsverlies. Neem bij deze verschijnselen onmiddellijk contact op met een arts.
    Deze bijwerking ontstaat vooral als u ook last heeft van een verminderde leverfunctie en een ontsteking van de alvleesklier. Raadpleeg uw arts bij klachten als pijn boven in de buik, geelzucht (gele verkleuring van huid en oogwit), koorts, verlies aan eetlust, misselijkheid. Mensen die al een leveraandoening hebben, moeten extra worden gecontroleerd.

  • Stemmingsverandering en toename depressieve gedachten

    Dit kan zich uiten in zelfverwonding of gedachten aan zelfmoord. Neem contact op met uw arts als depressieve gevoelens ontstaan of verergeren.

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen


Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Wanneer?
Neem dit medicijn in met wat voedsel, dan wordt het beter opgenomen in het lichaam. Bovendien heeft u dan minder kans op misselijkheid. Kies hiervoor een vast tijdstip, bijvoorbeeld bij het ontbijt. Dan vergeet u minder snel een dosis.

Hoelang?
Meestal gebruikt u hiv-remmers jaren achtereen, omdat het virus nooit volledig uit te bannen is.


Vergeten

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen op een vast tijdstip. Hierdoor is er altijd voldoende medicijn in uw bloed om het virus te bestrijden.
Zodra u een dosering uitstelt, loopt u het risico dat het aantal virussen toeneemt. Bovendien is er dan een kans dat het virus resistent (ongevoelig) wordt voor het medicijn.

Bent u één tablet vergeten en duurt het meer dan 6 uur voor u de volgende tablet moet innemen? Neem de vergeten tablet alsnog in met wat voedsel. Neem de volgende tablet op het gebruikelijke moment.

Bent u één tablet vergeten en duurt het minder dan 6 uur voor u de volgende tablet moet innemen? Sla de vergeten tablet dan over. Neem de volgende tablet op het gebruikelijke moment.

Bent u meer dan 1 tablet vergeten? Overleg dan met uw arts. Neem nooit een dubbele dosis, want dit kan ernstige bijwerkingen veroorzaken.


Verboden

autorijden?
Sommige mensen worden duizelig van dit medicijn. Heeft u hier last van? Dan mag u niet autorijden.

alcohol drinken?
Te veel alcohol is niet goed voor de lever. Dit medicijn kan in zeldzame gevallen leverafwijkingen geven. Drink geen alcohol of hooguit 1 glas per dag en drink in ieder geval 2 dagen per week niet.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.


Wisselwerking

Emtricitabine, tenofovir, elvitegravir en cobicistat hebben met veel andere medicijnen wisselwerkingen. Vraag aan uw apotheker om welke wisselwerkingen dit gaat. Uw arts en apotheker controleren of u emtricitabine met tenofovir, elvitegravir en cobicistat veilig kunt gebruiken naast uw andere medicijnen.
Zorg er daarom voor dat uw arts en apotheker op de hoogte zijn van alle medicijnen die u gebruikt. Ook de medicijnen die u zonder recept koopt.


Zwangerschap

Zwangerschap
Bent u zwanger of wilt u zwanger worden? Overleg hierover met uw arts. Tijdens de zwangerschap moet u hiv-middelen blijven gebruiken. Want tijdens de zwangerschap is het extra belangrijk dat de hoeveelheid virus in uw bloed erg laag is. Dit verkleint namelijk het risico dat de baby besmet raakt met hiv.

Overleg ook met uw arts of uw hiv-behandeling geschikt is tijdens de zwangerschap. Sommige hiv-middelen werken minder goed tijdens de zwangerschap. Mogelijk moet u andere hiv-middelen gebruiken.

Borstvoeding
Geef GEEN borstvoeding als u hiv heeft. Het virus kan namelijk via de moedermelk de baby besmetten. Overleg hierover met uw arts.


Stoppen

Het is niet verstandig te stoppen, behalve als u te maken krijgt met ernstige bijwerkingen. Als u stopt zal het hiv-virus zich weer vermeerderen, zodat u weer klachten kunt krijgen.

Er zijn situaties denkbaar waardoor u toch tijdelijk moet stoppen met deze hiv-remmer. Bijvoorbeeld bij bepaalde operaties of als u pillen kwijtraakt en niet snel aan nieuwe kunt komen. Overleg in dat geval altijd met een arts.


Handelsinformatie

De combinatie emtricitabine met tenofovir, elvitegravir en cobicistat is sinds 2016 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in tabletten onder de merknamen Stribild en Genvoya.


Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.