Introductie

Dronabinol is één van de bestanddelen van cannabis. Het medicijn is alleen in het buitenland op de markt. De apotheek levert dit product als de voorschrijvend arts een speciale verklaring invult.

Artsen schrijven dronabinol voor bij MS (multipele sclerose). Ze schrijven het soms voor bij misselijkheid en braken door behandeling van kanker, hiv of aids, chronische pijn, vooral zenuwpijn, tics (syndroom van Gilles de la Tourette) en glaucoom (verhoogde oogboldruk). Ze schrijven het ook voor in de palliatieve zorg (zorg in de laatste levensfase) om misselijkheid en pijn te bestrijden en de eetlust op te wekken.

Uw arts zal dronabinol pas voorschrijven als de gebruikelijke behandelingsmethoden onvoldoende werken of wanneer er te veel bijwerkingen optreden.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Dronabinol vermindert spierkramp (spasticiteit) en misselijkheid, verlicht bepaalde soorten zenuwpijn, vermindert de druk in het oog en stimuleert de eetlust.
• Bij multiple sclerose (MS), chronische zenuwpijn, misselijkheid en braken (zoals bij chemotherapie en hiv/aids) en verlies van eetlust (bijvoorbeeld in de laatste levensfase). Verder ook bij glaucoom en bij tics (syndroom van Gilles de la Tourette).
• Na 2 weken kunt u beoordelen of dronabinol voldoende helpt tegen uw klachten.
• U kunt last krijgen van een 'high'-gevoel, duizeligheid en verwardheid. Deze bijwerkingen verdwijnen binnen 1 tot 3 dagen vanzelf. Als u een hart- of vaatziekte heeft, kunnen hartkloppingen en een verhoogde bloeddruk een probleem vormen. Heeft u eerder een psychose gehad? Dan kunt u hier weer last van krijgen. Overleg voor gebruik eerst met uw arts.
• Rijd de eerste 2 weken geen auto. Daarna alleen als u geen bijwerkingen meer heeft. Pas op met alcohol. Dit kan u extra suf maken en de rijvaardigheid sterk beïnvloeden.

Werking

Multiple Sclerose (MS)

Multipele Sclerose (MS) is een ziekte van het centrale zenuwstelsel. Hierbij ontstaat schade aan het isolatiemateriaal (myeline), dat rondom de zenuwen in de hersenen en het ruggenmerg zit. Wat de oorzaak van die schade precies is, is nog niet bekend. Wel is bekend dat het afweersysteem (immuunsysteem) een rol speelt.

De klachten kunnen zeer uiteenlopend zijn: oogklachten, verlammingsverschijnselen van armen en/of benen, spierkrampen, pijn, vermoeidheid en gevoelstoornissen, zoals tintelingen. Bij sommige mensen gaan de klachten op en neer, bij anderen nemen ze langzaam toe.

Behandeling
Het is nog niet mogelijk om MS te genezen. Wel kan de neuroloog verschillende medicijnen proberen om de afweer te onderdrukken. Daarnaast kan de arts dronabinol voorschrijven bij ernstige klachten van pijn, spierkramp of spiertrekkingen.

Werking
Het is niet bekend hoe dronabinol werkt bij MS. Het lijkt effect te hebben op het verwerken van pijnsignalen in de hersenen. Ook is er invloed op de aansturing van de skeletspieren (motoriek).

Effect
Hoe snel en hoe lang dronabinol werkt is per persoon verschillend. Of het middel uw klachten voldoende bestrijdt is na 1 tot 2 weken te beoordelen. 

Misselijkheid en braken

Ernstige misselijkheid en braken kan ontstaan tijdens de behandeling van kanker en van hiv of aids. Als de gebruikelijke anti-braakmedicijnen onvoldoende werken kan de arts het gebruik van dronabinol adviseren. Het is niet precies bekend hoe het werkt bij misselijkheid. Wel is bekend dat het invloed heeft op het braakcentrum in de hersenen.

Zenuwpijn

Zenuwpijn wordt veroorzaakt door een beschadigde of geïrriteerde zenuw. Het is een hevige pijn, die vaak in één deel van het lichaam zit, bijvoorbeeld een deel van het gezicht of een deel van een arm of been. Als de gebruikelijke medicijnen tegen zenuwpijn onvoldoende werken, kan de arts het gebruik van dronabinol adviseren. Het is niet precies bekend hoe het werkt bij zenuwpijn. Wel is bekend dat het invloed heeft op de verwerking van pijnsignalen door de hersenen.

