Introductie

COVID-19-vaccin Vaxzevria is een vectorvaccin. Het bevat een stukje code (DNA) voor het maken van een onschadelijk deel van het virus. Dit vaccin wordt ook het AstraZeneca-vaccin of het Oxford-vaccin genoemd.

Het beschermt u tegen een infectie met het coronavirus, namelijk de ziekte COVID-19 (corona).

Highlight

• COVID-19-vaccin beschermt tegen een infectie met het coronavirus SARS-CoV-2.
• Bij volwassen ouder dan 60 jaar om COVID-19 (corona) te voorkomen.
• U krijgt 2 vaccinaties. Het tweede vaccin krijgt u tussen 4 en 12 weken na het eerste vaccin.
• Vanaf 15 dagen na de laatste vaccinatie bent u beschermd tegen COVID-19.
• Overgevoeligheidsreacties kunnen voorkomen. Uw arts of verpleegkundige zal u na de vaccinatie 15 minuten in de gaten houden.
• De plaats van de injectie kan pijnlijk zijn. Dit gaat vanzelf weer weg.
• Ook kunt u griepachtige verschijnselen krijgen, zoals hoofdpijn, zich ziek, zwak of moe voelen, koorts en rillingen. Deze verschijnselen verdwijnen meestal na 1 tot 3 dagen.
• U kunt ook een zeer kleine kans hebben op een bloedpropje of weinig bloedplaatjes in uw bloed. Krijgt u last van pijn op uw borst, moeite met ademen, gezwollen been, wazig zien of blauwe plekken op uw huid die op een andere plek ontstaan dan de prikplek? Waarschuw dan direct uw arts.
• Bent u zwanger? Het RIVM adviseert om u te laten vaccineren met een ander COVID-19 vaccin.

Werking

COVID-19 (corona)

U krijgt dit vaccin om te voorkomen dat u ziek wordt door het coronavirus.

COVID-19
COVID-19 (corona) is de ziekte die wordt veroorzaakt door het coronavirus SARS-CoV-2. Een infectie met het coronavirus geeft niet bij iedereen klachten. Bij een groot deel van de besmette mensen verloopt deze ziekte zonder ernstige verschijnselen. Maar vooral bij mensen met een verminderde afweer, zoals ouderen en langdurig zieken, kan dit ernstig verlopen. Deze mensen kunnen een longontsteking krijgen en hieraan overlijden.

Verschijnselen die veel voorkomen:

• verkoudheidsklachten zoals neusverkoudheid, loopneus, niezen en keelpijn;
• hoesten;
• koorts;
• plotseling verlies van reuk en/of smaak (zonder neusverstopping);
• benauwdheid.

Heeft u een van deze klachten? Laat u zich dan testen. Wilt u meer weten over het testen op COVID-19? Kijk dan op de website van het RIVM.

Oorzaak
COVID-19 is een besmettelijke ziekte. De coronavirussen leven in de neus en de keel. Ze kunnen zich verspreiden van mens tot mens door bijvoorbeeld hoesten, niezen of door te zoenen. Via druppeltjes komt het in de lucht. Als andere mensen dit inademen kunnen zij besmet raken met het virus. Ook kunnen mensen besmet raken als ze deze druppeltjes via de handen in de mond, neus of ogen krijgen.

Werking
COVID-19-vaccin Vaxzevria is een vectorvaccin. Bij een vectorvaccin gebruiken wetenschappers bestaande virussen die onschuldig zijn. Ze passen de virussen aan tot vectoren. Vectoren kunnen geen infecties veroorzaken en ze kunnen zichzelf niet kopiëren in de cel. Bij het COVID-19-vaccin Vaxzevria is aan de vectoren een stukje code (DNA) voor het maken van de spijkereiwitten toegevoegd. Spijkereiwitten zijn de uitsteeksels op de buitenkant van het coronavirus SARS-CoV-2. Na de vaccinatie vervoeren de vectoren dit stukje code (DNA) in de cellen van uw lichaam, zodat uw lichaam spijkereiwitten maakt. Uw afweer herkent deze eiwitten als indringers en maakt daar afweerstoffen tegen. Als u dan in contact komt met levende virussen, kan uw lichaam dit virus doodmaken.

Effect
Vanaf 15 dagen na het tweede vaccin bent u beschermd tegen de ziekte COVID-19. Het COVID-19-vaccin Vaxzevria verlaagt de kans op COVID-19. Van de 100 mensen die zonder vaccin COVID-19 zouden krijgen, krijgen er na vaccinatie nog maar 40 mensen COVID-19. Mensen die na de vaccinatie toch COVID-19 krijgen, worden minder ziek dan mensen zonder een COVID-19-vaccin.

Ook is de kans kleiner dat u het coronavirus verspreid als u besmet raakt. Maar het blijft belangrijk om ook na de vaccinatie 1,5 meter afstand van anderen en aan de andere maatregelen te houden om verspreiding van het virus zo veel mogelijk te voorkomen.

