Introductie

Apalutamide is een anti-androgeen. Het remt de werking van mannelijke geslachtshormonen, zoals testosteron. Het remt de groei van kankercellen die groeien door mannelijke geslachtshormonen.

Artsen schrijven dit medicijn voor bij prostaatkanker.

Instructiefilmpje

Film 1 - Slikken van medicijnen

Highlight

• Apalutamide remt de groei van kankercellen. Het remt de werking van mannelijke geslachtshormonen, zoals testosteron.
• Bij prostaatkanker. De tumor groeit dan minder snel.
• U kunt last krijgen van diarree, moeheid, opvliegers, botbreuken en gewrichtspijn. Zelden hartziekten.
• Zeer zelden kunt u een ernstige overgevoeligheid krijgen. U merkt dit aan blaren op de lippen en op de slijmvliezen van de mond en geslachtsdelen. U kunt het benauwd krijgen. Waarschuw meteen uw arts als u deze klachten krijgt.
• Apalutamide heeft wisselwerkingen met veel andere medicijnen. Vraag uw apotheker of u het veilig kunt gebruiken met uw andere medicijnen.
• U mag tijdens en tot 3 maanden na de behandeling geen kinderen verwekken. Heeft u een partner die zwanger kan worden? Dan moet zij ook betrouwbare anticonceptie gebruiken. Overleg hierover met uw arts.

Werking

Kanker

Kanker is een verzamelnaam voor meer dan honderd verschillende ziekten, waarbij lichaamscellen ongeremd groeien. Het gevolg zijn tumoren (gezwellen) of afwijkingen in bloed en lymfebanen. Het is een erge ziekte die dodelijk kan zijn als u er niets aan doet.

Door nieuw onderzoek is nu goede behandeling voor veel soorten kanker mogelijk. Bij snelle behandeling voorkomt u dat een kankergezwel doorgroeit in het omringende weefsel of dat het uitzaait. Bij uitzaaiingen ontstaat kanker op andere plaatsen in het lichaam.

Oorzaak
In elke cel zit DNA. DNA bevat de erfelijke eigenschappen van ons lichaam, zoals de bloedgroep en de kleur van de ogen. Door het DNA weten cellen wat ze moeten doen, bijvoorbeeld ook hoe snel ze zich moeten delen. Bij een celdeling ontstaan uit 1 cel 2 dochtercellen, met precies hetzelfde DNA als de moedercel. Als het stukje DNA dat de celdeling bestuurt beschadigd raakt, kan de cel zich sneller gaan delen. De dochtercellen van elke cel hebben dezelfde schade in het DNA. Daardoor gaan ook deze cellen zich ongeremd delen, met kanker tot gevolg.

Hoe de schade in het DNA ontstaat, is vaak onbekend. Het lijkt soms te komen door chemische stoffen, zoals teer in tabaksrook, of door asbest, alcohol, te veel of te vet voedsel, straling of door een erfelijke aanleg.

Verschijnselen
Kanker is een verraderlijke ziekte. Elke kankersoort veroorzaakt weer andere klachten. In het beginstadium zijn er vaak helemaal geen verschijnselen. Pas als een kankergezwel tegen zenuwen aandrukt, is pijn te voelen.

Sommige klachten komen bij bijna alle kankersoorten voor, zoals erge moeheid, gebrek aan eetlust en sterke vermagering (bijvoorbeeld meer dan 3 kilo in een maand).

Bij prostaatkanker groeien de cellen in de prostaatklier ongeremd door schade aan DNA. Op de plekken waar de cellen snel delen wordt de prostaat harder. Door de tumor kan de prostaat groter zijn. De tumor kan de plasbuis dicht drukken waardoor u moeilijker plast. Het mannelijk hormoon testosteron zorgt voor de groei van kankercellen. Testosteron wordt gemaakt door de zaadballen.

Prostaatkanker komt voor bij mannen ouder dan 50 jaar.