Tics

Tics zijn plotselinge bewegingen die niet zijn tegen te houden en steeds weer terugkomen. Tics komen voor bij het syndroom van Gilles de la Tourette en bij de ziekte van Huntington. Soms ook bij dwangstoornissen of dwangneuroses en bij ADHD. Als de gebruikelijke medicijnen tegen tics onvoldoende werken, kan de arts het gebruik van dronabinol adviseren. Het is niet precies bekend hoe het werkt bij tics. Wel is bekend dat het invloed heeft op de aansturing van de skeletspieren (motoriek) door de hersenen.

Glaucoom (verhoogde oogboldruk)

Een te hoge druk in het oog kan de gezichtszenuw beschadigen. Hierdoor valt een deel van het gezichtsveld weg, in het begin eerst de randen en later meer naar het midden. Als de gebruikelijke medicijnen tegen glaucoom onvoldoende werken, kan de arts het gebruik van dronabinol adviseren. Het is niet precies bekend hoe het werkt bij glaucoom.

Kanker

Kanker en de behandeling daarvan geeft veel klachten, zoals misselijkheid, geen eetlust, gewichtsverlies, zwak gevoel, pijn. Dronabinol kan een aanvullende behandeling zijn die deze klachten kan verlichten.

Hiv

Hiv en aids en de behandeling daarvan geeft veel klachten, zoals misselijkheid, geen eetlust, gewichtsverlies, zwak gevoel, pijn. Dronabinol kan een aanvullende behandeling zijn die deze klachten kan verlichten.

Klachten in de laatste levensfase (palliatieve fase)

In de laatste levensfase kunnen klachten ontstaan zoals misselijkheid, geen eetlust, gewichtsverlies, zwak gevoel en pijn. Dronabinol kan een aanvullende behandeling zijn die deze klachten kan verlichten.

Bijwerkingen

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• 'High'-gevoel, dit is een vrolijke, opgewekte stemming die langzaam overgaat in een tevreden gevoel van kalmte en rust. Ook loomheid, slaperigheid, honger, intensere beleving van kleuren en muziek, en verlies van gevoel voor tijd en plaats kunnen optreden.

• Duizeligheid,vooral bij opstaan uit bed of uit een stoel

  Deze bijwerking verdwijnt vanzelf na enkele dagen tot weken, als u aan het medicijn begint te wennen. Als u zich duizelig voelt, sta dan niet te snel op uit bed of van een stoel. U kunt het beste even gaan liggen en de benen wat hoger leggen, bijvoorbeeld op een kussen.

• Verwardheid. Dronabinol kan bestaande psychische klachten verergeren, zoals schizofrenie (psychose). U kunt dan hallucinaties (waandenkbeelden) krijgen.

  Zorg ervoor dat uw arts op de hoogte is van deze klachten voordat u het gaat gebruiken.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Rusteloosheid en slapeloosheid

  Raadpleeg uw arts als u veel last hebt van deze bijwerkingen.

• Hartkloppingen, snelle hartslag, verhoging van de bloeddruk, pijn op de borst. In zeldzame gevallen kan hierdoor een hartinfarct ontstaan. De kans hierop is groter bij hoge dosering. Als u last heeft van angina pectoris (hartkramp) kunnen de klachten verergeren. Waarschuw dan een arts. De bijwerkingen op het hart nemen binnen een uur weer af. Mensen met de aangeboren hartritmestoornissen verlengde QT-interval kunnen meer last krijgen. Als u deze aandoening heeft, mag u dit medicijn NIET gebruiken.

• Maagdarmklachten, zoals buikpijn, misselijkheid, braken en zeer zelden diarree.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Sombere stemming, vooral bij ouderen, en een gevoel van angst, paniek en verwarring

  Dit treedt vooral op wanneer de dosering te hoog is of als u het voor de eerste keer gebruikt. Zorg er daarom voor dat u op een rustige plek zit en er iemand bij u is als u dronabinol voor de eerste keer gebruikt.

• Spierpijn, onduidelijke spraak, blozen, wazig zien en oorsuizen

  Raadpleeg in dat geval uw arts.

• Bij langdurig en vaak gebruiken: kans op verslaving of geestelijke afhankelijkheid

  Bij stoppen kunnen er ontwenningsverschijnselen ontstaan, zoals misselijkheid, rusteloosheid, prikkelbaarheid, slapeloosheid. Deze verschijnselen verdwijnen gewoonlijk binnen 2 dagen.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Meestal begint u met een lage dosering. Afhankelijk van het effect zal de arts de dosering geleidelijk aanpassen.