COVID-19 voorkomen
Uw bescherming tegen COVID-19 wordt langzaam minder na uw laatste prik of besmetting met het coronavirus. Om weer goed beschermt te zijn tegen het virus kunt u in het najaar weer een vaccin tegen het virus halen. Vanaf 1 november 2021 wordt in Nederland het coronavaccin Vaxzevria van de fabrikant AstraZeneca niet meer gebruikt in het COVID-19 (corona) vaccinatieprogramma. U krijgt dan het COVID-19-vaccin Comirnaty.

Wilt u meer informatie over het COVID-19-vaccin? Kijk dan op de website van de Rijksoverheid.

Bijwerkingen

Behalve het gewenste effect kan dit vaccin bijwerkingen geven. Ze verdwijnen meestal na 1 tot 3 dagen.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende:

Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)

• Pijn op de prikplek. Soms met warmte, jeuk, rode huid of blauwe plekken. Zelden met een gezwollen huid.

  Gebruikt bloedverdunners? Dan heeft u meer kans op het krijgen van een blauwe plek op de prikplek. Vertel daarom altijd aan de prikker (vaccinatie medewerker) als u bloedverdunners gebruikt. Dan kan de prikker hierop letten.

  U kunt de blauwe plek voorkomen door na de vaccinatie 2 minuten op de prikplek te drukken, zonder te wrijven. 

  Voorbeelden van bloedverdunners zijn:

  • Acetylsalicylzuur, carbasalaatcalcium, clopidogrel, prasugrel, ticagrelor.
  • Acenocoumarol, fenprocoumon. U krijgt alleen het coronavaccin als de INR waarde (waarde die aangeeft hoe snel uw bloed stolt) normaal is en als deze minder dan 1 week geleden is gemeten.
  • Heparine, dalteparine, fondaparinux, dabigatran, rivaroxaban, edoxaban.

• Griepachtige klachten zoals hoofdpijn, zich ziek, zwak of moe voelen, koorts, koude rillingen en spierpijn. Soms misselijk zijn en gewrichtspijn.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Diarree en overgeven. Zeer zelden buikpijn.

  Zorg dat u voldoende vocht drinkt om niet uit te drogen.

• Pijn in armen en benen. Zeer zelden spiertrekkingen.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Duizelig, slaperig of erg moe zijn

• Veel zweten

• Verminderde eetlust

• Vergrote lymfeklieren

  Uw lymfeklieren zijn groter dan normaal. Deze klieren zitten bijvoorbeeld in de hals, oksels en liezen. Ze helpen uw lichaam beschermen tegen ziektes. Vergrote lymfeklieren zijn meestal onschuldig.

• Vorming van een bloedpropje (trombose) in combinatie met weinig bloedplaatjes in uw bloed. En soms een bloeding.

  Deze bijwerking is zeer zeldzaam en treedt meestal binnen 1-2 weken na de vaccinatie op en bij vrouwen jonger dan 60 jaar. Krijgt u na de vaccinatie last van pijn op de borst, moeite met ademen, buikpijn die niet overgaat of een gezwollen been? Waarschuw dan direct uw arts. 

  Waarschuw ook direct uw arts als u na een paar dagen last krijgt van erge hoofdpijn, wazig zien of blauwe of paarse plekken op uw huid die op een andere plek ontstaan dan de prikplek.

  Kreeg u een bloedpropje en had u te weinig bloedplaatjes na het eerste vaccin? Dan mag u het tweede vaccin NIET krijgen. 

• Overgevoeligheid voor dit vaccin. U merkt dit aan huiduitslag, galbulten of jeuk. Heeft u eerder een erge allergische reactie gehad? Vraag aan uw arts of uw dit vaccin mag krijgen. 

  Een erge overgevoeligheid merkt u aan benauwd zijn, flauwvallen, een zwelling van het gezicht, lippen, mond, tong of keel, of een ernstige huidafwijking met blaren. Waarschuw dan meteen uw arts.

  Overgevoeligheid kan voorkomen. Daarom zal uw arts of verpleegkundige u na de vaccinatie 15 minuten in de gaten houden. Heeft u eerder een erge overgevoeligheid gehad? En mag u het vaccin krijgen na overleg? Dan zal uw arts of verpleegkundige u na de vaccinatie 30 minuten in de gaten te houden.

  Als u overgevoelig bent, mag u het tweede vaccin niet krijgen. Ook in de toekomst mag u dit vaccin niet meer gebruiken. Geef daarom aan uw apotheek door dat u overgevoelig bent voor dit vaccin. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit vaccin niet opnieuw krijgt.

• Capillair leksyndroom (lekkende kleine bloedvaatjes)

  Deze bijwerking is zeer zeldzaam. Bij capillairlek syndroom lekt er vloeistof uit uw kleine bloedvaten. Hierdoor kan uw bloeddruk dalen en kunt u duizelig worden. Ook kunt u vocht vasthouden (oedeem) waardoor u opeens zwaarder weegt of dikkere armen en benen krijgt. Heeft u een van deze klachten? Waarschuw dan direct uw arts.

  Heeft u eerder capillair leksyndroom gehad? Dan mag u dit vaccin NIET gebruiken. 

