Introductie

Betamethason behoort tot de bijnierschorshormonen, ook wel corticosteroïden genoemd. Natuurlijke bijnierschorshormonen remmen ontstekingen en overgevoeligheidsreacties en zijn nodig om energie, mineralen en zouten vrij te maken en op te slaan.

Artsen schrijven betamethason klysma voor bij de chronische darmontstekingen colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn.

Instructiefilmpje

Film 1 - Zetpil en klysma

Highlight

• Betamethason is een bijnierschorshormoon (corticosteroïd).
  Betamethason-klysma vermindert ontstekingen in de darm.
• Bij de chronische darmontstekingen colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. U gebruikt het bij een opvlamming van de ziekte; meestal 2 tot 4 weken lang.
• U heeft binnen enkele weken minder buikpijn en diarree.
• Het is belangrijk betamethason op de juiste manier te gebruiken, zodat het de beschadigde delen van de darm goed bereikt. Heeft u vragen over het gebruik? Vraag uw apotheker om uitleg.
• U kunt last krijgen van een prikkelend gevoel in de anus en maagdarmklachten. Blijf u last houden van deze klachten? Raadpleeg dan uw arts.

Werking

Colitis ulcerosa

Colitis ulcerosa is een chronische ontsteking van het slijmvlies van de dikke darm. Hierdoor heeft u last van frequente en forse diarree, vaak met bloed en slijm erbij.

Andere klachten zijn buikpijn, koorts, uitdrogingsverschijnselen, bloedarmoede en gewichtsverlies. Periodes met weinig klachten worden afgewisseld met periodes waarin de ziekte opvlamt.

Oorzaak
Bij colitis ulcerosa is meestal alleen het laatste deel van de dikke darm aangedaan, het rectum. De ziekte heet dan proctitis ulcerosa. Na verloop van jaren kan de ziekte zich uitbreiden naar de rest van de dikke darm.

De oorzaak van de ontsteking is niet een infectie, maar een auto-immuunreactie. Dit betekent dat het natuurlijke afweermechanisme zich tegen de cellen in de eigen darmwand keert.

Behandeling

Aanvallen van colitis ulcerosa worden in eerste instantie behandeld met 5-ASA-medicijnen, zoals mesalazine. Heeft dat onvoldoende effect, dan schrijven artsen soms een klysma met een bijnierschorshormoon voor, zoals betamethason. Het remt de ontstekingen in de darm.

Een klysma is alleen zinvol als de aandoening zich tot het laatste deel van de dikke darm beperkt. U moet het klysma dan een aantal weken gebruiken om de ziekte weer rustig te krijgen. Als de opvlamming voorbij is kunt u het gebruik weer stoppen.

Effect
Dit medicijn werkt vooral in het deel van de darm waar het klysma terechtkomt. In verhouding tot andere bijnierschorshormonen, zoals prednisolon, heeft het minder bijwerkingen.

Het kan enkele weken duren voor u het effect van betamethason merkt.

Ziekte van Crohn

Bij de ziekte van Crohn zijn delen van de darm chronisch ontstoken. De ontsteking veroorzaakt buikpijn, koorts, diarree, moeheid en gewichtsverlies. Periodes met weinig klachten worden afgewisseld met periodes waarin de ziekte opvlamt.

Oorzaak
De precieze oorzaak van de ziekte van Crohn is niet bekend. Waarschijnlijk is het afweersysteem in de war en valt deze goede bacteriën in de darm aan. Hierdoor ontstaat een ontsteking die de darmen verder beschadigt. De ontsteking dringt diep door tot de spierlagen van de darmen. Meestal is het laatste deel van de dunne darm en het eerste deel van de dikke darm aangedaan. Door de chronische ontsteking ontstaan verdikkingen in de darm, waar de ontlasting moeilijk langs kan. Ook ontstaan verbindingsbuisjes (fistels) van de darm naar andere organen, zoals de blaas, de vagina en tussen delen van de darm onderling. De oorzaak van de ontsteking is niet een infectie, maar een auto-immuunreactie. Dit betekent dat het natuurlijke afweermechanisme zich tegen de cellen in de eigen darmwand keert.

Behandeling

Het is belangrijk de ontstekingen zo veel mogelijk te voorkomen en als ze wel optreden te remmen. Hierdoor neemt de buikpijn af en ontstaan er geen verdikkingen of fistels.

De ziekte van Crohn wordt in eerste instantie meestal behandeld met een bijnierschorshormoon om in te nemen. Betamethason klysma wordt alleen gebruikt bij een ontsteking in het laatste deel van de dikke darm. Als de ontsteking zich hoger in de darm bevindt, schrijven artsen capsules of tabletten met een bijnierschorshormoon voor, zoals prednisolon.

U moet dit medicijn een aantal weken gebruiken om de ziekte weer rustig te krijgen. Als de opvlamming voorbij is kunt u het gebruik weer stoppen.

Effect
Dit medicijn werkt vooral in het deel van de darm waar het klysma terechtkomt. In verhouding tot andere bijnierschorshormonen, zoals prednisolon, heeft het daardoor minder bijwerkingen.

Het kan enkele weken duren voor u het effect van betamethason merkt.

