Introductie

Polystyreensulfonzuur is een kaliumbinder.

Artsen schrijven polystyreensulfonzuur voor als er te veel kalium in het bloed zit (hyperkaliëmie) door nierziekten. Soms schrijft de arts polystyreensulfonzuur voor bij kinderen die een chemokuur krijgen. Om te veel kalium in het bloed (hyperkaliëmie) te voorkomen.

Instructiefilmpje

Film 1 - Zetpil en klysma

Highlight

• Polystyreensulfonzuur zorgt voor minder kalium in het bloed.
• U gebruikt het bij nierziekten, als er te veel kalium in het bloed zit (hyperkaliëmie). Soms bij chemokuur bij kinderen om te voorkomen dat de hoeveelheid kalium in het bloed te veel wordt.
• Gebruikt u het poeder? Meng dan het poeder met vloeistof, zoals water, thee of frisdrank. Of eventueel met verdunde jam. Meng het poeder NIET met vruchtensap, want daar zit veel kalium in. Neem het gemengde medicijn in met wat voedsel.
• Gebruikt u het klysma? Spoel uw darmen eerst met een spoelklysma. Ook na toediening van het medicijn de darmen weer spoelen met water om alle hars te verwijderen.
• Tijdens het gebruik van polystyreensulfonzuur controleert uw arts regelmatig uw bloed.
• Polystyreensulfonzuur wordt vaak gecombineerd met een kaliumarm dieet.
• U kunt last krijgen van verkeerde hoeveelheden mineralen (natrium, kalium, calcium en magnesium) in uw lichaam. Dat merkt u aan spierzwakte, spierpijn, spierkramp of een onregelmatige hartslag. Verder kunt u zich misselijk voelen en overgeven.

Werking

Teveel kalium in het bloed (hyperkaliëmie)

Polystyreensulfonzuur wordt gebruikt wanneer het lichaam voor lange tijd te veel kalium in het bloed heeft (hyperkaliëmie). Dit is vaak het geval als de nieren niet meer goed werken, zoals bij mensen die nierdialyse ondergaan.

Polystyreensulfonzuur wordt soms ook gebruikt om te veel kalium in het bloed (hyperkaliëmie) te voorkomen bij kinderen die een chemokuur krijgen.

Oorzaak
Nierziekten
De nieren zorgen voor de juiste hoeveelheid kalium in het lichaam. Maar bij nierschade kunnen de nieren niet meer goed kalium uit het lichaam verwijderen. Hierdoor blijft er te veel kalium in het lichaam achter. Dit heet hyperkaliëmie.

Chemokuur
Een chemokuur is een behandeling van kanker met medicijnen. Deze medicijnen doden de tumorcellen waarbij kalium vrijkomt. Hierdoor kan bij een chemokuur de hoeveelheid kalium in het bloed hoger worden. Dit heet hyperkaliëmie.

Verschijnselen
De meeste mensen merken niet dat ze te veel kalium in hun lichaam hebben. Toch kunnen de volgende verschijnselen ontstaan. Sommige gevallen zijn zelfs levensbedreigend.

• Zwak gevoel of vermoeid gevoel
• Tintelingen
• Lage bloeddruk
• Benauwd zijn
• Spierverlamming of spierzwakte, zoals slappe benen of armen.
• Uw hart klopt anders dan normaal (hartritmestoornis). Uw hart klopt te snel, te langzaam of niet regelmatig
• In ernstige gevallen kunt u hartstilstand krijgen

Werking
Polystyreensulfonzuur bindt zich in de darmen aan kalium. Het wordt niet opgenomen door het lichaam en verlaat zo samen met kalium het lichaam. Hierdoor gaat de hoeveelheid kalium in het bloed omlaag.

Er bestaan 2 vormen van polystyreensulfonzuur: natriumpolystyreensulfonaat (Resonium A) en calciumpolystyreensulfonaat (Sorbisterit). Ze hebben beide dezelfde werking, maar er zijn een paar verschillen. Bijvoorbeeld in de bijwerkingen en bij het gebruik bij zwangerschap. Dit staat dan beschreven in de tekst.

Bijwerkingen

Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven.

De meeste bijwerkingen hebben te maken met een verandering in de hoeveelheid mineralen (zoals natrium, kalium, calcium en magnesium). Daarom controleert uw arts regelmatig uw bloed aan het begin van de behandeling met polystyreensulfonzuur.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende:

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Misselijk zijn en overgeven.