Wanneer?

Bij misselijkheid en braken bij chemotherapie
Meestal begint u 1 tot 3 uur voor de chemotherapie met innemen van dronabinol. Na starten van de chemotherapie moet u dronabinol elke 2 tot 4 uur innemen.

Om de eetlust te stimuleren
U kunt dronabinol het beste voor het middageten en het avondeten innemen.

Hoelang?
Bij misselijkheid en braken door chemotherapie kunt u na de kuur stoppen met het gebruik. Om de eetlust te stimuleren, kunt u het gebruiken zolang u klachten heeft.

Vergeten

Het is niet erg als u een dosis mist. Maar als u het medicijn al enkele weken gebruikt, bent u er aan gewend geraakt en kunt u misschien ontwenningsverschijnselen krijgen.

• Als u dit medicijn 1 keer per dag gebruikt: neem de vergeten dosis alsnog in. Wacht 8 uur voor u de volgende dosis inneemt.
• Als u dit medicijn 2 keer per dag gebruikt: neem de vergeten dosis dan alsnog in. Wacht 4 uur voor u de volgende dosis inneemt.

Verboden

autorijden?
Het kan gevaarlijk zijn aan het verkeer deel te nemen als u dit medicijn gebruikt. Wilt u weten of u met dit medicijn mag autorijden? Beantwoord dan de vragen in het schema hieronder.



Let op: ook de verschijnselen waarvoor u dronabinol gebruikt kunnen een reden zijn dat u niet mag autorijden. Overleg met uw arts of dat bij u het geval is. Wilt u meer informatie over autorijden bij bepaalde aandoeningen? Kijk dan op de website van het CBR.

Nieuwe wet: vanaf 1 juli 2017 kunnen deelnemers aan het verkeer met een speekseltest gecontroleerd worden op drugsgebruik. Daarbij maakt de politie geen uitzondering voor het medicinaal gebruik van cannabis.
Omdat dronabinol één van de bestanddelen van cannabis is, kunt u ook bij dronabinol een positief testresultaat verwachten. Dat betekent dat u risico loopt op een boete of ontzegging van de rijbevoegdheid.

Voor meer algemene informatie kunt u het thema 'Medicijnen in het verkeer' lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) mag autorijden.

alcohol drinken?
Dronabinol versterkt het versuffende effect van alcohol. Ook als u hier niets meer van merkt, omdat u gewend bent geraakt aan dronabinol, kunt u door het gebruik van alcohol erg suf worden. Beperk daarom het gebruik van alcohol en drink het liever niet.
Rijd absoluut geen auto als u alcohol heeft gedronken terwijl u dronabinol gebruikt.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn andere medicijnen die het reactievermogen verminderen. Bij deze medicijnen is vaak op de verpakking een gele waarschuwingssticker geplakt. De effecten op bijvoorbeeld de rijvaardigheid versterken elkaar. Rijd geen auto als u 2 of meer van dergelijke medicijnen gebruikt.

Zwangerschap

Zwangerschap
Gebruik dit medicijn NIET als u zwanger bent of binnenkort zwanger wilt worden. Dronabinol kan via het bloed het ongeboren kind bereiken. Sommige kinderen waarvan de moeder tijdens de zwangerschap dronabinol heeft gebruikt, hebben groeiachterstand, problemen met slapen, zijn hyperactief of hebben concentratieproblemen. Overleg met uw arts of apotheker als u zwanger bent of wilt worden.

Borstvoeding
Gebruik dit medicijn NIET als u borstvoeding geeft of stop de borstvoeding. Dronabinol komt in de moedermelk terecht en kan dan bijwerkingen bij het kind geven. Wilt u borstvoeding geven overleg dan met arts of apotheker.

Stoppen

Als u dit medicijn slechts enkele dagen achter elkaar gebruikt heeft, kunt u in één keer stoppen. Er treden dan in het algemeen geen ontwenningsverschijnselen op.

Na gebruik van enkele maanden kunnen er ontwenningsverschijnselen ontstaan, zoals slapeloosheid, prikkelbaarheid, zweten, diarree, hik en een verminderde eetlust. Deze verschijnselen verdwijnen meestal binnen ongeveer 2 dagen. Door geleidelijk te stoppen kunt u ontwenningsverschijnselen zo veel mogelijk voorkomen.

Handelsinformatie

Dronabinol is één van de werkzame bestanddelen uit cannabis. Dronabinol is verkrijgbaar in capsules onder de merknaam Marinol. Het is alleen met een artsenverklaring via de apotheek verkrijgbaar.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.