Bijwerkingen

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Prikkelend gevoel in de anus

• Maagdarmklachten, zoals winderigheid, misselijkheid en diarree

  Blijft u hier last van houden, raadpleeg dan uw arts.

• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag, galbulten en jeuk. In zeldzame gevallen ontstaat er koorts, benauwdheid opgezwollen lippen, tong of gezicht of flauwvallen.

  Stop in beide gevallen het gebruik en raadpleeg uw arts. U mag dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheker door dat u overgevoelig bent voor betamethason. Het apotheekteam kan er op letten dat u het medicijn niet opnieuw krijgt.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Slapeloosheid, onrust of veranderingen in gevoel en stemming.

  Raadpleeg uw arts bij deze klachten.

• Meer kans op darminfecties met bacteriën, virussen of schimmels. Gebruik dit klysma niet als u last heeft van een darminfectie.

Zeer zelden, na langdurig gebruik en hoge doseringen

• Bijwerkingen in de rest van het lichaam. Deze bijwerkingen kunnen ontstaan als dit medicijn uit het klysma wordt opgenomen in het bloed en in de rest van het lichaam terecht komt.

• Uitblijven van de menstruatie bij vrouwen

• Opgezwollen enkels en voeten

• Diabetes

• Verhoogde bloeddruk

• Verhoogde oogboldruk

• Hartkloppingen

• Spierzwakte en vermoeidheid

• Vermindering van de werking van de bijnierschors. Dit kan na het staken van dit medicijn klachten veroorzaken als extreme vermoeidheid of gevoeligheid voor infecties.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Zorg ervoor dat uw endeldarm leeg is voordat u het klysma inbrengt. Dus ga vooraf naar het toilet.
• Ga op de linkerzij liggen, omdat in deze houding de vloeistof goed doordringt in de darmen. Houd uw onderste been gestrekt en het bovenste gebogen.
• Schroef de dop van het zakje en smeer de tuit in met een beetje vaseline, zodat deze makkelijker in te brengen is.
• Breng de tuit van het klysma voorzichtig in de anus.
• Breng de inhoud van het zakje langzaam in, door het zakje op te rollen.
• oud het zakje opgerold als u het terugtrekt. Hiermee voorkomt u dat de vloeistof weer terugvloeit in het zakje. Er blijft altijd een beetje vloeistof achter in de verpakking. Dit is normaal, de ingebrachte hoeveelheid is voldoende voor de werking.
• Rol op uw buik en blijf ongeveer vijf minuten zo liggen om te voorkomen dat de vloeistof er weer uit komt. Probeer een paar uur na het inbrengen te blijven liggen, zodat het medicijn lang genoeg in de darm kan blijven om te werken. Dat hoeft niet op uw buik.

Wanneer?
Gebruik het medicijn 's avonds voor u gaat slapen. Het kan dan de hele nacht in de darm blijven en op die manier lang doorwerken.

Hoe lang?
Meestal moet u dit medicijn gedurende 2 tot 4 weken achter elkaar dagelijks gebruiken. Als de klachten dan nog niet voldoende zijn afgenomen, moet u het soms langer gebruiken. Merkt u na 2 tot 3 weken nog geen verbetering of verergeren de klachten, neem dan contact op met uw arts.

Vergeten

Als u een klysma bent vergeten in te brengen, is het niet nodig dat alsnog te doen. U moet namelijk een paar uur na het inbrengen blijven liggen, omdat het medicijn anders niet lang genoeg in de darm kan blijven om te werken.

U kunt gewoon de volgende dosis de volgende avond inbrengen. Als u dat wil, mag u de vergeten dosis eventueel wel de volgende ochtend inhalen, maar dan moet u een paar uur blijven liggen, zodat het medicijn de tijd heeft om zijn werk te doen.

Verboden

autorijden en alcohol drinken?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

alles eten?
U kunt alles eten wat uw darmen verdragen.

Wisselwerking

Van dit medicijn zijn geen belangrijke wisselwerkingen met andere medicijnen bekend.

Zwangerschap

Zwangerschap
U kunt dit medicijn gebruiken tijdens de zwangerschap. Er is wel een kleine kans dat de baby door dit medicijn minder hard groeit. Als u tijdens de zwangerschap veel van deze klysma heeft gebruikt, moet de arts de baby meteen na de geboorte controleren of de bijnierschors voldoende werkt. Overleg hierover met uw arts.

Borstvoeding
U kunt veilig borstvoeding geven als u dit medicijn in de normale dosering gebruikt. Het komt nauwelijks in de moedermelk terecht. Wilt u dit medicijn gedurende meer dan vier weken gebruiken, overleg dan met uw arts.

Stoppen

Meestal kunt u in één keer stoppen zonder dat er ontwenningsverschijnselen ontstaan. Heeft u dit medicijn gedurende langer tijd gebruikt, dan stelt de arts soms een afbouwschema voor.

Handelsinformatie

Betamethason is sinds 1961 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in crème, zalf, lotion, tabletten, injecties en klysma. Deze tekst gaat alleen over het klysma.

Het betamethason klysma is op recept verkrijgbaar onder de merknaam Betnesol Lavement.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.