  Meestal helpt het als u dit medicijn met wat voedsel inneemt. Blijft u er ook na enige dagen last van houden? Neem dan contact op met uw arts.

• Te veel calcium in het bloed (geldt alleen voor calciumpolystyreensulfonaat). U kunt dit merken aan een droge mond, hoofdpijn, vermoeid gevoel, misselijk, overgeven, diarree, verstopping, zweten of u moet meer plassen.

  Heeft u een van deze klachten? Waarschuw dan uw arts. Uw arts zal dan de hoeveelheid calcium in uw bloed controleren.

• Te weinig kalium in uw bloed. U kunt last krijgen van spierklachten, zoals spierverlamming, spierzwakte, spierkrampen en spierpijn. Ook klopt uw hart anders dan normaal (hartritmestoornis).

  Heeft u een van deze klachten? Waarschuw dan uw arts. Uw arts zal dan de hoeveelheid kalium in uw bloed controleren.

• Te weinig magnesium in uw bloed. Sommige mensen krijgen last van spierkrampen, spierzwakte of vermoeid gevoel.

  Heeft u deze klachten? Waarschuw dan uw arts. Uw arts zal dan de hoeveelheid magnesium in uw bloed controleren. U merkt zelf vaak niet dat u te weinig magnesium in het bloed heeft.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals verstopping van de darmen, diarree en minder eetlust.

  Als polystyreensulfonzuur de belangrijkste oorzaak is van de verstopping dan zult u meestal moeten overstappen op een ander medicijn.

• Buikpijn, een maag- of darmzweer of andere ernstige beschadiging van maag of darmen.
  Door deze beschadigingen kunnen bloedingen of een gat in maag en darmen ontstaan. Dit merkt u aan overgeven van bloed, bloederige diarree of zwarte, teerachtige poep.

  Stop dan met het gebruik en ga meteen naar een arts.

• Bij pasgeboren baby's en kinderen moet men extra voorzichtig zijn vanwege de kans op maag- of darmbloedingen en beschadiging van de darmen.

Verder kunnen de volgende bijwerkingen optreden bij natriumpolystyreensulfonaat:

• Te veel natrium in het bloed. U kunt hierdoor moe zijn of last krijgen van spierzwakte (zoals slappe armen en benen), spiertrekkingen of epileptische aanvallen.

  Waarschuw dan uw arts. Uw arts zal dan de hoeveelheid natrium in uw bloed controleren.

• Te weinig calcium in het bloed. Krijgt u last van jeuk of tintelingen op de huid, onverklaarbare spierpijn, spierkrampen, spierschokken, epileptische aanvallen of hartkloppingen? Waarschuw dan uw arts.

  Deze verschijnselen kunnen duiden op te weinig calcium. Uw arts zal dan de hoeveelheid calcium in uw bloed controleren.

• Irritatie van de maag.

• Verzuring van het bloed. Mogelijke klachten zijn ziek, zwak en moe zijn, misselijk zijn, overgeven en te snel of te diep ademen.

  Waarschuw dan uw arts.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Uitleg frequenties

Regelmatig : bij meer dan 30 op de 100 mensen
Soms : bij 10 tot 30 op de 100 mensen
Zelden : bij 1 tot 10 op de 100 mensen
Zeer zelden : bij minder dan 1 op de 100 mensen

Gebruik

Hoe?

Poeders
Meng het poeder met vloeistof, zoals water, thee of frisdrank. Of eventueel met verdunde jam. Meng het poeder NIET met vruchtensap, want daar zit veel kalium in. Neem het gemengde medicijn in met wat voedsel.

Klysma's

• Ga bij voorkeur op uw linkerzij liggen met uw onderste been gestrekt en uw bovenste been opgetrokken.
• Duw voorzichtig de lange tuit helemaal in de anus. Bij kinderen niet verder dan de helft van de lange tuit in de anus duwen.
• Knijp de fles langzaam leeg.
• Blijf knijpen terwijl u de tuit uit de anus haalt. Hiermee voorkomt u dat de vloeistof weer in de fles terugloopt.
• Blijf zo mogelijk 5-10 minuten liggen om te voorkomen dat de vloeistof er weer uitkomt.

