Introductie

Bromocriptine werkt hetzelfde als dopamine, een stof die van nature in de hersenen voorkomt.

Artsen schrijven het voor bij de ziekte van Parkinson. Bij een verhoogde aanmaak van prolactine en bij de groeistoornis acromegalie.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Bromocriptine werkt hetzelfde als dopamine, een lichaamseigen stof. Dopamine is noodzakelijk voor veel hersenfuncties, zoals de aansturing van spieren. Ook blokkeert het de effecten van de hormonen prolactine en groeihormoon.
• Bij de ziekte van Parkinson, bij een te hoge aanmaak van prolactine en bij acromegalie (te veel groeihormoon door een tumor in de hersenen).
• Ziekte van Parkinson: na enkele dagen tot weken bent u minder stijf en kunt u makkelijker bewegen. Verdeel de innames over de dag. Dan werkt het medicijn steeds sterk genoeg.
• Moedermelk stoppen: na een zwangerschap is 2 weken gebruik voldoende.
• Bij andere oorzaken moet u het vaak langer gebruiken.
• Neem de tabletten of capsules in met voedsel. Dan heeft u minder last van maagklachten.
• Meest voorkomende bijwerkingen: misselijkheid, overgeven, verstopping, duizeligheid en hoofdpijn. Dit gaat meestal over als u gewend bent aan dit medicijn.
• Plotselinge slaapaanvallen en slaperigheid kunnen uw reactievermogen beïnvloeden. U mag niet autorijden als u hier last van heeft.

Werking

Ziekte van Parkinson

Bij de ziekte van Parkinson kunnen de hersenen niet meer de juiste berichten versturen, bijvoorbeeld naar de spieren. Dit komt onder andere door een tekort aan dopamine in de hersenen.

Dopamine is een boodschapperstof ('neurotransmitter') waardoor zenuwen in de hersenen met elkaar kunnen communiceren.

Verschijnselen
Er  ontstaan bewegingsproblemen, zoals spierstijfheid, moeite met slikken, beven, loop- en spraakstoornissen. De verschijnselen van de ziekte van Parkinson worden in de loop van de jaren steeds sterker.

Behandeling
De ziekte van Parkinson is niet te genezen. Medicijnen kunnen wel een deel van de verschijnselen verminderen.

Uw lichamelijke klachten en persoonlijke omstandigheden bepalen het moment waarop u met de medicijnen start. De arts past een stappenplan toe, waarin verschillende behandelingen elkaar opvolgen. Elk medicijn heeft namelijk maar een bepaalde periode voldoende effect. Als het effect afneemt, krijgt u een andere dosering of medicijn.

Bij mensen jonger dan 65 jaar wordt soms gestart met een medicijn dat werkt als dopamine, zoals ropinirol, rotigotine of pramipexol. Alleen als deze medicijnen teveel bijwerkingen geven, kan uw arts voor bromocriptine kiezen.

Bij oudere mensen of bij ernstige klachten begint uw arts meestal met levodopa. Als dit medicijn na verloop van tijd niet meer voldoende effect heeft. Of te veel bijwerkingen geeft, kan een medicijn dat werkt als dopamine worden toegevoegd. Bijvoorbeeld ropinirol, rotigotine of pramipexol. Als die medicijnen te veel bijwerkingen geven zal uw arts bromocriptine voorschrijven. Als u bromocriptine gebruikt, kan de dosering van levodopa meestal omlaag.

Werking
Bromocriptine werkt als dopamine, de boodschapperstof waarvan bij de ziekte van Parkinson een tekort in de hersenen is.

Verhoogde aanmaak van prolactine

Het hormoon prolactine komt van nature in het lichaam voor. Het stimuleert verschillende processen, zoals de aanmaak van moedermelk, veranderingen in het klierweefsel van de borsten. En veranderingen in de geslachtsorganen. Verder remt het de eisprong.