Behandeling
Prostaatkanker wordt meestal behandeld met een operatie, bestraling en medicijnen tegen testosteron. Soms zijn ook chemotherapie (behandeling met medicijnen tegen kanker) nodig.

Artsen schrijven apalutamide voor bij uitgezaaide prostaatkanker die gevoelig is voor hormonen. U krijgt het dan samen met een andere medicijn om het mannelijke hormoon te remmen. Ook schrijven artsen apalutamide voor bij prostaatkanker die nog niet is uitgezaaid maar hier wel een grote kans op bestaat.

Werking
Apalutamide remt de werking van mannelijke geslachtshormonen op de prostaat. Hierdoor stopt de groei en deling van de kankercellen op de prostaat.

Bijwerkingen

Soms (bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

• Diarree

• Minder eetlust. Hierdoor kunt u ook afvallen.

• Moe zijn

• Hogere bloeddruk

• Botbreuken. Ook kunt u vallen door dit medicijn. Hierdoor heeft u een grotere kans om uw botten te breken.

• Huiduitslag

• Gewrichtspijn

• Opvliegers. U krijgt het dan opeens heel warm en u gaat zweten.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Smaakproblemen

• Te veel vet en cholesterol in het bloed, waardoor de kans op hart- en vaatziekten groter wordt.

  Heeft u al een te hoog cholesterol en/of vetgehalte in uw bloed? Dan zal uw arts u daar extra op controleren.

• Kaalheid

• Jeuk

• Spiertrekkingen

• Te trage werking van de schildklier.

  Een te langzame schildklier merkt u aan moeheid, een koud gevoel en zwaarder worden. Merkt u dat u hier last van heeft? Raadpleeg dan uw arts.

• Beroerte. U kunt last hebben van een scheve mond, onduidelijk of verward praten, minder gevoel in uw arm of been en minder kracht in uw arm of been. Bel meteen 112!

• Hartziekten, zoals pijn op de borst. U kunt hier meer last van hebben bij inspanning. Ook kunt u een hartaanval krijgen. Waarschuw uw arts als u problemen met uw heeft of heeft gehad.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Epileptische aanvallen.

  Mensen met epilepsie hebben kans dat zij meer aanvallen krijgen. Overleg hierover met uw arts.

• Ernstige overgevoeligheid van de huid. U merkt dit aan blaren op de lippen en op de slijmvliezen van de mond en geslachtsdelen. U kunt ook benauwd raken, flauwvallen of last krijgen van een opgezwollen gezicht, keel of tong. Waarschuw meteen uw arts als u deze klachten krijg.

• Hartritmestoornissen. U kunt dan last krijgen van plotselinge duizeligheid of even flauwvallen. Dit is vooral van belang voor mensen met de hartritmestoornis verlengd QT-interval. Gebruik dit medicijn NIET als u deze hartritmestoornis heeft. Overleg met uw arts. Mogelijk kunt u overstappen op een ander medicijn.

• Rusteloze benen (restless legs). U merkt dat aan een kriebelend, jeukend, tintelend of pijnlijk gevoel in de benen. U heeft dan de neiging om de benen te bewegen, dan verdwijnt namelijk dat gevoel.

• Kortademigheid en hoesten

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

Hoe?
Neem de tabletten zonder te kauwen in met een glas water.

U kunt dit medicijn met of zonder eten innemen.

Wanneer?
U moet dit medicijn 1 keer per dag innemen.

Kies een vast tijdstip, dan vergeet u minder snel een dosis. Bijvoorbeeld in de ochtend bij het ontbijt.

Hoelang?
Het ligt aan uw ziekte hoe lang u dit medicijn moet gebruiken. Uw arts bepaalt dit voor iedere patiënt apart.

Vergeten

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten, neem deze dan zo snel mogelijk in. Maar slik geen dubbele dosis op een dag.

Bent u dit medicijn meer dan 1 dag vergeten in te nemen? Waarschuw dan meteen uw arts!

Verboden

Autorijden?
Ja, dat kan. Dit medicijn heeft geen invloed op hoe goed u kunt autorijden.