Spoel eerst uw darmen met een spoelklysma voordat u het medicijn toedient via de anus. Ongeveer 6 tot 9 uur daarna moet u uw darm weer spoelen met water om alle hars te verwijderen.

Wanneer?
Gebruik het medicijn zoals uw arts dat voorschrijft. Het beste kunt u vaste tijdstippen kiezen, dan vergeet u minder snel een dosis. Bijvoorbeeld:

• Als u het 1 keer per dag gebruikt: bijvoorbeeld 's ochtends;
• Als u het 2 keer per dag gebruikt: 's ochtends en 's avonds;
• Als u het 3 keer per dag gebruikt: 's ochtends, 's middags en 's avonds;
• Als u het 4 keer per dag gebruikt: 's ochtends, 's middags, begin van de avond en 's avonds voor het slapen gaan.

Hoelang?
U zult dit medicijn moeten gebruiken zolang de oorzaak van het teveel aan kalium aanwezig is.

Vergeten

Het is belangrijk dat u dit medicijn gebruikt zoals de arts heeft voorgeschreven. Bent u het medicijn vergeten in te nemen of in te brengen?

• Als u dit medicijn 1 keer per dag gebruikt: Duurt het nog meer dan 8 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 8 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit medicijn 2 keer per dag gebruikt: Duurt het nog meer dan 4 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 4 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit medicijn 3 keer per dag gebruikt: Duurt het nog meer dan 2 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 2 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit medicijn 4 keer per dag gebruikt: Duurt het nog meer dan 1 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 1 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

Verboden

Autorijden?
Ja, dat kan. Dit medicijn heeft namelijk geen invloed op het autorijden.

Alcohol drinken?
Ja, alcohol heeft geen invloed op de werking van het medicijn.

Alles eten?
In sommige voedsel en dranken zitten veel kalium, zoals aardappelen, sommige fruit en groente, vruchtensap en koffie. Deze kunnen de hoeveelheid kalium in het bloed verhogen. Daarom kunt u deze voedingsmiddelen beter minder of niet eten. Vraag eventueel uw arts of een diëtist om advies als u een kaliumarm dieet wilt volgen.

Volgt u een natriumarm dieet vanwege een ziekte? Dan moet u denken aan de hoeveelheid natrium die in natriumpolystyreensulfaat zit. Overleg met uw diëtist.

Wisselwerking

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Medicijnen met kaliumzouten, zoals kaliumchloride, kaliumcitraat, kaliumwaterstoffosfaat, Kaliumwaterstofcarbonaat Kaliumwaterstoftartraat. Kaliumzouten en kaliumbinders werken beiden minder goed als ze samen gebruikt worden. Overleg hierover met uw arts. Probeer ook zo weinig mogelijk voedingsmiddelen in te nemen waar veel kalium in zit (zie hierboven bij 'Kan ik met dit medicijn autorijden, alcohol drinken en alles eten of drinken?')

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

Zwangerschap
Over het gebruik van dit medicijn tijdens de zwangerschap is nog te weinig bekend. Meld het aan uw arts en apotheker zodra u zwanger bent, of binnenkort wilt worden. Samen kunt u bespreken wat het risico voor de baby is als u doorgaat met het medicijn. Of wat het risico voor u of uw baby is als u met het medicijn stopt.

Borstvoeding
U kunt natriumpolystyreensulfonaat (Resonium A) veilig gebruiken als u borstvoeding geeft. Dit medicijn komt niet in de moedermelk.

Het is niet bekend of calciumpolystyreensulfonaat (Sorbisterit) in de moedermelk terechtkomt en of het schadelijk voor de baby is. Meestal zult u moeten overstappen op natriumpolystyreensulfonaat (Resonium A) of een ander medicijn waarvan bekend is dat u het veilig kunt gebruiken.

Stoppen

U kunt op elk moment in één keer stoppen met het gebruik van dit medicijn. Uw kalium in het bloed zal dan wel weer omhoog gaan. Stop daarom alleen in overleg met uw arts.

Handelsinformatie

Polystyreensulfonzuur is sinds 1953 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in poeders en klysma's onder de merknamen Resonium A (met de werkzame stof natriumpolystyreensulfonzuur) en Sorbisterit (met de werkzame stof calciumpolystyreensulfonzuur) en als het merkloze Natriumpolystyreensulfonzuur.

Disclaimer

Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.