Bromocriptine onderdrukt de aanmaak van prolactine. Het wordt gebruikt bij verschijnselen die een gevolg zijn van een teveel aan prolactine, zoals bij:

• Ongewenste aanmaak van moedermelk. Na een zwangerschap verhoogt het lichaam de aanmaak van prolactine, zodat moedermelk wordt gemaakt. Soms is dit effect ongewenst, bijvoorbeeld bij een miskraam of sterfte van de baby. Meestal helpt het de borsten strak in te binden. Zeer zelden voldoet een dergelijke maatregel niet. Als de vrouw hier heel veel klachten van ondervindt, kan de arts bromocriptine voorschrijven.
  Soms ontstaat ook een teveel aan prolactine zonder dat er sprake was van een zwangerschap. Ook in die gevallen zullen de borsten melk produceren, wat met bromocriptine kan worden geremd.  
• Goedaardig gezwel in de hersenen, meestal in de hypofyse. Dit wordt een prolactinoom genoemd. Door dit gezwel maken de hersenen te veel prolactine aan. Dit zorgt voor verschillende ziekteverschijnselen. Zoals bij vrouwen uitblijven van de menstruatie, onregelmatige menstruatie of melkproductie. Bij mannen zorgt het voor minder zin in seks en afname van de vruchtbaarheid. Bij kinderen is de groei vertraagd. Als het gezwel groot is, kan u hoofdpijn en problemen met zien krijgen. Bromocriptine kan de klachten verhelpen. Ook verkleint bromocriptine het gezwel. Als bromocriptine niet helpt, kan het gezwel met een operatie uit de hersenen worden verwijderd. Ook kan uw arts bromocriptine voorschrijven voorafgaand aan de operatie. Of na de operatie als het gewel niet helemaal is verwijderd.
• Onvruchtbaarheid bij mannen en vrouwen. Onvruchtbaarheid kan veel oorzaken hebben. Een van de oorzaken is een te hoge aanmaak van prolactine. Een van de effecten van prolactine is dat het de eisprong bij vrouwen remt. Er treedt dan ook geen menstruatie op. Bromocriptine vermindert de overmatige aanmaak van prolactine. Hierdoor vindt de eisprong en menstruatie weer plaats. Bij mannen kan een teveel aan prolactine zorgen dat er minder testosteron wordt aangemaakt. Hierdoor neemt de vruchtbaarheid af. Bromocriptine verbetert de vruchtbaarheid. 

Teveel aan groeihormoon

Groeihormoon (somatotropine of somatropine) is een lichaamseigen hormoon. Een orgaan in de hersenen maakt het. Dit orgaan heet de hypofyse.

Oorzaak
Een teveel aan groeihormoon veroorzaakt de aandoening acromegalie. Het teveel aan groeihormoon is meestal het gevolg van een goedaardige tumor in de hypofyse.

Door het teveel aan groeihormoon ontstaat een versterkte groei van de vingers, tenen, handen. Maar ook voorhoofd, kin, lippen en neus. Verder hebben mensen vaak last van hoofdpijn, zweten, gewrichtspijn en tintelingen.

Behandeling
Met een hersenoperatie of bestraling kan de arts het gezwel in de hypofyse wegnemen. Als dit niet mogelijk is of onvoldoende effect heeft, dan kan de arts een continue behandeling met octreotide of lanreotide voorschrijven. Deze medicijnen worden ook gebruikt tijdens het begin van een bestraling. Ook kan bromocriptine worden gegeven bij acromegalie. 

Werking
Bromocriptine kan de afgifte van het groeihormoon remmen. 

Bijwerkingen

Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven. De bijwerkingen zijn sterk afhankelijk van de gebruikte dosering en van de toepassing waar u het medicijn voor gebruikt.

Bromocriptine wordt gebruikt in een lage doseringen (ongeveer 5 mg per dag). En in een hogere dosering (ongeveer 25 mg per dag). Bij de lage dosering komen bijwerkingen slechts zeer zelden voor.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende:

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, overgeven, verstopping en zeer zelden diarree, buikpijn en zuurbranden

  Dit komt vooral voor als u begint met dit medicijn. Neem dit medicijn daarom in met wat voedsel. U heeft dan minder last van deze bijwerkingen. Neem contact op met uw arts als u last blijft houden van zuurbranden. Mogelijk moet u stoppen met dit medicijn.

• Verstopte neus

  Raadpleeg uw arts als u hier veel last van heeft.

