Introductie
Cetuximab is een monoklonaal antilichaam. Dit is een doelgerichte kankerremmende stof ('targeted therapy'). Het kan aan een kankercel vast gaan zitten en deze daardoor onschadelijk maken.
Artsen schrijven het voor bij bepaalde vormen van kanker in de darmen (colorectaal carcinoom) of in de mond, keel en het strottenhoofd (hoofd-halskanker).
Highlight
Werking
Kanker
Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende aandoeningen, waarbij lichaamscellen zich ongeremd vermenigvuldigen. Het gevolg zijn tumoren (gezwellen) of afwijkingen in bloed en lymfebanen. Het is een ernstige ziekte die fataal kan zijn als men er niets aan doet.
Dankzij nieuw onderzoek is tegenwoordig goede behandeling voor veel soorten kanker mogelijk. Bij snelle behandeling voorkomt u dat een kankergezwel doorgroeit in het omringende weefsel of dat het uitzaait. Bij uitzaaiingen ontstaat kanker op andere plaatsen in het lichaam.
Oorzaak
In elke cel zit DNA. DNA bevat de erfelijke eigenschappen van ons lichaam, zoals de bloedgroep en de kleur van de ogen. Door het DNA weten cellen wat ze moeten doen, bijvoorbeeld ook hoe snel ze zich moeten delen. Bij een celdeling ontstaan uit één cel twee dochtercellen, met exact hetzelfde DNA als de moedercel. Als het stukje DNA dat de celdeling bestuurt beschadigd raakt, kan de cel zich sneller gaan delen. De dochtercellen van elke cel bevatten dezelfde beschadiging in het DNA. Daardoor gaan ook deze cellen zich ongeremd delen, met kanker tot gevolg.
Hoe de beschadiging in het DNA ontstaat, is vaak onbekend. Het lijkt soms te komen door chemische stoffen als teer in tabaksrook, of door asbest, alcohol, te veel of te vet voedsel, straling of door een erfelijke aanleg.
Verschijnselen
Kanker is een verraderlijke ziekte. Elke kankersoort veroorzaakt weer andere klachten. In het beginstadium zijn er vaak helemaal geen verschijnselen. Pas als een kankergezwel tegen zenuwen aandrukt, is pijn te voelen.
Sommige klachten komen bij vrijwel alle kankersoorten voor, zoals erge vermoeidheid, gebrek aan eetlust en sterke vermagering (bijvoorbeeld meer dan drie kilo per maand).
Behandeling
Cetuximab wordt gebruikt bij verschillende vormen van kanker van de slijmvliezen in de darmen, de mond en de keel (hoofd-halskanker)
Bij darmkanker schrijven artsen cetuximab vaak voor in combinatie met een ander kankerremmend middel, zoals irinotecan.
Bij hoofd-halskanker combineren artsen de behandeling van cetuximab met bestraling of een ander kankerremmend middel, zoals oxaliplatine.
De behandeling duurt in beide gevallen meerdere weken.
WerkingCetuximab remt de celdeling, doordat het vast gaat zitten aan speciale plaatsen in de celwand. Deze plaatsen zijn nodig voor de celdeling. Als de plaatsen bezet zijn, kunnen de cellen zich niet meer vermeerderen.
Lees meer over kanker . "
Bijwerkingen
Regelmatig (bij meer dan 30 op de 100 mensen)
Huiduitslag over grote delen van het lichaam. Deze huiduitslag lijkt meestal op acne met puistjes en roodheid.
Als de huiduitslag te erg wordt, zal de arts tijdelijk stoppen met dit middel. U kunt er weer mee beginnen als de huid voldoende is hersteld. Soms schrijven artsen uit voorzorg capsules/tabletten en een crème voor ter vermindering van de bijwerkingen van de huid.
Andere huidreacties, zoals jeuk, droge huid, vervellen, toegenomen haargroei of veranderingen aan de nagels
Deze huidreacties treden vooral de eerste weken op, daarna worden ze minder. Deze bijwerking komt vooral voor als u ook wordt bestraald.
Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)
Pijnlijke mond, tong of keel, maagpijn, zuurbranden, ernstige diarree en misselijkheid
Deze bijwerkingen komen vooral voor als u ook wordt bestraald of het medicijn irinotecan gebruikt. De bijwerkingen ontstaan door ontsteking van de slijmvliezen van mond, keel, slokdarm, maag en darmen. U kunt dit zien aan een vuurrode kleur van de slijmvliezen. Eten en drinken kunnen hierdoor pijnlijk zijn. In veel gevallen helpt het om op ijsblokjes te zuigen als u dit middel gebruikt. Om maagpijn en brandend maagzuur te bestrijden, kan de arts een maagbeschermend middel voorschrijven. Bij misselijkheid schrijft de arts een antibraakmiddel voor. Tijdens de behandeling kunnen ingrepen aan uw gebit of in uw mond de klachten verergeren. Daarom moet u vóór u aan de behandeling begint, de tandarts uw gebit laten controleren en eventueel behandelen. Verzorg uw gebit extra goed door een aantal maal per dag te poetsen met een zachte tandenborstel. Ook kunt u spoelen met een desinfecterende mondspoeling.
Haaruitval
Deze bijwerking komt vooral voor als u ook het medicijn irinotecan gebruikt.
