Introductie

Dimethylfumaraat is een ontstekingsremmer.
Artsen schrijven het voor bij multipele sclerose (MS) en soms bij de huidziekte psoriasis.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Dimethylfumaraat remt ontstekingen.
• Bij multiple sclerose (MS). Bij deze ziekte valt de lichaamsafweer de eigen zenuwcellen aan, waardoor deze ontstoken raken. Ook bij een vorm van psoriasis (plaque-psoriasis).
• Bij MS vermindert het aantal plotselinge verergeringen van MS (schubs).
• Bij psoriasis kan het enkele weken duren voor u het effect merkt.
• Bijwerkingen in het begin: opvliegers (blozen), diarree, misselijkheid, buikpijn en een branderige huid. Neem dit medicijn bij een maaltijd in. Dan heeft u minder last van uw maag of darmen.
• De arts zal de dosering langzaam opbouwen, zodat u aan de bijwerkingen kunt wennen.
• Andere bijwerkingen zijn effecten op uw witte bloedcellen, nieren en lever. Uw arts zal uw bloed regelmatig controleren, om de dosering op tijd bij te stellen.
• Bent u zwanger? Of wilt u zwanger worden? Vraag aan uw arts of apotheker of u dit medicijn mag gebruiken.
• Geeft u borstvoeding? Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk komt en of het slecht voor de baby is. Vraag aan uw arts of apotheker of u dit medicijn mag gebruiken.

Werking

Multiple Sclerose (MS)

Bij multiple sclerose (MS) valt het eigen afweersysteem de beschermende laag rond de zenuwen in hersenen en ruggenmerg aan. Hierdoor ontstaan ontstekingen en littekens in deze beschermende laag en werken sommige zenuwen minder goed of niet meer.

Verschijnselen
De klachten van MS zijn afhankelijk van de zenuwen die zijn aangedaan. Vaak begint MS met vermoeidheid en minder goed zien met één oog. Soms zijn er ook spierkrampen en gevoelsstoornissen, zoals tintelingen.
De klachten kunnen in aanvallen optreden (schubs), maar ook continu aanwezig zijn.

Behandeling
MS wordt behandeld door een neuroloog. Met de behandeling probeert de neuroloog nieuwe schubs te voorkomen en ervoor te zorgen dat u uw dagelijkse activiteiten kunt blijven doen.
Een van de medicijnen die uw neuroloog kan voorschrijven is dimethylfumaraat.

Werking
Dimethylfumaraat remt ontstekingen en onderdrukt de afweer.
Het vermindert het aantal schubs.

Psoriasis

Verschijnselen
Psoriasis is een chronische aandoening waarbij de bovenste laag van de huid te snel groeit. Omdat de cellen niet goed zijn gerijpt, ontstaan verdikkingen en schilfers.
Bovendien is de huid ontstoken en jeukt deze vaak sterk.
De ernst van de aandoening varieert van één tot twee kleine plekjes tot een uitgebreide schilfering van de huid.
Kenmerkend zijn perioden van spontane verbetering of verslechtering.

Oorzaak
Het is onbekend wat de oorzaak is van psoriasis. Men vermoedt dat psoriasis een auto-immuunziekte is. Dat betekent dat het lichaam antistoffen maakt tegen eigen lichaamscellen, in dit geval van de huid en gewrichten.
Het is onbekend waarom het lichaam zich keert tegen de eigen cellen.

Behandeling
Artsen schrijven bij psoriasis meestal eerst huidmiddelen voor die de ontsteking en schilfering tegengaan, zoals bijnierschorshormonen (corticosteroïden) of calcitriol. Als deze onvoldoende helpen, schrijft de arts lichttherapie (PUVA) voor of een medicijn om in te nemen. Bijvoorbeeld dimethylfumaraat.

Werking
Dimethylfumaraat vermindert de afweerreactie van het lichaam tegen eigen huidcellen. Het remt zo de ontsteking. Het remt ook de groei van de opperhuid.
Binnen 2 maanden neemt de schilfervorming af en begint de huid zich te herstellen.