• Hoofdpijn, duizeligheid, sufheid en zeer zelden vermoeidheid

  Meestal wordt deze bijwerking minder als u aan dit medicijn gewend bent. Als u hier last van blijft houden, overleg dan met uw arts

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Slaperigheid of zeer zelden plotselinge slaapaanvallen

  Deze slaapaanvallen kunnen plotseling ontstaan, soms zonder dat u ze voelt aankomen. Ze duren van enkele minuten tot enkele uren. Rijd geen auto als u slaperig wordt van dit medicijn. Meestal wordt deze bijwerking minder als u aan dit medicijn gewend bent. Als u hier last van blijft houden, overleg dan met uw arts over verlaging van de dosering.

• Psychische klachten, zoals verwardheid en waanvoorstellingen (hallucinaties). Vooral bij mensen die al psychische klachten hebben. En vooral bij vrouwen die dit medicijn gebruiken om de melkproductie na een zwangerschap te stoppen.

  Heeft u al psychische klachten zoals waanvoorstellingen of psychose? Geef dan aan uw psychiater door dat u dit medicijn gaat gebruiken. Mogelijk krijgt u een ander medicijn van uw arts. Of let uw psychiater erop dat uw psychische klachten niet toenemen.

• Beenkrampen

• Haaruitval

• Wazig zien of oorsuizingen

  Raadpleeg uw arts als u hier dit bemerkt.

• Droge mond, doordat u minder speeksel aanmaakt

  Als u in het begin van de behandeling veel last heeft van een droge mond kunt u de aanmaak van speeksel stimuleren met (suikervrije) kauwgom of door te zuigen op ijsblokjes. Door de droge mond ontstaan sneller gaatjes in uw gebit en ontstekingen van het slijmvlies van de mondholte. Poets en flos extra goed als u merkt dat u last blijft houden van een droge mond. Laat eventueel de tandarts vaker controleren.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. U merkt dit aan huiduitslag, galbulten of jeuk.

  Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts. Blijkt u overgevoelig, geef dan aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor bromocriptine. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u het medicijn niet opnieuw krijgt.

• Hartkloppingen, versnelde hartslag of juist een tragere hartslag

  Neem contact op met uw arts als u dit bemerkt.

• Duizeligheid bij opstaan, bijvoorbeeld uit bed of uit een stoel.

  Dit komt door de sterke daling van de bloeddruk. Zorg dat u langzaam opstaat als u ligt of zit. Voelt u zich toch duizelig? Dan kunt het best even gaan liggen en de benen wat hoger leggen, bijvoorbeeld op een kussen. Deze klacht gaat meestal binnen enkele dagen tot weken over. Als uw lichaam zich heeft ingesteld op dit medicijn. Als u na enkele weken nog steeds last heeft van duizeligheid, moet u uw arts raadplegen.

• Verhoogde bloeddruk, waardoor het risico op een hartaanval of beroerte toeneemt. Gebruikt u dit medicijn om de melkproductie na een zwangerschap te stoppen? En heeft u zwangerschaphypertentie? Of na de bevalling een hoge bloeddruk? Dan is het risico op een hartaanval of beroerte groter. Overleg hierover met uw arts. Misschien is een ander medicijn geschikter. Heeft u angina pectoris (hartkramp) of een andere ernstige hartafwijking? Overleg met uw arts of dit medicijn geschikt is voor u.

  Als u dit medicijn gaat gebruiken zal uw arts uw bloeddruk extra controleren. Heeft u een hoge bloeddruk, pijn op de borst, ernstige hoofdpijn en ziet u wazig? Neem contact op met uw arts. U moet dan stoppen met dit medicijn.

• Epileptische aanval, vooral bij vrouwen die bromocriptine gebruiken om de melkproductie na een zwangerschap te stoppen. Raadpleeg een arts als dit optreedt.

• Koude vingers en tenen door een verminderde doorbloeding van de huid. Mensen die lijden aan de ziekte van Raynaud kunnen door dit medicijn extra last van deze aandoening krijgen.

• Vasthouden van vocht. Dit merkt u aan dikke enkels of voeten, een opgezwollen gezicht of benauwdheid.

  Als u veel last heeft van dikke enkels en benen, helpt het om te gaan liggen met de benen wat hoger. Bijvoorbeeld op een kussen. Raadpleeg uw arts als u hier veel last van heeft.

• Vooral als dit medicijn gebruikt wordt in combinatie met het medicijn levodopa: onwillekeurige en onrustige bewegingen (dyskinesie) en beven.