Alcohol drinken en alles eten en drinken?
U kunt alles eten en drinken wat uw maag verdraagt. Sommige soorten voedsel kunt u beter niet eten als u last heeft van uw maag. Ook mag u alcohol drinken zolang uw maag het verdraagt.

Meer adviezen bij maagklachten kunt u vinden bij Maagklachten.

Wisselwerking

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Mannelijke geslachtshormonen, zoals androstanolon, nandrolon, prasteron of testosteron. Apalutamide kan de werking van deze medicijnen tegengaan. Of mogelijk werkt apalutamide juist minder goed. Overleg hierover met uw arts. Uw arts schrijft mogelijk een ander medicijn voor.

Apalutamide vermindert de werking van onderstaande medicijnen. Overleg met uw arts voordat u een van deze medicijnen gaat gebruiken. Uw arts zal u eventueel een ander medicijn voorschrijven of de hoeveelheid van dit medicijn extra controleren. Het effect van apalutamide kan nog enkele weken aanhouden, nádat u bent gestopt met apalutamide.

• het medicijn tegen ADHD guanfacine;
• de afweeronderdrukkende medicijnen ciclosporine, everolimus, sirolimus, tacrolimus en temsirolimus;
• de antipsychotica aripiprazol, broomperidol, clozapine, haloperidol, lurasidon, olanzapine, quetiapine, risperidon en sertindol;
• de bloedverdunners apixaban, dabigatran, edoxaban, rivaroxaban en ticagrelor;
• bedaquiline, een medicijn tegen tuberculose;
• bijnierschorshormonen (corticosteroïden), zoals cortison, dexamethason, hydrocortison, fluticason, prednison en prednisolon. Dit is alleen van belang als u het bijnierschorshormoon meerdere weken moet gebruiken;
• de cholesterolverlagende medicijnen atorvastatine, fluvastatine en simvastatine;
• doxycycline, een antibioticum;
• ebastine, een anti-allergiemedicijn;
• de medicijnen tegen epilepsie perampanel, topiramaat en zonisamide;
• fesoterodine, een medicijn tegen urine-incontinentie;
• ketoconazol, een medicijn tegen de ziekte van Cushing;
• macitentan, een middel tegen pulmonale arteriële hypertensie (hoge bloeddruk in de longen);
• de medicijnen tegen misselijkheid en braken aprepitant, fosaprepitant, netupitant en rolapitant;
• de sterke pijnstillers fentanyl, methadon en oxycodon;
• de slaap- en rustgevende medicijnen alprazolam, busprion, midazolam, zolpidem en zopiclon;
• tofacitinib, een medicijn tegen reuma of andere chronische ontstekingen;
• tolvaptan, een medicijn gebruikt bij nierziekte;
• ulipristal, een medicijn bij vleesbomen in de baarmoeder;

Overleg voor gebruik van bovenstaande middelen eerst met uw arts of apotheker. Zowel bij aanvang als bij stoppen van bovenstaande geneesmiddelen moet uw arts de dosering goed controleren. Begin en stop dus niet zelf het geneesmiddelgebruik, maar overleg altijd eerst met uw arts of apotheker.

Zwangerschap

Dit medicijn wordt alleen door mannen met prostaatkanker gebruikt. Bent u een vrouw en gebruikt uw partner dit medicijn? Tijdens de behandeling van uw partner en tot 3 maanden daarna mag u niet zwanger worden. Bespreek met uw arts een betrouwbare anticonceptiemethode.

Stoppen

Een behandeling tegen kanker is zwaar en kan moeilijk vol te houden zijn, ook al helpt het u de ziekte te bestrijden. Wordt de behandeling u te zwaar, bespreek dat dan met uw arts of verpleegkundige. Samen kunt u de bijwerkingen bespreken en kijken of er aanpassingen of alternatieven mogelijk zijn.

Handelsinformatie

Ja, u heeft een recept nodig.

Apalutamide is sinds 2018 internationaal op de markt. Het is op recept te krijgen als tabletten onder de merknaam Erleada.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.