• Syndroom van Guillain-Barré

  Deze bijwerking is zeer zeldzaam. Bij deze ziekte valt uw afweersysteem uw eigen zenuwcellen aan. U kunt last krijgen van:

  • spierzwakte in uw armen, benen, borst of gezicht;
  • een tintelend gevoel in handen en voeten;
  • moeite met lopen;
  • moeite om evenwicht te houden;
  • dubbel zien of moeilijk uw ogen kunnen bewegen;
  • moeite met slikken, kauwen of spreken;
  • problemen met uw blaas of darmen.

  Heeft u een van deze klachten? Waarschuw direct uw arts.

• Beroerte door een bloedpropje.

  Deze bijwerking is zeer zeldzaam. Waarschuw direct een arts als u last krijgt van hoofdpijn, een verlamde arm, scheve mond of als u niet goed kunt zien of praten.

• Ontsteking van het ruggenmerg.

  Deze bijwerking is zeer zeldzaam. U kunt last krijgen van spierzwakte in uw armen of benen, een tintelend gevoel, minder goed kunnen voelen, pijn of problemen met uw blaas of darmen. Heeft u een van deze klachten? Waarschuw direct uw arts.

• Overgevoeligheid voor 'fillers', zoals voor de lippen.

  Dit is zeer zeldzaam. U kunt dit merken aan jeuk, pijn, een rode huid of zwelling op de plek waar de filler is ingespoten. Soms kunnen er ook bultjes, ontstekingen of verkleuringen ontstaan. Deze reacties ontstaan binnen enkele dagen tot een aantal maanden ná het vaccin. De reacties zijn meestal niet ernstig.

  Wordt u gevaccineerd? Voor de zekerheid kunt u dan het best 2 weken vóór het vaccin en 2 weken daarna geen fillers laten zetten.

• Verstoorde menstruatie of bloedingen

  Na het vaccin kan uw menstruatie anders zijn dan normaal. De menstruatie kan bijvoorbeeld heftiger zijn, onregelmatig zijn of later beginnen. Deze bijwerkingen duren vaak 1-2 maanden.

  Vrouwen na de overgang kunnen last krijgen van bloedingen.

  U kunt níet onvruchtbaar worden door deze bijwerkingen.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Hoe?
Uw arts of verpleegkundige geeft de prik in de spieren van uw bovenarm.

Wanneer?
U krijgt 2 vaccinaties. Het tweede vaccin krijgt u 4 tot 12 weken na het eerste vaccin. Vanaf 15 dagen na de tweede vaccinatie bent u beschermd tegen COVID-19.

Bent u jonger dan 80 jaar en heeft u corona gehad? Dan is 1 vaccinatie meestal voldoende.

Coronavaccin uitstellen
Heeft u hoge koorts, corona of bent u erg ziek op het moment van de vaccinatie? Stel de vaccinatie dan uit en maak een nieuwe afspraak als u weer beter bent. De koorts kan namelijk erger worden.

Vergeten

Bent u de afspraak voor het vaccin vergeten? Maak dan zo snel mogelijk een nieuwe afspraak.

Verboden

Ja, dat kan. U mag autorijden, en u mag eten en drinken zoals u normaal doet.

Wisselwerking

Er zijn van het COVID-19-vaccin tot nu toe nog geen wisselwerkingen met andere medicijnen bekend. U kunt wel meer kans hebben op een blauwe plek op de prikplek als u bloedverdunners gebruikt. Zie verder bij bijwerkingen Pijn op de prikplek. Soms met warmte, jeuk of blauwe plekken.

Gebruikt u medicijnen die uw afweersysteem onderdrukken? U kunt zich veilig laten vaccineren. Wel kan het vaccin mogelijk iets minder goed werken door deze medicijnen. Maar hier zijn nog weinig gegevens over bekend.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Over het gebruik van het AstraZeneca-vaccin tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Het RIVM adviseert om u te laten vaccineren met het COVID-19 vaccin van Pfizer (Corminaty) of Moderna (Spikevax).

Borstvoeding
U kunt borstvoeding geven als u bent gevaccineerd. Het is niet bekend of dit vaccin in de moedermelk terechtkomt. Voor zover bekend zijn er geen nadelige gevolgen voor het kind.

Stoppen

Stop niet zomaar, het is belangrijk dat u alle vaccinaties krijgt. Als u niet alle vaccinaties krijgt, bent u onvoldoende beschermd tegen COVID-19.

Krijgt u allergische reacties of ernstige bijwerkingen? Neem dan direct contact op met uw arts.

Handelsinformatie

COVID-19-vaccin Vaxzevria is op 29 januari 2021 tijdelijk goedgekeurd door de Europese medicijnautoriteiten. De fabrikant moet komende 2 jaar het onderzoek blijven controleren en regelmatig de resultaten melden. Het vaccin was beschikbaar in injecties onder de merknaam Vaxzevria.

Vanaf 1 november 2021 wordt in Nederland het coronavaccin Vaxzevria van de fabrikant AstraZeneca niet meer gebruikt in het COVID-19 (corona) vaccinatieprogramma.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.