  Dit komt vooral voor op vaste tijdstippen, bijvoorbeeld vlak voor inname, als het medicijn bijna is uitgewerkt of net nadat het medicijn is ingenomen. Als u deze medicijn combinatie al langer gebruikt kunnen deze ongewilde bewegingen ook onverwacht optreden. Raadpleeg uw arts. Mogelijk past uw arts de dosering aan.

• Bij mensen die onvruchtbaar zijn: opheffen van onvruchtbaarheid

  Dat kan de bedoeling van de behandeling zijn, maar ook een bijkomend effect. Vrouwen in de vruchtbare periode die niet zwanger wensen te worden, moeten daarom een betrouwbare anticonceptie gebruiken. Dit geldt ook voor de partners van mannen die met dit medicijn worden behandeld.

• Bij gebruik gedurende langere periode: bindweefselvorming (fibrose) in de buikholte, rond het hart of longen. Hierdoor kunnen de urinewegen vernauwen, kan de nierwerking afnemen, het hart slechter werken, benauwdheid ontstaan en de doorbloeding in de benen afnemen.

  Als dit optreedt, moet u stoppen met dit medicijn. Mensen met een hartklepaandoening mogen dit medicijn niet landurig gebruiken. Neem contact hierover op met uw arts.

• Meer zin in vrijen, meer kans op verslaving, zoals overmatig kopen, gokken of medicijngebruik

  Deze bijwerkingen gaan over na een verlaging van de dosis of als u met het medicijn stopt. Neem contact op met uw arts als u hier last van heeft.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Wanneer?
Het beste kunt u vaste tijdstippen kiezen, dan vergeet u minder snel een dosis.
Neem de tabletten of capsules in tijdens het eten of met wat voedsel. U voorkomt hiermee maagklachten.


Hoelang?

Ziekte van Parkinson 
Het kan 3 maanden duren voor duidelijk is of het medicijn voldoende effect bij u heeft. Als het na 3 maanden nog niet werkt, dan zal de arts overwegen over te stappen op een ander medicijn.

In de loop van de jaren verergert de ziekte en werkt dit medicijn minder goed. U merkt dat aan bewegingsproblemen vlak voor de inname of tussen twee innames. Of doordat u plotseling verstijft. Soms werkt het medicijn even helemaal niet meer. Uw arts zal daarom regelmatig het effect van dit medicijn met u bespreken. Mocht het effect afnemen, dan zal de arts uw behandeling aanpassen.

Ongewenste melkproductie na een zwangerschap
Gebruik dit medicijn gedurende 2 weken. Soms kan 2 tot 3 dagen hierna toch nog wat melk uit de borsten komen. Overleg dan met uw arts. Mogelijk zal deze aangeven het medicijn nog een week te gebruiken.

Melkproductie, door een andere oorzaak dan zwangerschap
Ga door met het gebruik tot de melkvorming helemaal is opgehouden. Zo nodig kunt u dit medicijn gedurende enkele menstruatieperiodes gebruiken om melkproductie te voorkomen.

Wegblijven menstruatie
Ga door met het gebruik tot de menstruatie weer regelmatig is.

Langdurige behandelingen, vanwege een verhoogde aanmaak van prolactine (acromegalie)
Als dit medicijn lang moet worden gebruikt, zal de arts adviseren elke 1 tot 2 jaar gedurende twee maanden met het gebruik te stoppen. Dit is om te zien of de hoeveelheid prolactine misschien vanzelf weer normaal is geworden.

Vergeten

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

• als u dit medicijn 1 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• als u dit medicijn 2 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• als u dit medicijn 3 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 2 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 2 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

Verboden

autorijden?
Het kan gevaarlijk zijn aan het verkeer deel te nemen als u dit medicijn gebruikt. Dit komt door bijwerkingen, zoals vermoeidheid, slaperigheid, slaapaanvallen, duizeligheid, draaierigheid, flauwvallen, verwardheid en hallucinaties. Plotselinge slaapaanvallen voelen de meeste mensen niet aankomen. U mag NIET autorijden als u daar wel eens last van heeft.

U mag de eerste paar dagen dat u dit medicijn gebruikt niet autorijden. Rijd ook geen auto als de dosering omhoog gaat. Pas nadat u gedurende een paar dagen dezelfde dosering gebruikt, mag u weer autorijden. Na een paar dagen zijn de meeste mensen voldoende gewend geraakt aan de effecten. U mag dan weer autorijden. Maar doe dat alleen als u geen last meer heeft van de bijwerkingen.