Koorts
Deze bijwerking komt vooral voor als u ook het medicijn irinotecan gebruikt.
Verminderde afweer tegen infecties, waardoor u eerder ziek wordt van virussen, bacteriën of schimmels. Vooral een beschadigde huid raakt makkelijk geïnfecteerd. Raadpleeg uw arts als u last krijgt van een rode gezwollen huid die warm aanvoelt. Dat duidt op een huidinfectie.
Deze bijwerking ontstaat doordat het lichaam in sommige gevallen minder witte bloedcellen maakt. Witte bloedcellen zijn nodig voor de afweer tegen ziekteverwekkers. Deze bijwerking komt vooral voor als u ook wordt bestraald of andere kankerremmende middelen zoals irinotecan of oxaliplatine gebruikt.
Heesheid, hoesten en benauwdheid
Overgevoeligheid voor cetuximab. Dit kunt u merken aan snel opkomende galbulten, koorts, rillingen, spierpijn, misselijkheid, braken, hoofdpijn, benauwdheid of flauwvallen. Meestal ontstaat een dergelijke reactie tijdens het infuus of binnen een uur er na. Als deze verschijnselen pas thuis optreden, moet u meteen uw arts bellen.
U mag dit middel in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor cetuximab. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit middel niet opnieuw krijgt. Om overgevoeligheid zo veel mogelijk te voorkomen, krijgt u ook een anti-allergiemiddel. Deze injectie krijgt u vlak voor het infuus met cetuximab. Deze injecties krijgt u vooral de eerste paar keer dat u cetuximab krijgt, daarna is het soms niet meer nodig.
Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)
Ontstoken ogen. Om oogklachten te voorkomen, kunt u beter geen contactlenzen dragen. Gebruik een zonnebril bij scherp zonlicht.
Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)
In zeer zeldzame gevallen kan een ernstige huidaandoening ontstaan met blaarvorming. De blaren ontstaan met name op de lippen en op de slijmvliezen van de mond en geslachtsdelen.
Neem dan direct contact op met uw arts.
Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden
Uitleg frequenties
Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen
Gebruik
Dit medicijn moet onder toezicht van een arts of verpleegkundige in een ziekenhuis worden toegediend.
Hoe?
Het infuus wordt in het ziekenhuis toegediend gedurende één tot twee uur. Na het infuus moet u enige uren in het ziekenhuis blijven. Zo kan de arts er op letten of u goed op het infuus reageert.
Wanneer?
U krijgt dit infuus meestal eenmaal per week.
Hoe lang?
Dit medicijn wordt gebruikt zolang het een gunstig effect heeft op de aandoening.
Vergeten
Dit medicijn wordt door de arts of een verpleegkundige toegediend. Bent u de afspraak vergeten? Neem dan zo snel mogelijk contact op met de arts of verpleegkundige voor een nieuwe afspraak.
Verboden
autorijden
Dit medicijn vermindert de rijvaardigheid niet.
alcohol drinken?
Alcohol irriteert de slijmvliezen van het maagdarmkanaal. Het vergroot daardoor de kans op bijwerkingen op de maag en darmen. Gebruik daarom liever geen alcohol tijdens de kuur en zolang u last heeft van uw maag en darmen.
alles eten?
U kunt alles eten wat uw maag verdraagt. Bepaalde soorten voedsel zijn echter af te raden als u last heeft van uw maag.
Op deze site kunt u onder 'Klachten & ziektes', 'Maagklachten' adviezen vinden voor mensen met maagklachten.
Wisselwerking
Van dit medicijn zijn geen belangrijke wisselwerkingen met andere medicijnen bekend.
Het is belangrijk dat uw arts weet welke medicijnen u nog meer gebruikt. Neem daarom uw medicatieoverzicht mee als u naar het ziekenhuis gaat. Dit is een overzicht waarop staat welke medicijnen u gebruikt, maar ook of u bijvoorbeeld allergisch bent voor bepaalde medicijnen. U kunt dit overzicht bij uw eigen apotheek opvragen. Krijgt u in het ziekenhuis nieuwe medicijnen, of verandert er iets aan uw medicijngebruik? Geef dit dan ook weer door aan uw eigen apotheek. Dan blijft uw medicatieoverzicht actueel.
Zwangerschap
Zwangerschap
Gebruik dit medicijn NIET als u zwanger bent of binnenkort zwanger wilt worden. Het is onvoldoende bekend of dit medicijn schadelijk is voor het ongeboren kind.
Borstvoeding
Geef GEEN borstvoeding als u dit medicijn gebruikt. Geef ook geen borstvoeding tot twee maanden na het laatste infuus. Het is niet bekend of dit medicijn in de moedermelk komt. Ook is niet bekend of het schadelijk is voor de baby.
Stoppen
Een behandeling tegen kanker is zwaar en kan moeilijk vol te houden zijn, ook al helpt het u de ziekte te verslaan. Wordt de behandeling u te zwaar, bespreek dat dan met uw arts of verpleegkundige. Samen kunt u de bijwerkingen bespreken en kijken of er alternatieven zijn.
Handelsinformatie
Cetuximab is sinds 2004 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in injecties onder de merknaam Erbitux.
Disclaimer
Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.