Bijwerkingen

Behalve het gewenste effect kan dit middel bijwerkingen geven.

Om de kans op bijwerkingen aan het begin van de behandeling te verkleinen, start u met een lage dosering. Als u geen bijwerkingen merkt, kan de dosering omhoog.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende:

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals diarree, opgezette buik, buikpijn en misselijkheid, vooral de eerste weken dat u dit medicijn gebruikt. Zelden winderigheid.

  Als u het medicijn bij of net na een maaltijd inneemt, heeft u minder last van uw maag en darmen. Het is belangrijk om veel te drinken als u diarree heeft. Zo voorkomt u uitdroging.
  Blijft u er ook na enige dagen last van houden? Overleg dan met uw arts. De dosering kan mogelijk tijdelijk omlaag. Na een aantal weken kan de dosering dan weer omhoog.

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Opvliegers (blozen, roodheid en warmtegevoel in het hoofd, de hals en de armen, ook hoofdpijn kan voorkomen)

  De opvliegers komen meestal een aantal uur na inname opzetten. Ze duren soms maar enkele minuten, maar kunnen ook acht uur aanhouden.
  Na een maand gebruik heeft u er meestal minder last van.
  Heeft u veel last van de opvliegers of blijft u er ook na een paar weken last van houden? Overleg met uw arts. Misschien kan de dosering tijdelijk omlaag of adviseert de arts een medicijn tegen de opvliegers.

• Meer kans op infecties, door te weinig witte bloedcellen. Het zijn vooral infecties van de neus, keel, longen of urinewegen. Bijvoorbeeld griep, verkoudheid of blaasontsteking. Ook andere infecties zijn mogelijk, bijvoorbeeld van de darmen.
   

  Uw arts zal uw bloed elke 3 maanden controleren op het aantal witte bloedcellen.
  Krijgt u koorts of verschijnselen van een infectie? Overleg dan met uw arts.
  Ook is er een zeer kleine kans op een ernstige virusinfectie in de hersenen (dit heet PML). De verschijnselen van deze ernstige ziekte kunnen lijken op een MS-schub. Raadpleeg daarom altijd uw arts als u een verergering van MS-achtige klachten bemerkt.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Braken en zuurbranden

• Verstopping (obstipatie)

  Gebruik, als dat mogelijk is, vezelrijke voeding en drink veel.

• Vermoeidheid, hoofdpijn en een zwak gevoel

• Warm, brandend, tintelend of doof gevoel

• Huiduitslag (rode huid met kleine bultjes), jeuk of een branderige, gloeiende huid

  Dit kan veroorzaakt zijn door overgevoeligheid (zie Zeer zelden, Overgevoeligheid), maar dat hoeft niet. Raadpleeg uw arts als ook benauwd bent, de neiging heeft flauw te vallen of als u zich zorgen maakt.

• Verminderde werking van de nieren. Uw arts zal voor en tijdens de behandeling regelmatig uw bloed en urine onderzoeken. Als blijkt dat uw nieren minder gaan werken, moet de dosering meestal aangepast.

• Verminderde werking van de lever. Meestal merkt u dat niet, maar wordt het in een bloedonderzoek gezien. Merkt u een gele verkleuring van de huid en het oogwit (geelzucht), donkere urine of bleke ontlasting, stop dan direct met het gebruik en waarschuw een arts.

• Kaalheid

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag en galbulten. Een ernstige overgevoeligheid merkt u aan benauwdheid, flauwvallen of een opgezwollen gezicht, keel of tong.
  Een ernstige overgevoeligheid is te merken aan benauwdheid, zwellingen in het gezicht of flauwvallen. Ga dan onmiddellijk naar een arts of naar de Eerste-hulpdienst.