Let op: ook de ziekte van Parkinson kan een reden zijn dat u niet mag autorijden. Overleg met uw arts of dat bij u het geval is. Wilt u meer informatie over autorijden bij bepaalde aandoeningen? Kijk dan op de website van het CBR.

Voor meer algemene informatie kunt u het thema 'Medicijnen in het verkeer' lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) mag autorijden.

alcohol drinken?
Alcohol versterkt de bijwerkingen van dit medicijn en verhoogt de kans dat u plotseling in slaap valt. Ook als u niets van deze bijwerking heeft gemerkt, kunt u door het gebruik van alcohol wel suf worden en kunnen uw coördinatie- en beoordelingsvermogen afnemen. Bovendien verhoogt alcohol de kans op maagklachten en versterkt het de kans op duizeligheid. Gebruik daarom liever geen alcohol als u dit medicijn slikt.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Wisselwerking

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Medicijnen tegen wanen (u gelooft of denkt dingen die niet kloppen) en hallucinaties (u ziet, voelt of hoort dingen die er niet zijn) (antipsychotica). Deze gaan de werking van bromocriptine tegen waardoor u weer meer last kunt krijgen van de verschijnselen van de ziekte van Parkinson. Bovendien verergeren ze ook door hun bijwerkingen de verschijnselen van de ziekte van Parkinson. Overleg met uw arts als u merkt dat de bromocriptine minder goed werkt. Andersom vermindert bromocriptine de werking van antipsychotica. Overleg met uw arts als u last heeft van wanen en hallucinaties. Mogelijk is dit het gevolg van bromocriptine en kan de dosering hiervan worden verlaagd. In aanhoudende gevallen van wanen en hallucinaties kan de arts kiezen voor een ander antipsychoticum dat deze wisselwerking niet heeft.
• De medicijnen tegen misselijkheid en braken: alizapride, droperidol en metoclopramide. Deze gaan de werking van bromocriptine tegen en verergeren de verschijnselen van de ziekte van Parkinson. Andersom vermindert bromocriptine de werking van deze medicijnen tegen misselijkheid. Het medicijn domperidon mag u wel kortdurend gebruiken bij braken.
• Andere medicijnen die het reactievermogen verminderen. Bij deze medicijnen is vaak op de verpakking een gele waarschuwingssticker geplakt. De effecten op bijvoorbeeld het reactievermogen en coördinatievermogen versterken elkaar. Rijd geen auto als u behalve dit medicijn nog een ander medicijn gebruikt dat het reactievermogen beïnvloedt.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap 
U kunt dit medicijn veilig gebruiken. Het wordt al jarenlang gebruikt door zwangere vrouwen zonder nadelige gevolgen voor het kind.

Heeft u echter na de bevalling een hoge bloeddruk? Dan is een ander medicijn misschien geschikter. Overleg met uw arts.

Borstvoeding
Gebruik dit medicijn NIET als u borstvoeding wilt geven. Het zorgt ervoor dat de borstvoeding stopt.

Stoppen

Bij een kortdurend gebruik van twee weken om melkvorming te remmen, kunt u in één keer stoppen.

Bij de andere aandoeningen is het niet verstandig in één keer te stoppen: er bestaat namelijk een, zeer kleine, kans op andere ernstige lichamelijke verschijnselen (maligne neuroleptica-syndroom). Zoals onverklaarbare koorts, zeer stijve spieren, sufheid, hartkloppingen en ernstig zweten. Stop daarom alleen na overleg met uw arts en bouw de dosering gedurende een week geleidelijk af. Neem onmiddellijk contact op met uw arts als u dergelijke verschijnselen krijgt na stoppen of tijdens afbouwen.

Bovendien kunnen bij plotseling stoppen ernstige verschijnselen van de ziekte van Parkinson ontstaan, zoals bewegingsstoornissen, maar ook verwardheid, prikkelbaarheid en hallucinaties. Stop alleen na overleg met uw arts en bouw de dosering geleidelijk af.

Handelsinformatie

Ja, u heeft een recept nodig.

Bromocriptine is sinds 1975 internationaal op de markt. Het is op recept te krijgen in capsules en tabletten onder de merknaam Parlodel.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.