  Als u overgevoelig bent mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef dat door aan de apotheker. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

• Opvlammen van een herpes zoster infectie (gordelroos). U heeft dan last van jeuk, pijn en vlekjes en blaasjes op de huid. Dit ontstaat aan 1 kant van uw lichaam. Waarschuw uw arts als u hier last van heeft.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Hoe? 
Capsules of tabletten heel doorslikken met een half glas water. Niet fijnmaken, kauwen of de capsules openmaken. De tabletten en capsules zijn zo gemaakt dat het medicijn niet in de maag vrijkomt, maar pas in de darm.

Wanneer?
Door de capsules of tabletten in te nemen met voedsel, heeft u minder kans op maagdarmklachten.
Neem ze daarom in bij een maaltijd. De tabletten kunt u ook vlak na een maaltijd innemen.
Gebruikt u dit medicijn één keer per dag? Neem het dan bij de avondmaaltijd. Neem het bij 2 keer per dag ook bij uw ontbijt. En bij 3 keer per dag ook bij de lunch.

Hoelang?

• Multiple sclerose: u kunt in de loop van een of twee jaar zien of er minder schubs optreden. Als dit medicijn bij u werkt, kunt u het meerdere jaren gebruiken.
• Psoriasis: binnen 3 maanden moet duidelijk zijn of dit medicijn bij u werkt. Als dat het geval is, kunt u dit medicijn langere tijd gebruiken. Meestal vermindert de arts de dosering na 4 maanden langzaam tot een dosering die voor u voldoende is om de klachten te onderdrukken.

Vergeten

• Slikt u dit medicijn 1 keer per dag (bij uw avondeten)? U kunt de dosis nog inhalen tot in de ochtend. Zorg dat u de avonddosis minstens 8 uur daarna inneemt. Duurt het minder dan 8 uur voor de volgende dosis? Sla de vergeten dosis dan over.
• Slikt u dit medicijn 2 keer per dag (bij uw ontbijt en bij uw avondeten)? Duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog met wat voedsel. Duurt het minder dan 4 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Slikt u dit medicijn 3 keer per dag (bij uw ontbijt, lunch en avondeten)? Duurt het nog meer dan 2 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in met wat voedsel. Duurt het nog minder dan 2 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

Neem geen dubbele dosis om een vergeten capsule of tablet in te halen.

Verboden

autorijden?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

alcohol drinken?
Als u sterke dranken gebruikt (meer dan 30% alcohol) heeft u meer kans op maag- of darmklachten door dit medicijn. Zorg dat er minstens een uur zit tussen gebruik van sterke drank en dit medicijn.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Van dit middel zijn geen belangrijke wisselwerkingen met andere medicijnen bekend.

Zwangerschap

Zwangerschap
Meld het aan uw arts en apotheker als u zwanger bent, of binnenkort wilt worden. Samen met uw arts kunt u bespreken wat het risico voor de baby is als u doorgaat met het medicijn. Of wat het risico voor u is als u met het medicijn stopt.

Over het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Daarom is niet zeker of dit medicijn altijd veilig is voor zwangere vrouwen en hun kind. Maar soms kan het ook schadelijk voor de baby of voor u zijn, als MS niet zo goed mogelijk behandeld wordt. Overleg daarom met uw arts over de voor-en nadelen.

Borstvoeding 
Wilt u borstvoeding geven? Overleg dan met uw arts of apotheker. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk komt en of het slecht voor de baby is. Misschien kan uw arts een ander medicijn voorschrijven. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken. Of u kunt kunstvoeding geven.

Stoppen

U kunt op elk moment in één keer met dit medicijn stoppen. De klachten van uw aandoening kunnen dan wel terugkomen. Raadpleeg uw arts als u wilt stoppen.

Handelsinformatie

Dimethylfumaraat is sinds 1994 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in capsules en tabletten onder de merknamen Tecfidera en Skilarence. Of de apotheker kan het laten maken in een ziekenhuisapotheek of andere grootschalige apotheek.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.